Türkiye’nin son yıllarda hava ögeleri açısından en kritik hususlarından biri olan F-35 macerası ABD tarafından gelen resmi yazıyla dönülmesi sıkıntı bir noktaya girdi. Washington, ülkemizi F-35 programından çıkardığını resmi olarak Ankara’ya bildirdi.
Bu durum her ne kadar ‘malumun ilanı’ olsa da savunma sanayii etraflarında ‘Şimdi ne olacak?’ sorusu kadar Ulusal Muharip Uçak ve İnsansız Savaş Uçağı projelerinin durumu yüksek sesle tartışılmaya başladı.
“İNSANSIZ SAVAŞ UÇAKLARI İÇİN NE KADAR HAZIRIZ?”
Tüm bu tartışmaların üzerine BAYKAR Teknik Müdürü Selçuk Bayraktar’ın “F-35’lerin verilmeyişi bugün dezavantaj görünse de gelecekte güzel olabilir. Dünyanın halihazırda gittiği yere, geleceğin oyun değiştirici gücü olacak daha düşük maliyetli, yapay zekayla donatılmış insansız savaş uçaklarına, bu sistemlerin sürü kullanımı, gelişmiş otonomi ve akıllı kullanım alanlarına çalışmamız, S/İHA platformlarımızda olduğu üzere bizi bu alanda da dünyada önder ülkeler ortasına sokabilir” paylaşımı “İnsansız savaş uçakları için ne kadar hazırız?” sorusunu beraberinde getirdi.
TÜRKİYE ADIM ADIM İLERİYE GİDEN BİR ÜLKE
Savunma Siyaseti Analisti Turan Oğuz, sürece dair görüşlerini paylaşırken Türkiye’nin adım adım ileriye giden bir ülke olduğu hatırlatıyor… Oğuz’a nazaran evvel mühimmatları almakta badire yaşayan Ankara, birinci iş olarak bu alana yöneldi. Kısa müddette kat edilen uzaklık platformlarda da çalışmaları hızlandırdı ve bu kere de S/İHA’larda yol alındı.
Birinci etapta keşif ve gözetleme yapan ögelerden bugün Akıncı ve Aksungur’a uzanan bir muvaffakiyet öyküsü çıktığını anımsatan Oğuz, “450 beygirlik bir motorla başlayan çalışmalarda öteki adımlar da atılıyor. Örneğin birinci etapta mekanik radar eklenmesi beklenen. Sonrasında AESA radar gelecek. Havadan karaya füze atan SİHA’larımız havadan havaya füze atacak. Bu da yetmeyecek helikopter ve savaş uçaklarında olduğu üzere elektronik savunma sistemleri konulacak. Bunlar ‘adım adım ilerleme’ stratejisinin bir yansıması” halinde konuştu.
2023’E KADAR YAPABİLMEK ÇOK GÜÇ
Oğuz’a nazaran hem motor güçleri hem de donanımları artacak SİHA’ların bir müddet sonra insansız platformlara evrilmesi aslında beklenen bir durum. Fakat beşerli savaş uçaklarıyla karşılaştırıldığında hala çok önemli zaafları olan insansız platformların bu eksiklerinin kısa bir müddette giderilmesi pek mümkün görülmüyor.
“İnsan hala en kıymetli unsur” diyen Turan Oğuz, bu durumun 5, 10 yıl üzere kısa bir vakitte değişmesinin neden imkansıza yakın olduğunu şöyle anlatıyor:
“Her şeyden evvel düşük görünürlük için mevcut platformların alması gereken daha çok yol var. Tahminen de gelecek yıllarda mühimmatları gövde içinde saklayacak SİHA’lar göreceğiz. Bu kâfi olmayacak. Ses suratının altında çabucak hepsi. Daha hızlanmaları gerekecek. Bu da yetmeyecek motorunun daha da güçlenmesi koşul olacak. Boyasından kaplamasına kadar her şeyi baştan aşağı planlamanız lazım. Bu kadar değişiklik sizi mecburî olarak gövde değişikliğine götürecek ve bu da 3-5 yılda çözülecek bir durum değil.”
YAPAY ZEKADA ŞİMDİ EMEKLEME ÇAĞINDAYIZ
İnsansız hava araçları denince akla gelen en kıymetli ögelerden biri elbet yapay zeka… Bu bahse da değiniyor Oğuz ve aslında insanlığın yapay zeka konusunda şimdi ‘mağara çağında’ olduğunu savunuyor.
