Çin’de daha evvel dondurulmuş tavuklarda ve deniz eserlerinin ambalajlarında görülen koronavirüs, geçen günlerde de Tianjin kentindeki bir fabrikada üretilen dondurmalardan alınan üç numunede tespit edildi. Daha evvel koronavirüsün yeni gelişecek bir mutantla besinden da bulaşabilecek duruma gelebileceğine yönelik ihtarlarda bulunan ÇÜ Ziraat Fakültesi Besin Mühendisliği Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Işıl Var, “Şimdi de bir dondurma fabrikasındaki eserde koronavirüsün hem de yeni mutantının bulunduğuyla ilgili bir haber geldi. Yani aslında koronavirüs besinin etrafında dolaşıyor. Besinden bulaşmaz deniyor, neye nazaran bulaşmaz? Hangi çalışmayı yaptınız da bulaşmadığını söyleyebiliyorsunuz. Bugüne kadar bu türlü bir bilgi yok elimizde deniliyor. Bugün bilgiler gelmeye başladı. Umarım bu bilgiler korkutucu bir duruma gelmez” dedi.
‘Dondurma steril üretilmişse, bulaş işçi kaynaklı olabilir’
Dondurma üretiminde birçok unsurun kullanıldığına dikkat çeken Prof. Dr. Işıl Var, “Sadece sütten elde edilen sade bir dondurma mı yoksa içerisine fındık, fıstık, ceviz, meyve ya da aroma konulmuş mu, bununla ilgi bir tarif yapılmamış. Bunların her biri birer kontaminasyon kaynağıdır. Lakin dondurma miksi birebir vakitte pastörize ediliyor. Artık bu pastörizasyon yapılmış mı, yapıldıktan sonra mı bu çıktı, bir şey bulaştı? Şayet bütün her şey çok steril, dondurma tertemiz üretilmiş, pastorize de edilmiş daha sonra bunla karşılaşıyorsak bulaşın, işçi kaynaklı olma ihtimali çok daha yüksek” diye konuştu.
‘Virüs konakçısında çoğalır ancak besin ve su taşıyıcıdır”
Besin ve suyun taşıyıcı olduğunun altını çizen Prof. Dr. Var, şöyle konuştu:
“Tamam besinin üstünde var ve dondurulmuş besin esasen şaşırtmadı. Dondurulmuş besinde virüs tahrip olmuyor. Dondurma süreci dediğimiz o eksi derecelerdeki dondurmada aslında birçok bakteri dahil hiçbirine bir şey olmuyor, yalnızca çoğalamıyorlar. Zati virüs besinde çoğalabilen bir şey değil. Virüs lakin konakçısına girdiği vakit çoğalabiliyor. Lakin besinler ve su her vakit için taşıyıcı olmuştur. Mesela rotavirüs, nörovirüs, adenovirüs ve hatta sarılık, çocuk felci virüsleri besin aracılığıyla insanlara bulaşıyor ve onları hasta ediyor.”
Besinde bulundu, beşere bulaşmaması kelam konusu olamaz
Dondurulmuş besinlerde çıkan koronavirüsün besinlerde bir mühlet kalabildiğinin göstergesi olduğunu belirten Işıl Var, “Covid-19’un besinde bulunması durumunda; ki bu gösterildi, o vakit bunun beşere bulaşmaması diye bir şey kelam konusu olamaz diye düşünüyorum. Yalnızca her virüsün bulunduğu ortamda kalış müddeti farklıdır. O da işte onun genetik yapısıyla ilgilidir ve bunun yüksek güvenlikli laboratuvarlarda kesinlikle araştırılması gerekiyor. Şayet dondurulmuşlarda bu çıktıysa büyük bir ihtimalle besinlerde bir müddetliğine kaldığı kelam konusu. Yapılan çalışmada şayet bunu bulabiliyorlarsa besinlerin taşıyıcı olabileceği ortaya çıktı demektir” sözlerini kullandı.
Ekmekte uzun müddet yaşayamıyor, pişmeden etkileniyor
Besin tüketiminde koronavirüs riskine karşı dikkat edilmesi gereken noktaları sıralayan Prof. Dr. Işıl Var, şöyle devam etti:
“Pişmeden etkileniyor. Et ve zerzevat üzere eserlerimiz için kesinlikle 70-80 derecelik bir pişirme uygulayalım. Sebze-meyveleri çiğ yiyeceksek çok iyi yıkanmasına dikkat edeceğiz. Bakteriyel manada baktığımızda ekmekte uzun müddet yaşayamıyorlar. Zira oradaki su oranı çok kâfi gelmiyor. Virüsle ilgili de ekmeğinize Covid’li biri hapşırır ya da eli kirli, Covid’li bir halde ekmeğe dokunduğu vakit elbette orada olacaktır. Fakat benim altını çizmek istediğim, ne kadar mühlet orada kalabiliyor?”
Haber7
