Haber7- Enes Taha Ersen
Türkiye’nin Doğu Akdeniz’deki hak ve menfaat arayışı karşısında başta Yunanistan, Güney Kıbrıs ve Fransa olmak üzere pek çok devlet karşı duruş sergiliyor. Bilhassa düşmanca siyasetlerini açıklıkla, sakınmadan yüksek sesle tabir edebilen bu devletler; Türkiye’yi burada durduramamaktan şikayetçi. bilhassa Yunanistan’ın çalınmadık kapı bırakmadığı, Güney Kıbrıs’ın görüşmedik dünya başkanı kalmadığı bir ortamda Türkiye tüm mani ve baskılara karşın haklı yolundan şaşmadan ilerlemeye devam ediyor.
Kendi kurduğu sismik araştırma ve sondaj filosuyla güç piyasasının bahtını tayin etmede kıymetli bir rol üstlenecek olan Türkiye Doğu Akdeniz’deki kararlı duruşundan vazgeçmiyor. Bilhassa alandaki aktif faaliyetlerine her geçen gün bir yenisini daha ekleyen Türkiye hem alanda hem de masada karşısındaki güçlere karşın ilerleyişinden vazgeçmiyor. Libya ile yapılan Münhasır Ekonomik Bölge Muahedesiyle kazan kazan unsuruna dayanan edinimleri Türk hak ve menfaatleri doğrultusunda elde edilirken, Yunanistan ve Güney Kıbrıs’ın bu noktadaki yeni korkusu Türkiye’nin Mısır ile imzalayacağı mümkün bir MEB muahedesi.
Mavi Vatan doktrininin mimarı olan Müstafi Tümamiral Cihat Yaycı, mevzuya ait akademik alandaki çalışmalarına devam ederken, Mısır ile imzalanabilecek muhtemel MEB’i Haber7.com’a kıymetlendirdi.
KARŞILIKLI KIYILAR MUTABAKATI
Müstafi Tümamiral Cihat Yaycı, hususa ait çalışmalarını askeriyeden akademik alana taşıdı. Yıllardır hem askeri hem de akademik alanda faaliyet gösteren Yaycı, Türkiye’nin Doğu Akdeniz’deki hak ve menfaatlerinin korunması ve tüm dünyaya duyuru edilmesi için karşılıklı kıyıları bulunan ülkelerle mutabakatların yapılması gerektiğini bir defa daha lisana getirdi. Bilhassa bu sonların nasıl belirlendiğine ait değerlendirmelerde bulunan Yaycı, yapılan çalışmaları anlattı:
“Doğu Akdeniz’de malum bir Münhasır Ekonomik Bölge haritamız var. Buradaki hudutlar karşılıklı kıyıdaş ülkelere nazaran çizilip belirlendi. Öncelikle hangi ülkelerle kıyımız olduğunu belirlememiz gerekiyor. Türkiye 2009 yılına kadar sadece Mısır ile kıyısı olduğunu düşünüyordu. Karşılıklı kıyı hukuku konusundaki çalışmalar yetersizdi. Dünya küresinin üzerinde Türkiye’nin eğimli durduğunun da farkında değildik. 1,5 dereceye yakın bir eğim var burada, bu da yaklaşık yüzde 20-22’ye yakın bir eğime tekabül ediyor. Artık bu eğim sonucunda Türkiye’nin sadece Mısır ile değil, Libya, İsrail, Filistin, Lübnan ve yan hudut olarak da Suriye ile deniz sonları olduğu tespit edildi. Karşılıklı kıyı devletleri olarak da Libya, Mısır, İsrail, Filistin, Lübnan ile karşılıklı kıyılarımız bulunuyor. Biz bu karşılıklı kıyıları tespit ettikten sonra orantılılık, coğrafyanın üstünlüğü, ana karaların üstünlüğü, demografik bilhassa ile hakkaniyet prensipleri çerçevesinde deniz sonlarının belirlenmesi konusunda kapsamlı çalışmalar hesaplarımızda yer almaktadır.”
TÜRKİYE BASKISI 17 BİN 500 KİLOMETRE KARE ALAN KAYBETTİRDİ
Doğu Akdeniz’de son periyotta yaşanan tansiyonun en değerli aktörlerinden biri olan Yunanistan’ın son olarak Mısır ile imzaladığı MEB’i de pahalandıran Yaycı, Mısır’ın burada 11 bin 500 kilometrelik alan kaybettiğini belirtti.
