Mersin’in Faziletli ilçesinde gemi mühendisi Celal Çay, mesleğini bırakarak kimyager eşi Gökçe Çay ile birlikte Toros Dağları’nın eteğinde bulunan Eğriçayır Yaylası’nda Dünya Arıcılık Örgütü tarafından tescillenen dünyanın en iyi balını üretiyor. Yaklaşık 14 yıl İstanbul’da çalıştıktan sonra işi bırakan Çay, jenerasyonlar uzunluğu, dededen kalma, arıcılık mesleğine yöneldi. Çay çifti, kıssalarıyla görenlere umut oldu. Torosların tepesinde, Eğriçayır Yaylası’nda ürettikleri balla, Dünya Arıcılık Örgütü (APİMONDİA) tarafından düzenlenen müsabakada ‘Dünyanın en iyi balı’ mükafatını alan Çay çifti, çıktıkları yolda mesleğe farklı bir bakış açısı getiriyor.
“ARILARLA ÇALIŞMAYI ÇOK SEVİYORUM”
İstanbul’dan Mersin’e uzanan seyahati anlatan Celal Çay, “Gemileri yaktım. Olağanda İstanbul Teknik Üniversitesi Gemi İnşa Mühendisliği mezunuyum. 2003 mezunuyum. Yaklaşık 14 yıl kesimde çalıştıktan sonra gemileri yakıp aile mesleğine döndüm. Zira o İstanbul’un güçlü ömür şartları, trafiği geriliminden sonra aile mesleğimiz olan arıcılıkta tabiatta çok, daha rahat çalışıyoruz. Tabiatın kıymetini anladım İstanbul’daki bu kalabalığı gerilimli ortamı görünce aile mesleğime döndüm. Arıyı çok seviyorum. Birebir vakitte mezun olduğum üniversitenin sembolü de arıydı. Çocukluğumda kovanların ortasında büyüdüm. Okuduğum üniversitenin logosu arı olunca dedim ‘bu arılar benim peşimi bırakmayacak’. Tekrar arılara döndüm. Şu anda çok severek yapıyorum. Para kazanmanın üzerinde çok hoş narin hayvanlar. Onlarla çalışmayı çok seviyorum” dedi.
“BU SEYAHAT 300 YILDIR SÜRÜYOR”
Çıktığı yolda en büyük destekçisinin eşinin olduğunu tabir eden Celal Çay, şunları söyledi:
“Aslında bizde arıcılık çok eski. Yazılı kaynaklar olmadığı için bilemiyoruz ne vakit başlandığını. Yörük bir aileyiz. Hayvancılıktan diğer yaptığımız bir iş yok bizim aile olarak. Babam dedesinden öğreniyor. Dedesi de onun dedesinden öğreniyor bu mesleği. Arıcılık tek yaptıkları meslek değil. Keçi, koyun üzere küçükbaş hayvancılık da yapılıyor. Arıcılık da bunun içerisinde yapılan mesleklerden bir tanesi. Yazın 2 bin 500 rakımına çıkarıyorlar kovanlarını deveyle. Güz geldiğinde ise Faziletli kıyısına indiriyorlar, kışlıyorlar. Bu seyahat 300 yıldır devam ediyor. Bugün hala, belki kamyonlarla taşıyoruz arılarımızı ancak 300 yıldır dedelerimizin taşıdığı üzere kovanlarımızı baharın gelmesiyle, Torosların eteklerinden sıfır rakımından, baharla birlikte yer yer evvel 500 rakıma, sonra bin rakıma ve en sonda 2 bin 500 rakıma kadar kovanlarımızı taşıyarak buralarda arıcılık yapıyoruz. Mersin Torosları arıcılık için çok uygun bir bölge. Evvel kıyıda nisan ayında sandal balı sağıyoruz. Sonra kovanlarımızı daha üste çıkarıyoruz. 1500 bir sağım yapıyoruz. Sonra, temmuz, ağustos üzere Eğriçayır Yaylası’nda, tekrar bir sağım yapıyoruz. Güz gelip eylül ayı geldiğinde ise bu sefer seyahatimiz zıt tarafta başlıyor. En son kasım, aralık ayında keçi boynuzu sağarak dönemi kapatıyoruz. Toroslara neredeyse 12 ay arılarımız faal.”
