Geçtiğimiz yılın Mart ayında korona virüs çöküşünün arından dramatik bir toparlanma sürecine giren hisse senedi endeksleri 2021’in birinci günlerinde yine rekor düzeylere ulaştı. Bitcoin’se piyasa varlıkları ortasında en çok spekülasyona uğrayan ve olağan üstü bedellere ulaşan varlık halini aldı. Tesla üzere popüler hisse senetleri ise değerlemelerin makul düzeylere çekilmesi eforlarına meydan okumayı sürdürüyor.
BALON TARTIŞMASI SÜRAT KAZANIYOR
Pay senetlerindeki durdurulamayan ralli ve amatör yatırımcılar ortasında yayılan yabanî spekülasyonlar Financial Times’ın haberine göre borsa uzmanlarında son yüzyılın en büyük balonu oluşması tarafındaki telaşlara neden oluyor.
Borsalar rekor yükselişler gösterirken, Wall Street bankaları, dot-com devriyle birtakım paralellikler taşıyan bu yükselişin, emsal bir çöküşle sonuçlanıp sonuçlanmayacağına yönelik sorular alıyor.
JPMorgan’ın Global ve Avrupa Pay Stratejisi Lideri Mislav Matejka, “finansal piyasalarda bir balon oluşup oluşmadığına yönelik çok sayıda soru alıyoruz” dedi. Lakin büyük bankaların araştırma grupları, alarmın çalmaya başlaması için erken olduğunu söyleyerek, hayli düşük faiz oranlarına ve merkez bankaları tarafından büyük ölçülerde para basılmaya devam edildiğine dikkat çekiyor.
Goldman Sachs, müşterilerine yazdığı bir notta, “hazine tahvili getirileri, kurumsal krediler ya da nakit göz önüne alındığında, borsa endeksleri ortalamanın altında değerlemelerle süreç görüyor” dedi.
Yatırım bankası, balon piyasaları konusunda uzmanlığıyla tanınan ve hisse değerlemeleri için en bilinen metodun yaratıcısı, ekonomist Robert Shiller’in Kasım ayında kaleme aldığı bir yazıya göndermede bulundu.
Shiller, yazısında, “faiz oranları bu kadar düşükken ve bu düzeylerde kalma ihtimali yüksekken, paylar, bilhassa tahvillerle karşılaştırıldığında alımlı görünmeye devam edecek” demişti.
Lakin bu, temkinli olmak için nedenler olmadığını manasına gelmiyor. Goldman, “son devirde, piyasaların kimi kısımlarında, balon piyasasıyla uyumlu yatırımcı davranışları görüldü” diyerek tehlikeye dikkat çekti. Matejka, “bu, finansal kainatın ‘yoğun’ alanlarında volatilitenin yükselmeyeceği manasına gelmiyor.
Bu alanlarda, kar realizasyonu süreçleri yaşanabilir ve hisse piyasalarının daha geniş alanlarına yayılabilir” dedi. Hem Goldman Sachs hem de JPMorgan, özel hedefli satın alım şirketlerine (SPAC) dikkat çekerek, bu şirketlerin potansiyel sorun alanlarından biri olduğunu söyledi.
2020 yılında, ABD’de yatırımcıların dayanak verdiği, satın alım için amaç arayışında olan 229 SPAC ya da “açık çek” fonu, Goldman’a nazaran, 2019 yılına nazaran 6 kat yükselerek 76 milyar dolar getiri sağladı. JPMorgan da 2020 yılının, dot-com patlamasından bu yana halka arzlar için en iyi yıl olduğunu söyledi.
Halka arzlarını gerçekleştiren şirketler, “kısa bir müddette eşi gibisi görülmemiş karlar kaydettiler”. Matejka ise bu gelişmeleri “şaşırtıcı” olarak tanımladı. Halka arzlar konusundaki heyecanın dineceğine yönelik bir sinyal yok.
Çin’in TikTok isimli taşınabilir uygulamasıyla rekabet içinde olan bir kısa formatlı görüntü uygulaması, pandeminin başlangıcından bu yana dünyanın en büyük halka arzını gerçekleştirmeye hazırlanıyor. CNN Business’dan Laura He’ye nazaran, Pekin merkezli teknoloji şirketi Kuaishou, Hong Kong’da gerçekleşecek halka arzdan 6,2 milyar dolar gelir elde etmeyi bekliyor.
Tıpkı vakitte uzman yatırımcılar Carl Icahn ve Jeremy Grantham, borsaların gidişatıyla ilgili kaygılarını lisana getirdi. Grantham, “2009’dan bu yana devam eden epeyce uzun periyodik boğa piyasası, nihayet olgunlaşarak efsanevi bir balona dönüştü” dedi.
Açıklamasının devamında, “aşırı yüksek değerlemeler, sert fiyat yükselişleri, halka arz çılgınlığı ve histerik bir formda spekülatif olan yatırımcı davranışının öne çıktığı bu piyasa, finansal tarihin en büyük balonlarından biri olarak anılacak” sözlerini kullandı.
Lakin bankalar, kimi tasa verici ve zayıf alanların varlığını kabul etmelerine karşın, Grantham kadar ileri gitmiyor ve sistemik risklerin sonlu olduğunu düşünüyor.
Yatırım danışmanlığı şirketi Baupost Group’un Kurucusu Seth Klarman yatırımcılardaki riskin “kaybolduğu” izleniminin yanlış olduğu ihtarında bulundu ve kelam konusu yatırımcıları yavaş yavaş kaynayan suyun içerisindeki kurbağalara benzetti. GMO’nun Kurucularından Jeremy Grantham da 2009 yılından bu yana görülen en büyük ralliyi “olağanüstü bir balon” olarak tanımlamıştı.
Haber7