Bilhassa bu noktada 15 yıldır devam eden görüşmelerin, Türkiye’nin Libya ile duyuru ettiği MEB’in çabucak sonrasında gelmesine değinen Yaycı, süratlice yapılan bu mutabakat sonucunda Mısır’ın neredeyse iki Kıbrıs büyüklüğünde sahayı Yunanistan ve GKRY’e vermek durumunda kaldığını belirtti:
“Muhataplarımızdan Libya ile 27 Kasım 2019’da deniz yetki alanları kontratı imzaladık. Geriye kalan devletlerden Mısır ile de bir kadro görüşmeler oldu. Ancak bunlar tamamlanamadı. Mısır Maalesef Yunanistan ile muahede sağladı. Ama Yunanistan ile Mısır’ın Mutabakatı, Mısır ile Türkiye’nin mutabakat yapmasından 6 bin kilometre karelik bir deniz yetki alanı kaybına neden oldu. Mısır Türkiye yerine Kıbrıs Rum Idaresi’yle de muahede imzalayarak 11 bin 500 kilometre karelik alan kaybı yaşadı. Yunanistan ile Mısır 15 yıldır görüşmeler yapıyor. Bunu Yunanistan Dışişleri Bakanı ile Başbakanı’nın onaylarıyla Yunanistan’ın resmi gazetesinde de yayınladılar.
Bu noktada Türkiye’nin Yunanistan’dan evvel MEB duyurusu gerçekleştirmesinin türel manada Türkiye’nin elini rahatlatan atak olduğuna da dikkat çeken Yaycı, bu durumun Türkiye’nin Doğu Akdeniz’deki haklı duruşun göstergesi olduğuna dikkat çekti:
“Anlaşmanın 15 yıl devam ettiğini biz burada görmüş olduk. İşte biz proaktif davranarak Libya muahedesiyle, Mısır-Yunanistan mutabakatından daha evvel davranmış olduk. Şayet biz daha sonrasında imzalamış olsaydık, zati Yunanistan ve Mısır mutabakatı imzalamış olacaktı, Türkiye’nin elinde hiçbir hukuksal gerekçe/dayanak kalmayacaktı. Mısır ile Yunanistan ne kıymetine olursa olsun anlaşmak istedi. Yunanistan bu mutabakattaki pazarlıklar sırasında “Adalara kadar deniz yetki alanı” bulunduğunu söylüyordu. Lakin biz muahedeyi imzaladıktan sonra birden o görüşmeleri hızlandırıp “Ben menfaatlerimden vazgeçiyorum, adaları yetkili hudut olarak tanıyorum” dedi. Bununla birlikte 9 bin kilometre kare daha fazla deniz alanını Mısır’a vermiş oldu. Ancak bunun yanı sıra Mısır toplamda neredeyse iki tane Kıbrıs Adası büyüklüğündeki deniz alanını Mısır Güney Kıbrıs ile Yunanistan’a vermiş oldu.”
“MISIR İLE MUTABAKAT İMZALANMASI ÇOK ÖNEMLİDİR”
Türkiye’nin Doğu Akdeniz’deki hak ve menfaatlerini perçinleyecek kıymetli ögelerden birinin de Mısır ile duyuru edilebilecek bir MEB’in olduğuna da değinen Müstafi Tümamiral, bu noktada Mısır kamuoyunun da Türkiye tarafından bilgilendirilmesi, bilinçlendirilmesi gerektiğine belirtti.
Bu noktada Yunanistan ile Mısır ortasında imzalanan MEB’in, Kahire’nin hak ve menfaatlerine karşıt olduğunun, Mısır halkının haklarının gasp edilmesi manasına gelmesi konusunun kamuoyu diplomasisiyle anlatılması gerektiğine işaret eden Yaycı şunları söyledi:
“Bizim Mısır kamuoyuna bunu çok iyi anlatmamız lazım. Bu Mutabakatların Türkiye ile mutabakata varmak yerine, Mısır halkının menfaatlerine muhalif olduğunu söylememiz lazım. Mısır ile anlaşmak, Mısır’ın bu mutabakatlarını gözden geçirmesini sağlamalıyız. Yunanistan 2009’da Arnavutluk ile MEB muahedesi imzalamıştı. Tekrar adaları tam yetkiyle donatmak istemiş, Arnavutluğa bunu kabul ettirmişti. Lakin Türkiye Arnavutluğa ne kadar büyük bir kayba uğradığını anlatınca ülkenin Devlet liderinin müracaatıyla Anayasa Duruşması, bu muahedeyi iptal etti. Bu kapsamda Mısır’a bu durum iyice anlatılır, bu durumun Mısır menfaatlerine muhalif olduğu izah edilirse, bu mutabakatın iptalinin önünde bir pürüz bulunduğunu ben düşünmüyorum. Bu Mısır’ın kendi iradesidir. Hasebiyle Mısır ile irtibatta olunursa bir mutabakatın alt edilmesi iki ülkenin de faydasına olacaktır. O bakımdan Mısır ile mutabakat imzalanması çok değerlidir.”
