İklim değişikliğiyle uğraş ve cari açığın azaltılması için Türkiye’nin elektrik üretim portföyünde 49 bin megavat heyeti güce ulaşan yenilenebilir güç kaynakları büyük değer arz ediyor. Bu kaynaklar içinde hidroelektrikten sonra en yüksek kapasiteyi yaklaşık 9 bin megavatla rüzgar enerjisi oluşturuyor.
Geçen hafta üst üste rekor üretim gerçekleştirilen rüzgar türbinlerinin faaliyete girerek elektrik üretmeye başlaması yaklaşık 5 yıl gerektiriyor.
Birinci olarak türbinin kurulacağı yerin potansiyelinin tespit edilmesi için belirlenen alanlarda en az 2 yıl rüzgar güç ölçümleri yapılması gerekiyor. Alanlara yerleştirilen ölçüm direkleri üzerinden üç boyutlu modellemelerle potansiyel belirleniyor. Ölçüm direklerinin sayısı potansiyelin hakikat ölçülmesinde kıymetli rol oynuyor. Ölçümler sonrasında yatırımcıya kapasite tahsisi yapılması, her bir türbin için yaklaşık 30 farklı kurumdan farklı ayrı gerekli müsaadelerin alınması, mühendislik çalışmalarının akabinde projelendirme etabına geçilmesi gerekiyor.
Projelendirme etabında finansal model ve yatırım maliyetinin hesaplanmasının akabinde yatırım kararı alınıyor. Toplamda santralin elektrik üretimine kadar geçen mühlet 5 yılı aşıyor. Rüzgar gücü yatırımlarında maliyetin yüzde 80’ini türbin oluşturuyor.
Her 5 megavatlık türbin 5 bin hanenin elektrik muhtaçlığını karşılıyor
Türkiye Rüzgar Gücü Birliği datalarına nazaran, Türkiye’de halihazırda 3 bin 579 rüzgar türbini etkin olarak elektrik üretiyor.
Bir rüzgar türbini yaklaşık 8 bin kesimden oluşuyor. Ana modüller olan kule, kanat ve jeneratör, nasel iç aksamları, kule iç aksamları üzere birçok kısım Türkiye’de üretiliyor. Rüzgar endüstrisi, güç kaynakları içinde yüzde 65 ile en fazla yerliliği sağlayan bölümlerden biri olarak öne çıkıyor.
Rüzgar türbininin ana modüllerinden biri olan kule uzunluğu 120 ve kanat uzunluğu 80 metreyi buluyor. Böylelikle, türbinlerin toplam uzunluğu 200 metreye ulaşıyor.
Fabrikalarda üretilen kanat, kule ve naseller tırlarla taşınarak santral alanında monte ediliyor. Montaj esnasında 1000 tonu bulan vinçler kullanılıyor. Yaklaşık 20-30 metre derinliğinde temeller üzerine dikilen türbinler, gerekli testlerin yapılmasının akabinde 3 metre/saniyede devreye girebiliyor. Rüzgarın suratı 25 metre/saniyenin üzerine çıktığında türbin çalışmayı durdurarak kendini muhafazaya alıyor.
Rüzgar türbinlerinin kapasiteleri değişiyor. Türbinlerin üretimi proje bazlı gerçekleştiriliyor. Şu anda piyasada en yüksek rüzgar türbini kapasitesi 5,5 megavat düzeyinde bulunuyor. Bu kapasitede bir türbin yaklaşık 5 bin hanenin muhtaçlığını karşılayabilecek ölçüde elektrik üretebiliyor. Bu türlü bir türbinin maliyeti 3 milyon avroyu buluyor.
İki Seyşeller Adası kadar alanda haritalama çalışması
Enerjisa Üretim Kıdemli Yenilenebilir İş Geliştirme ve Operasyonel Harikalık Müdürü Ezgi Deniz Katmer, rüzgar gücünde potansiyelin hakikat ölçülmesinin çok değerli olduğunu söyledi.
Gerçek ölçüm yapılamadığı taktirde santralin üretiminde yüzde 30’a varan sapmalar görülebileceğine dikkati çeken Katmer, “Potansiyel gerçek ölçüldüğünde sapma oranı en fazla yüzde 5 ila 10 oluyor. 2019’da kazandığımız Yenilenebilir Güç Kaynak Alanları (YEKA) ihaleleri kapsamında Aydın ve Çanakkale’de 250’şer megavat olmak üzere toplam 500 megavat rüzgar gücü kapasitesi inşa edeceğiz. Bu bölgelerde potansiyeli yanlışsız ölçümleyebilmek için 25 tane ölçüm direği kurduk. Toplamda iki Seyşeller Adası büyüklüğünde 80 bin hektarlık alanda haritalama çalışması gerçekleştirdik.” diye konuştu.
Katmer, YEKA kapsamında kelam konusu bölgelerde yaklaşık 40’ar türbin dikeceklerini belirterek, “Santrallerimizi kurmadan evvel kuşların göç rotalarını da gözlemliyoruz. Şayet türbinlerimizi yerleştireceğimiz yerler kuşların göç rotasını etkiliyorsa, buna nazaran aksiyon alıyoruz.” dedi.
En büyük risk yıldırım
Enerjisa Üretim Rüzgar ve Güneş Santralleri Bakım ve İşletme Müdürü Nihat Arı, türbinlerinin kanadına yıldırım çarpmasının rüzgar santrallerinde yaşanabilecek en büyük risklerden olduğunu söyledi.
Arı, türbinlerde yıldırım müdafaa sistemlerinin bulunduğunu, buna karşın meseleler yaşanabileceğini söz etti.
Karlanma ve buzlanmanın da türbinlerde çalışmayı olumsuz etkilediğini lisana getiren Arı, “Rüzgar türbinlerinde tüm arızalara gündüz müdahale ediliyor ve türbinler daima izleniyor. Türbinlerin bakımı genelde yılda bir sefer gerçekleştiriliyor ve türbin başına bakım müddeti 2-2,5 gün sürüyor.” diye konuştu.
Haber7
