2000-2020 yılları ortasında Türkiye’de gayrimenkul dalında 34 milyon alım satım süreci gerçekleştiğini ve bu sayının bilançolara 933 milyar dolar olarak işlendiğini söyleyen GABORAS CEO’su Kurtuluş Altun, yaptıkları big veri ölçümlerine nazaran ise 20 yılda bilanço içi ve dışı kıymetlerle birlikte toplam hacmin gerçekte 2.8 trilyon dolar olduğunu belirtiyor.
Bu kadar devasa bir kesimin tümüyle bilançolaşması ve menkulleşmesi halinde Türkiye’nin ekonomik olarak sıçrayacağını ve 2023 amaçlarına ulaşmasında bunun en büyük etken olacağının altını çizen Altun, “Bu devasa güç bizim petrolümüz. Ona ulaşmak hem teknoloji hem de data, itimat ve şeffaflık gerektiriyor. Engelleyen, kısıtlayan sistem dışına atan her türlü kısıtlar kaldırıldığında petrolü olan vergisiz ülke cenneti haline geliriz” diye konuşuyor.
2020’nin birinci 6 ayında gerçekleştirilen 624 bin konut takas sürecinin bu veriyi doğrular nitelikte olduğunu belirten Altun, “Düşen kredi faizlerine karşın konut takas süreçlerinin büyük bir çoğunluğu nakit piyasa üzerinden gerçekleşmiştir. Toplam gayrimenkul süreç takas sayısının 1 milyon 56 bin olduğu düşünülürse piyasa nakit süreç hissesinin yüzdesi daha yüksek orandadır” diyor.
Dünyanın escrow (emanet) hesap yoluyla kayıt dışılığın önüne geçtiğini, Türkiye’de de kredi ve teminatların kıymette ayrışması değil birleşmesi gerektiğini, bunun GABORAS tarafında yapılabileceğini aktaran Altun, GABORAS’ın dünyada giderek yaygınlaşan sağlam olan bu sistemini, yaptığı dijital teknolojik yatırımlarla ve 18 kentte başlattığı DAV PROJESİ ile ülke sathına taşıdığını belirtiyor.
KAYDİLEŞMEK KOŞUL
Dijital okuryazarlık, mahallî ve küresel ticaret ağları ve 18 pilot kentte başlattığı DAV (Sahadan Data Doğrulama) çalışmaları ile GABORAS, yereldeki bölüm temsilcileriyle data doğrulama çalışmalarını derinleştirdi.
Yıldız Teknopark’ta dijital yeteneklere yapılan yatırımlar sonucunda big-data, yapay zeka ve block-chain teknolojileri kullanılarak bir ekosistem oluşturan GABORAS, ihtisaslaşmış teknolojik yapısıyla gayrimenkul alanında 20 yıllık izleme ve ölçümler gerçekleştirdi.
Çalışmalara nazaran; menkulleşmeyle birlikte Gayri Safi Yurtiçi Hasıla’da (GSYH) yaşanan orta gelir tuzağı bozularak kişi başına düşen ulusal gelir 25 bin dolara çıkartabilecek potansiyele sahip olduğu görülüyor. GABORAS’ın big-data teknolojileriyle bu tespitleri yaptığını anlatan Kurtuluş Altun, gayrimenkul dalında yalnızca iktisadın dertli olduğu 8 yılda gerçekleşen kayıt içi ve kayıt dışı ticaretin toplam 1.2 trilyon dolar olduğunu lakin bu sayının bilançolara 416 milyar dolar olarak yansıdığını tabir ediyor. Altun “Tüm darboğazlara karşısında Türk iktisadı ve piyasaların nakdi kaynağı, gayri-nakdi varlıklarımız oldu. Bu bölüm yaşanan tüm aksilikleri canlı takas ticareti ile 14.7 milyon süreçle süspanse ediyor. Ölçümlerde gayrimenkul dalında kaydileşmiş ticaretin GSYH’daki yeri yüzde 7.1 iken, bu oran kaydileşmeyen iktisadın de hesaplara katılmasıyla yüzde 22’ye çıkıyor” diyor.
Dalının imalat, ticaret, teminat süreçlerinin farklı ele alınması gerektiğini söyleyen Altun, konuşmasını şöyle sürdürüyor:
“İnşaat gayrimenkulün yalnızca imalat kademesini temsil ediyor. Lakin bunun imalat sonrası boyutları hacimsel olarak çok daha büyük. Kullanımlar, tasarruflar yatırımlar, kiralamalar işletmeler, satış takas ve bölümler, menkulleşmeleri bu alanda. Bu dünyada da böyledir ki, toplam petrol ticaretinin iki katıdır. Bu büyüklüğün bizde karşılığını GABORAS Satış Süreç Kıymet Skoru (SİDS) ve Satış Ünite Paha Skoru (SBDS) ölçümlerinden tahlil edebiliyoruz.”
KESIM ÇALKANTILARA DİRENÇ GÖSTERİYOR
20 yıllık süreçte içeride ve dışarıda yaşanan ekonomik ve siyasi tehditler karşısında dalının direnç noktası olduğunu belirten Altun, bahisle ilgili şu açıklamalarda bulunuyor:
“GABORAS SBDS izlemeleri sonucunda 2001 krizi sonrası yaşanan çıkış Türk Lirası’ndan altı sıfır atılmasıyla desteklendi. 2007 yılında en tepe noktasından sonra dünyada yaşanan 2008 ekonomik krizi ile yüzde 9 oranında baskılandı. Bu baskı tabir yerindeyse ‘teğet geçti’ ve 2010 yılına kadar yüzde 27’lik artış trendi devam etti. Ergenekon süreçleri ile yüzde 9’luk bir gerileme yaşansa da Seyahat Parkı hareketlerine kadar yüzde 25’lik bir sıçramayı çok net bir halde tahlil edebiliyoruz.
Yabancı ilgisini kesen ve yükseliş trendini durduran Seyahat Parkı hadiseleri sonrası ekonomik büyüme suratı durağan seyretse de 2016 yılı Hain Darbe Teşebbüsü ile yüzde 28’lik bir küçülme yaşandı. Darbe teşebbüsünün tesirinin akabinde yüzde 5’lik toparlanma sürecine girildiği esnada Trump’ın tehditleri iktisattaki düşüşü yüzde 18 oranında hızlandırdı. Reaksiyon yükseliş yüzde 9 olarak gerçekleşti.
Tüm bu süreçlerde Türk iktisadının kayıtlı kayıtsız iç dinamiğinin ürettiği paha petrol üzeredir. Yılda ortalama 2 milyon sürecin gerçekleşmesi ile birlikte oluşan hacimsel paha büyük kıymet taşımaktadır. Bu kıymetin büyük bir kısmının bilanço dışı gerçekleştiğini göz önünde bulundurursak, kesimde yaşanacak bilançolaşma ve menkulleşme ile Türkiye’nin ekonomik olarak hak ettiği yerlere gelmesi kaçınılmaz olacaktır.”
Haber7