DOĞU AKDENİZ’E ÇİZİLEN MAVİ VATAN HUDUTLARI
Türkiye’nin Mısır kadar bölgedeki öteki kıyıdaş ülkeler ile de muahede yapması, muahede yapmasa dahi hudutların belirlenip duyuru edilmesi gerekliliğini belirten Yaycı, mutabakatların iç yüzünü ve ne manaya geldiklerini açıkladı.
İsrail ile yaşanan tansiyon üzerinden örneklemde bulunan Müstafi Tümamiral, muahede yapılmasa dahi, duyuru edilecek/duyurulacak sonların, alan ihlali olmadığı, hiç bir ülkenin alanına tecavüz manasına gelmediğini belirtti.
“İsrail ile muahede yapılır ya da yapılmaz. Bu hiç değerli değil. Lakin İsrail ile mutabakat yapılmışçasına biz sınırlarımızı belirlemeliyiz. Buna İsrail’in itiraz etmesi hiç bir halde kelam konusu değil. Zira biz bu hududu duyuru ettiğimiz vakit, sonuçta şuandaki İsrail’in sahip olduğu deniz alanına girmiş olmuyoruz. Diyoruz ki “Bak seninle muahede yaparsak benim hududum bu olacak. Seninle benim aramda kalan bu deniz alanı aslında Güney Kıbrıs Rum Idaresi’nin haksızca elde ettiği yetki alandır. Bu alan da senin olmalıdır ” demiş oluyoruz. Onun için İsrail’in, Lübnan’ın şuanda deniz alanlarına tecavüz etmek üzere bir hudut deklaresinde bulunmamış oluyoruz. Tıpkı vakitte Mısır ve Lübnan’a da diyoruz ki “Siz bize yaklaşın, bu alanlar GKRY’nin değil, sizin olması gerekir”. Bir de İsrail ile muahedenin mantığı Libya ile mutabakat yapmaktan farksızdır. Çizgiler aykırı simetriktir. Mantık büsbütün birebirdir. Böylece Libya ile Doğu Akdeniz’deki Batı sonumuzu belirlerken, İsrail ile mutabakat yaparak da Doğu sonumuzu belirlemiş oluyoruz. Onun için yalnızca Mısır ile değil, İsrail ve başka devletlerle de mutabakat yapılmalıdır. Ve bunu, onların da çıkarına olduğunu onlara söylemeliyiz. Bu durumda Türkiye kazanır, öteki kıyıdaşlar kazanır. Aksi durumda buralarda haksızca GKRY ve Yunanistan deniz alanı elde etmiş olur.”
GÜNEY KIBRIS’TAN GELEN İTİRAF
Alanda yaşanan Türk aksiliği nedeniyle Yunanistan ve Güney Kıbrıs üzere ülkelerin haksız yere öteki ülkelerin sonlarını gasp edildiğini belirten Yaycı, bunun en değerli örneğinin 2012 yılında GKRY eski Dışişleri Bakanı’nın itirafıyla ortaya çıktığını tabir etti. Yaycı o hadiseye ait şunları söyledi:
“GKRY eski Dışişleri Bakanı Rolandis 2012 yılında yaptığı bir açıklamada Mısır, Lübnan ve İsrail ile yaptıkları muahedede hak ettiklerinin dört katı deniz alanı kazandıklarını itiraf etti. Bu GKRY’nin üç bölge ülkesini de kandırdığını göstermektedir. Hem Mısır kamuoyunun, hem İsrail kamuoyunun, hem Filistin kamuoyunun hem de Lübnan kamuoyunun bu hususta uyandırılması gerekir. Önemli bir kamu diplomasisi gerekmektedir.