Oğuz’a nazaran bu nedenle insansız uçakların, beşerli savaş uçaklarına karşı asli bir öge olmasının önünde daha çok uzun yıllar var. Burada bahse yeni bir pencere açıyor Turan Oğuz ve ‘big data’ üzerinden yorumlamada bulunuyor:
“Yapay zekanın size en iyi performansı vermesi için çok büyük data setlerine gereksinimi var. Bu bilgiler de bugünden yarına olmuyor. Sizin toplamanız lazım. Beşerli uçaklarda deneyecek, sonrasında data kütüphanesine atacaksınız. Tekrar yetmeyecek yapay zekanın bu veriyi öğrenmesi tekrar yıllar alacak.
Tahminen yakın gelecekte beşerli savaş uçaklarına eşlik edecek insansız uçaklar görebiliriz. Hibrit model olarak tanımlayabileceğimiz bu sistemde insan yeniden en temel öge olacak. Merkezde beşerli bir uçak, etrafında çok sayıda insansız uçak düşünün. Bu insansız uçaklardan kimisi akıncı olup önde gidecek, kimi elektronik harp misyonunu üstlenecek, kimisi gayesi imha edecek, kimisi de gerekirse kendini feda edecek. Bunlar daha mümkün, lakin büsbütün insansız savaş uçağı üzerinden ilerleyecek bir yapının ben 2060’lı yıllardan evvel gerçekleşeceğine pek ihtimal vermiyorum. Bu müddet zarfında tahminen de insanın havadaki vazifesi bitecek ancak yeniden bir halde yerde de olsa temel öge insan olacak.”
TÜRKİYE NE YAPMALI?
Şayet daha çok uzun yıllar varsa Türkiye bu periyodu hangi adımlarla geçirmeli sorusunu sorduğumuzda Turan Oğuz öncelikle bir mevzuya açıklık getiriyor. Oğuz’a nazaran insansız savaş uçakları için çok uzun yıllar olması hususun bugün ele alınmaması manasına gelmiyor.
Oğuz, “Aksine Türkiye şimdiden bu hususta adım atmalı. Aksi halde treni kaçırma ihtimalimiz var. Şayet şimdiden gerekli atılımları yaparsak, Selçuk Bayraktar’ın da vurguladığı üzere dünyanın bu alanda en öncü ülkelerinden biri olabiliriz” diyor.
F-35 KONUSU NE BAYRAM NE DE YAS
Bilhassa toplumsal medyada yazılan ‘Milli Muharip Uçak projesine aktarılacak para ve vakit direkt insansız uçaklara aktarılsın’ usulü görüşleri de Turan Oğuz’a soruyoruz:
“ABD’nin F-35 kararı üzerinden bu soruya karşılık vereyim… Bu karar bizim için ne bayram havası sağlar ne de yas tutmamıza neden olur. Gelseydi birinci defa 5. jenerasyon bir uçak kullanacak, bakımını öğrenecek, taktik kabiliyetlerimizi buna istinaden geliştirecektik. Sensör merkezli uçuş kabiliyeti kazanıp, bu çeşit uçakların kesim üretimlerinde gelişecektik. Gelmedi ve biz bunun için en az 5-10 yıl kaybettik zira kendi uçağımızı bekleyip tüm bu saydıklarımı ve daha fazlasını orada öğreneceğiz. Lakin oturup karalar bağlamanın da bir manası yok.
Ulusal Muharip Uçak projesi insansız savaş uçaklarından bağımsız olarak katiyetle tıpkı süratte devam edilmesi gereken bir iş. Buradan öğreneceğimiz çok şey var. Öğrenelim ki insansız savaş uçaklarında bunu uygulayalım…
Lakin 2023’te stealth, tam otonom bir insansız savaş uçağının kendi kendine gidip düşman bir ülkenin derinliklerindeki bir maksadı vurup dönüp geleceği hayaline kapılmamak lazım. Bunlar çok şiddetli süreçler. Lakin bugünden atılacak adımlarla ve çok çalışarak gelecekte yerli ve ulusal olarak üretilen insansız savaş uçağını gökyüzünde görmek hiç de imkansız değil…”
Haber7