“ARI ESERLERİNE TALEP ARTTI”
Eserlerini aracısız olarak e-ticaret üzerinden vatandaşlara ulaştırdıklarını tabir eden Çay, pandemi sürecinden arı eserlerine olan talebin yüzde 300 arttığını kaydederek, şöyle konuştu:
“Geçen yıla nazaran yüzde 300 ile yüzde 400 ortası talep artışı oldu eserlerimize. Ben aslında bir çiftçi çocuğu olarak, çok ticaret yapan bir aileden gelmediğim için üretim tarafını yapıyoruz. Ticaret tarafında aile deneyimimiz yoktu açıkçası. Tekrar İstanbul’da doğmuş büyümüş kimyager olan eşimin, bu noktada çok büyük takviyesini gördüm. Kendisi İstanbul’da doğmuş büyümüş ticaret yapan bir aileden geliyordu. Bizim üretim deneyimimiz eşimin ticari deneyimi ile bir ortaya gelince ortaya çok iyi bir sonuç çıktı. Mesleğimizi çok seviyoruz, arıcılığı, balcılığı. Ben bu mesleği yaparken eşimin çok büyük takviyesini gördüm. Sonuçta besin üretiyoruz. İşin içerisinde bayan olduğu vakit, bayan titizliği ve bayanın ayrıntısı görmesi olduğu vakit çok daha başarılı oluyor bu iş. Eşime de buradan çok teşekkür ediyorum.”
“BALI YALNIZCA KAHVALTIDA TÜKETEN BİRİYDİM”
Gökçe Çay da bu yolda eşine tam dayanak olduğunu vurgulayarak, şunları söyledi:
“Benim alanım lisans mezunu kimyagerlik. Eşimle birlikte arıcılıkla tanıştım. Balı yalnızca kahvaltıda tüketen biriydim. Lakin arıcılık da çok keyifli olmaya başladı. Metropolde doğmuş büyümüş biri olarak, tabiat bilhassa bana anne olduktan sonra daha keyifli, daha merak uyandırmıştı. Eşimle bu işi geliştirdik, büyüttük. Farkındalıklara daha çok takviye oldum. Arı eserlerinden bayanları güzelleştirmeye başladık her şeyden evvel. Yalnızca besinde kalmayarak, krem olsun, bakım eserleri olsun ve bunlarla da bütünleştirmiş olduk. Bunları her şeyden evvel organik yapmış olduk. Hem tabiata ziyan vermedik hem hayvanları koruduk, hem de insanlara yararlı eserler sunmuş olduk.”
“BİRLİKTE YOLA ÇIKTIK”
Tanıştıklarında eşinin gemi mühendisi olduğunu söyleyen Gökçe Çal, “Celal’e tanıştığımızda her vakit arı ile ilgili bir şeyler yapmasından, hayallerinden daima bahsediyordu ve gemileri yakarak, beni de katarak bu yola çıktı. Bu seyahatte ben önemli takviye olduğumu düşünüyorum. Daima birlikte hoş ortak bir şey yakaladık. Onun üretim tecrübesinden, ailesinden, dedelerinden gelen üretim takviyesinden faydalandık. Zira ben üretim tarafını bilmiyordum. Metropolde yaşadığım için ben de ticaretle uğraşan bir aileden geldiğim için bunu birleştirdik. Altıncı hissime inancı, bir bayan olarak, fikirlerimi yargılarımı önemsedi. Ben de onun fikirlerini ve ön yargılarını önemsedim. Bir bayan ve bir erkek olarak, bu halde de bu günlere geldik” diye konuştu.
Haber7