Devletler pragmatiktir. O açıdan bunlara yararcı halde bakılmalı, o devletlerle bağlantıya geçilip, Türkiye ile yapılacak mutabakatların, Yunanistan yahut GKRY ile yapılacak mutabakatlardan daha fazla yararlı olacağı söz edilmelidir. Libya ile yaptığımız muahede sonucunda Libya en az 40 bin kilometre kare yararlı çıkmıştır Yunanistan ile yapacağı mutabakata göre. Şayet Yunanistan’a kalmış olsaydı 40 bin kilometre sadece o sınır üzerinde kaybedilecekti. Onun için Türkiye adil ve hakça paylaşımdan yanadır. Türkiye deniz hukukundaki prensipler çerçevesinde yapılacak mutabakatlardan yanadır. Onun için bizim bu ülkelere bu gerçekleri anlatıp, ülkelerinin bizimle muahede yapmalarının yararlarına olacağını izah etmeli, diplomatik istikametten bir süreç başlatılması gerektiğini düşünüyorum.”
“SİSİ’YE KARŞIN DUYURU EDİLEBİLİR”
Doğu Akdeniz ve Orta Doğu’daki en büyük Türkiye karşılarından biri olan Sisi’ye de değinen Yaycı, Türkiye ile Mısır ortasında darbeci Sisi’ye karşın bir mutabakatın duyuru edilebileceğini söz etti.
Mısır’ın hak ve menfaatlerinin hukuka uydurularak Yunanistan/GKRY tarafından gasbedilmesi konusunun Türkiye tersliği ile açıklanamayacağını söyleyen Yaycı, düşmanca tutumların bir kenara bırakarak Mısır halkının düşünülmek zorunda olduğunu belirtti:
“(Sisi’nin ve öteki ülkelerdeki Türk aksiliğinin halka ve ülke menfaatlerine verdiği zarar) Bu tavrın ülke çıkar ve menfaatlerine ziyanlı olduğunu onlara anlatmamız lazım. Türkiye zıtlığı, kendi ülke ve menfaatlerine zıtlık olmamalıdır. (Bu sorun Sisi’ye karşın tahlile kavuşturulabilir.) Çözülebilir zira hiçbir yönetici, kendi halkının menfaatini heba edemez. Şahsi düşmanlıklar, uyuşmazlıklar olabilir. Lakin devleti yönetenler öncelikle milletinin ve devletinin menfaatini düşünmek zorundadır.”
“DEVLETİMİZİN İZLEDİĞİ SIYASET SON DERECE YERİNDEDİR”
Türkiye’nin Mavi Vatan doktrini konusunda içinden geçtiği sürece de değinen Yaycı, bilhassa bölgede çevrilen oyunlara karşı Türkiye’nin şuurlu bir halde birlik ve beraberlik ruhuyla devletin ardında durması gerektiğini tabir etti. Bilhassa Devletin izlediği siyasetlerin yerinde olduğunu belirten Müstafi Tümamiral, Türkiye’nin alanda yürüttüğü siyasetinin herkes ile diyaloğa açık olduğunu savundu:
“Birincisi Devletimizin izlediği siyaset son derece yerindedir. İkincisi bu süreçte herkes ulusal birlik ve bütünlük içerisinde devletin gerisinde durmalıdır. Üçüncüsüyse ben Sayın Cumhurbaşkanımızın konuşmalarından şunu anlıyorum. Herkes ile oturup konuşmaya hazırız diyor. Hasebiyle sayın Cumhurbaşkanımız “Türkiye şununla konuşmaz, bununla konuşmaz” demiyor. Ve bunu 27 Kasım 2019 Libya muahedesinin çabucak ardında yaptı. Münasebetiyle ben Türkiye’nin görüşmeler yapmasının tarafında bir mahzur bulunduğunu düşünmüyorum. Türkiye kimseyle görüşmek istemiyor diye bir konumda değil. Türkiye ile görüşmek istemeyenler olabilir. Bizim de onlara bu durumu, oluşabilecek yararları anlatmamız gerekir. Bunun kendi millet, halk, devletlerinin menfaatlerine olacağını kamu diplomasisi ile anlatmamız lazım. Aslında onların bunu kendilerinin algılamış olması lazım lakin maalesef bu olmuyor. Bunu anlatmak Türkiye’nin üzerine düşüyor.”
Haber7
