2020 yılında pandemiden yara alan kesimlerin en başında kuşkusuz turizm geldi. Tüm dünyada sonlar kapandı. Dünya Turizm Örgütü bilgilerine nazaran Kovid 19 nedeniyle yaşanan gerilemeyle dünyada turizm hareketi tam 30 sene öncesine, yani 1990 yılı sayılarına geriledi. Bölüm oyuncuları bunu son 100 yılın en büyük krizi olarak nitelendiriyor. Ne vakit ‘tamam bitti, eski günlere dönüyoruz’ denebileceğine dair de şimdi hiçbir fikir yürütülemiyor. Son 15 gündür çeşitli ülkelerdeki muadil turizm örgütlerinin liderleriyle görüşmeler yapan Türkiye Seyahat Acentaları Birliği (TÜRSAB) Lideri Firuz Bağlıkaya, “Henüz dünyada maskesiz tatilin lafı bile yok” diyor.
KARANTİNA KRİTERİ
Bağlıkaya’nın 2021’in ikinci yarısında turizm trafiğinin başlayacağını, dünyada en tanınan destinasyonların ise ‘tatilcilerin dönüşte, karantinaya girmek zorunda kalmayacağı ülkeler’ olacağını belirtiyor. Bağlıkaya, “İnsanlar virüsten çok, ülkelerine döndüklerinde karantinaya girmekten korkuyor. ‘Acaba virüs kapar mıyım’ korkusu yaşayanlar aslında hiç seyahat etmiyor. “Tedbirimi alırım, tatilimi yaparım’ diyenler için ise en kıymetli kriter ‘zorunlu karantina’ olacak. O yüzden kesinlikle Avrupa’nın karantina listelerinden çıkmalıyız” diyor.
Korona en büyük darbeyi turizme vurmuş üzere görünüyor. Sayılar nasıl?
Mart ayından itibaren sonların kapatılması turizm bölümünü çok sıkıntı bir noktaya taşıdı. Birleşmiş Milletler Dünya Turizm Örgütü bilgilerine nazaran ocak- ekim periyodunda milletlerarası turizm hareketlerinde yüzde 72 gerileme kelam konusu. 2008 ekonomik krizinin 10 katı düzeyinde bir buhran yaşıyoruz. 2020 yılında turizm kesiminde 1.1 trilyon dolarlık bir kayıptan kelam ediliyor.
Rakip pazarlarımızda durum nasıl?
Türkiye’nin en kıymetli rakibi olan ülkelerden İspanya’da kayıp yüzde 75’in üzerine çıktı. İtalya’da yüzde 57’lik bir kayıp kelam konusu. Yunanistan’da da yüzde 77’lik bir kayıp var.
HAZİRANDAN SONRA
Pekala Türkiye’de ne kadar kayıp kelam konusu?
Pandemi öncesi biz dünyanın en çok ziyaretçi çeken 6’ncı üyesiydik. TÜİK bilgilerine nazaran birinci 11 ayda yabancı ziyaretçi sayımız yüzde 72 düştü. 42.9 milyondan 12 milyon şahsa geriledi. Yaz aylarında kısmi bir hareketlilik yaşandı, dal biraz nefes aldı. Fakat ne yazık ki sonra işler tekrar berbata gitti. Birçok seyahat acentası şu anda ayakta kalma çabası veriyor. İstihdamda ise pandeminin yarattığı zararın büyüklüğüne bakılırsa, kesim hükümetin de dayanağıyla yetişmiş insan gücünü elinde tutmaya çalıştı diyebiliriz. Daha dramatik bir tablo olabilirdi. Biz ülke olarak turizm tarihinde bugüne kadar birçok kriz yaşadık. Bağışıklığımız da var. Lakin bu sahiden beklenenin çok üstünde ve vakti da öngörülemeyen bir kriz.
Vakti öngörülemiyor mu sahiden… Aşılamaların başlaması krizi biraz daha öngörülebilir kılmadı mı?
