Yağcılar fayının bundan sonra ne devir kırılabileceğini ortaya çıkarmaya çalıştıklarını anlatan Dokuz Eylül Üniversitesi (DEÜ) Zelzele Araştırma ve Pratik Merkez (DAUM) Yöneticisi Prof. Dr. Hasan Sözbilir, sarsıntı tehlike tahlilinde kullanılan parametreleri elde etmeye çalıştıklarına dikkat çekerek, “Fayın ne kadar sıklıkla sarsıntı ürettiği tespit edildikten sonra nahiyenin yapılaşmaya kapatılıp kapatılmamasıyla ilgili tekliflerde bulunabiliriz” dedi.
İzmir’i en çok etkileyen fayların jeolojik geçmişini araştırmak maksadıyla DEÜ ve Afyon Kocatepe Üniversitesi iş birliğinde bir TÜBİTAK projesi hayata geçiriliyor. Yaklaşık 2 yıl evvel Güney Marmara’da çalışmaya başlayan üniversitelerin tedrisat üyeleri Yağcılar fayı üzerinde 11 hendek açarak incelemelere başladı. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sarsıntı Pratik ve Araştırma Merkezi Yöneticisi Doç. Dr. Çağlar Özkaymak, DEÜ talim üyesi Doç. Dr. Ökmen Sümer ve teknik eleman Fatih Büyüktopçu ile hendekte çalışan DAUM Yöneticisi Prof. Dr. Hasan Sözbilir, çalışmanın ahir bir sarsıntı senaryosuna altlık oluşturacaklarını kaydetti. İzmir ölçeğinde hangi fayın sarsıntı üretme potansiyelinin yaklaştığını ortaya koymak istediklerini anlatan Prof. Dr. Sözbilir, 2005 yılında Sığacık Körfezi’nde 5.9 büyüklüğünde meydana gelen zelzelesi hatırlatarak, “O zelzelesi üreten fay bu fay. Yağcılar ve Demircili köylerinde birçok konutta hasar meydana gelmişti. Bu fayın 2005 yılından evvel hangi yıllarda sarsıntı ürettiğini bulmak için bu çalışmayı yapıyoruz. Hendeği açtığımızda öteki kırıkların yaklaşık kaç yıllık olduğunu tespit ediyoruz” dedi.
Türkiye’de 2011 yılında ulusal sarsıntı stratejisi aksiyon planı yayınlandığını açıklayan Prof. Dr. Sözbilir, 2023’e kadar sarsıntıyla ilgili yapılması gereken çalışmaların kayıt altına alındığını belirterek bu çalışmalardan birinin de hendek açma çalışması olduğunu söyledi. Türkiye’deki 485 fayın tümünün kesilerek bu çalışmanın yapılacağını söz eden Prof. Dr. Sözbilir şöyle konuştu:
“Nüfus yoğunluğu bakımından öncelikli olduğu için birinci çalışmayı Güney Marmara’da yaptık. Bu çalışmamız 2 yıldır sürüyor, yaklaşık 4- 5 ay sonra bitireceğiz. Bundan sonra kesimin zelzele tehlike tahlili sınıfına girip girmediği araştırılacak ve yapılaşmaya kapatılıp kapatılmaması ile ilgili tekliflerde bulunacağız. Yağcılar fayının üzerinde bir hendek açtık. Bu fayın bundan sonra ne devir kırılabileceğini ortaya çıkarmaya yarayan ve zelzele tehlike tahlilinde kullanılan parametreleri elde etmeye çalışıyoruz. Bu iki yıldır devam eden bir TÜBİTAK girişimi. İzmir, Seferihisar, Tuzla, Yağcılar, Gülbahçe faylarını içeriyor. Bu fayın zelzele tehlike tahlilinde nasıl bir noktaya sahip olduğunu anlayacağız. Fayın ne kadar sıklıkla sarsıntı ürettiği tespit edildikten sonra kesimin yapılaşmaya kapatılıp kapatılmamasıyla ilgili tekliflerde bulunabiliriz.”
‘FAY MADDESINE ALTLIK OLUŞTURULACAK’
Bir fayın diri fay haritasına işlenmesiyle o fayın geçmiş devirlerde 6’nın üzerinde zelzele ürettiğinin anlaşıldığını anlatan DAUM Yöneticisi Prof. Dr. Hasan Sözbilir, Türkiye’deki 485 fayın 6’nın üzerinde zelzele üretme potansiyeline sahip olduğunu açıkladı. Yağcılar fayının da 16- 20 kilometre uzunluğunda hem karada hem denizde devam eden bir fay olduğunu lisana getiren Prof. Dr. Sözbilir, şöyle devam etti:
“Tarihsel periyot dediğimiz 1900 yılı öncesinde bu nahiyede bir güruh yıkıcı zelzele olmuş. Bu fay bu sarsıntıların hangisinden sorumlu, bunu bilmek için bu çalışmayı yapıyoruz. Kuzey- güney istikametinde uzanan bu fay Gülbahçe Körfezi’ne gerçek gidiyor. Sarsıntının büyüklüğü 6’yı geçtikten sonra fay yüzeye gelir, can ve mal kaybı başlar. Bu fayın üreteceği bu büyüklükte bir zelzeleden Bayraklı, Manavkuyu, Karşıyaka, Narlıdere yani İzmir’in çok büyük bir kısmı etkilenir. Türkiye’de İçişleri Bakanlığı ve AFAD seviyesinde yeni bir çalışma başlatıldı. Fayların tehlikesinden nasıl kurtulabileceğimiz ile ilgili bir fay yasası gündemde. O hususta bizlere vazife verildi. Hangi fayın üzerinde oturma hakkına sahip olduğumuz ortaya çıkacak. Buna nazaran de örneğin bir parsel bazında kent ne tarafa akıllıca büyümeli, faydan ne kadar uzakta olmalıyız üzere haberler bu sayede ortaya çıkıyor. Fay maddesine altlık oluşturacak işleri yapmış oluyoruz.”
ZELZELE SENARYOSU HAZIRLANACAK
Yağcılar yerinde yaklaşık 11 hendek açtıklarını söyleyen Prof. Dr. Hasan Sözbilir, gelecek hafta Tuzla fayına geçip 3 hendek daha açacaklarını tabir etti. Ortalama 14 hendek açılacağını belirten Prof. Dr. Sözbilir, “Böylece İzmir’i en çok etkileyen 5 fayın jeolojik geçmişini ortaya çıkarmış olacağız. İzmir ölçeğinde hangi fayın sarsıntı üretme potansiyeli yaklaştığını anlayacağız. Bunu ortaya çıkardıktan sonra bir zelzele senaryosu hazırlamamız gerekiyor. İzmir’in bu senaryosu en son 1999’da çıkarıldı. Bizim bu datalardan sonra hangi faya nazaran zelzele senaryosu kurmamız gerektiği ortaya çıkacak” dedi.
Haber7
