Bugün gözler Erdoğan-Biden görüşmesine çevrilmiş durumda.
Bu görüşme Biden lider seçildikten sonra iki başkanın birinci yüz yüze görüşmesi olması açısından değerli. Dış siyasetten iktisada kadar birçok alanı etkileyecek. Görüşmeye ne kadar vakit ayrılacağı, görüşme sırasında başkanların yüzlerindeki tabir, mimikleri, jestleri hatta taktıkları kravatın rengine kadar her şey kıymetlidir. Zira her şey bir bildiridir, her şey bir mana söz eder.
KRİZ ÖNCELİKLİ Mİ OLMALI
Dış siyaset alanım değil fakat iki önderin görüşmesinin formatının evvelce belirlendiğini bilecek kadar mesleksel tecrübeye sahibim. Hangimiz otursak, iki ülke ortasındaki kriz bahislerine ait birinci dört maddeyi ezberden sayabiliriz. S-400’lerden girer, Suriye’de YPG’ye verilen takviyeden çıkar, F-35’leri bir köşeye yerleştirir, FETÖ’nün iadesinden çıkarız.
FIRSAT ÖNCELİKLİ
Lakin ben öteki bir şeyden bahsetmek istiyorum. Bu çok geç kalmış bir teklif de olabilir. Lakin ABD liderleri ile görüşmelerin formatını değiştirmeliyiz. ABD liderleri ile daima kriz hususlarını görüşüyoruz. Elbette ki ülkeler ortasında meseleler varsa devlet liderleri bunları ele alacak. Lakin bu cins durumlarda gücümüzü kriz bahisleri üzerinde harcıyoruz. Alakaların geliştirilmesi konusu ise birkaç iyi niyet cümlesi olarak geçiyor.
ÖZAL BAŞARMIŞTI
Ben krizlere endeksli değil, fırsat öncelikli yeni bir münasebet biçimi kurulması gerektiğini öneriyorum.
Turgut Özal bunu başarmıştı. Özal ile Bush görüşmesinde de masada devasa meseleler vardı. Özal krizlere değil, fırsatlara odaklanarak yeni bir bağ geliştirmeyi önerdi. Başarılı da oldu. Özal ABD’den yararlandı, ABD Özal’dan yararlandı. Türk-Amerikan bağları askeri ve stratejik kulvardan çıkıp, ekonomik boyut kazandı. Türkiye, Körfez Savaşı başta olmak üzere ABD’nin bölgedeki en çok danıştığı ülkelerin başında geldi. Özal’ın ABD siyasetinde tenkit edilebilecek noktalar bulunabilir. Hatta çok Amerikancı olduğu söylenebilir. Lakin benim kastetmek istediğim nokta farklı.
PARADİGMA DEĞİŞİKLİĞİ
ABD ile bağlantılarda yeni bir paradigma değişikliğine muhtaçlık var. Zira bağlantılar tıkanma noktasına geldi. Alakalara yeni bir format kazandırmalıyız. Bunun vakti neden artık gelmemiş olsun? Neden Erdoğan-Biden görüşmesi ile yeni bir süreç başlamasın? Erdoğan bir periyot hem ABD ile hem AB ile çok iyi bağlar tesis etmişti. Bir devir Obama’nın en çok görüştüğü önderlerin başında geliyordu. Avrupa Birliği’nden tam üyelik için müzakerelere başlanması kararını çıkarabilmiş bir başkandı. Çok umutlu değilim fakat buna muhtaçlık var.
BIDEN’LA 4 YIL
ABD’yi 4 yıl daha yönetecek bir lider var. Biden’ın bizimle ilgili çok olumlu niyetlere sahip olmadığını da biliyoruz. Erdoğan’ı seçim yoluyla tasfiye etmekten kelam edecek kadar ileri gitti. Lakin bu çeşit bağlantılar kimi vakit zıtlıklar üzerinden kurulabilir.
Zira Erdoğan ABD’nin göz arkası edemeyeceği yüksek profilli bir lider. Milletlerarası hususlarda süreçleri bilakis çevirebiliyor. Ve halk takviyesi çok güçlü.
YENİ BİR SIÇRAMA
Elbette ülkemizin çıkarları gerektiriyorsa ABD ile de restleşebiliriz. Aslında uzun müddettir bir restleşme içindeyiz. Lakin yeni bir başlangıç yapılabileceğine inanıyorum. Kriz değil fırsat öncelikli bir münasebet tesis ettiğimizde şu anda sorun olarak görünen birçok şey manasını kaybedecek demektir.
Erdoğan-Biden görüşmesi ile Türkiye ile ABD ortasında yeni bir münasebet tesis edilebileceğini düşünüyorum. Buna muhtaçlık var. ABD ile AB ile münasebetlerimizi geliştirmek Rusya karşısında da elimizi güçlendirir. Ayrıyeten Batı dünyası ile münasebetlerini geliştiren Türkiye iktisatta yeni bir sıçrama yapabilir.
Haber7