Ben bir müddettir, Türkiye’ye en çok ziyaretçi gönderen Rusya, Ukrayna, Almanya, Hollanda, İngiltere’nin ve dünya turizmine istikamet veren Amerika’nın muadil meslek örgütleriyle, devlet kalkınma ajanslarıyla görüşmeler yapıyorum. Ve bu toplantılarda öne çıkan görüş, aşılanmanın tesirinin şimdi tam olarak bilinmemesi sebebiyle 2021 rezervasyonlarında belirsizliğin sürdüğü tarafında. 2021’in birinci yarısında bu ülkelerin hiçbirinde değerli bir hareket beklenmiyor. Haziran sonrası devirde ise kısmi bir hareketlilik yaşanabileceği varsayım ediliyor. Olay sayılarını denetim altına alan ve bunun irtibatını iyi kuran ülkeler 2021’de turizmde kazanan ülkeler olacak.
Lakin başka yandan bu yıl turizm hareketinin tek belirleyicisi aşı olmayacak. Pandeminin global iktisada verdiği ziyan, alım gücünü etkiledi. Bilhassa Rusya’da, yurtdışı seyahatlerin bundan önemli manada etkilenmesi bekleniyor.
Bize 2021 yazında da maskesiz tatil yok anladığım kadarıyla…
Dünyanın hiçbir yerinde daha maskesiz tatilin ismi bile anılmıyor. O denli bir durum yok daha şimdi. Maskesizliği düşünmek için toplumların asgarî yüzde 60’ının aşılanması gerekiyor. 25-30 milyon insanın aşılanması o kadar kolay değil. Bakın Almanya’da da aşılanmalarla ilgili tarih verildi, sonra hepsi 15 Ocak’a ertelendi. Bu hususta her şeyin de planlandığı üzere tıkır tıkır işleyeceğini düşünmemek lazım, işler sarkabilir.
‘İNTİKAM TATİLİ’
Pandemide uzun mühlet alışveriş yapamayan Çinlilerin, mağazalar açılınca marka çantalara saldırması literatüre ‘intikam alışverişi’ olarak geçmişti. Siz bu türlü bir ‘intikam tatili’ hareketi beklemiyor musunuz?
Bu noktada dünya standartlarında bilgi akışının sağlanması çok değerli. Bizim sıhhat bakanlığımızla farklı ülkelerin sıhhat bakanlıkları ortasındaki bilgi paylaşımı ülkemize yönelik turizmi çok olumlu etkileyecektir. Zira tatilciler bu periyotta dönüşte, ülkelerinde karantina altına girmek zorunda kalmayacakları ülkeleri tercih edecekler. 2021’de bütün trafiğin istikametini bu belirleyecek. Zira seyahat eden beşerler virüsten çok, ülkelerine döndüklerinde karantinaya girmekten çekiniyorlar. ‘Bir yere gittiğimde virüs kapar mıyım’ kaygısında olanlar esasen seyahat etmiyor. ‘Ben önlemimi alırım, dikkat ederim’ diyorlar. O yüzden ülkelerin karantina listelerinden kesinlikle çıkmak zorundayız. Avrupa’dan turist alabilmemiz için bu çok kıymetli.
FİYAT HASSASLIĞININ YERİNİ HİJYEN ALDI
Pekala turizmde yeni trendler neler olacak bu yıl?
Evvelki yıllarda uygun fiyat, tüketicilerin tercihlerinde en kıymetli öncelikken, pandemiyle birlikte birinci sırayı hijyen ve güvenlik aldı. Tatilciler daha küçük ve butik tesislere yöneldi. Bu trend 2021’de de devam edecektir. Önümüzdeki yıl, tabiat ve macera turizmine, kamp ve karavanlara, bungalov ve villa kiralamaya olan talebin devam edeceğini düşünüyoruz. Arkadaş ve akrabalarla küçük küme tatilleri, yat çeşitleri, izole tatiller yeniden ön plana çıkacak. Beşerler evvel yavaş yavaş yakın destinasyonlara gitmeye başlayacak. Eski seyahat alışkanlıkları ise vakitle geri gelecek.
Haber7
