Koronavirüs döneminde devletin aldığı tedbirler ve vefa destek kümeleriyle yapılan yardımlar dünyada adeta destan yazarken iş dünyası da alacaklılarına gösterdiği anlayışla örnek bir davranışa imza attı. Devlet nakit kredilerin yanısıra vergi ve sigorta primlerini öteledi, Kredi Garanti Fonu’nun (KGF) kapsamını genişletti. Bu kaynak akışı büyük şirketlerin nakit açısından elini rahatlatırken onlar da tıpkı desteği küçük şirketlere göstererek dünya çapında bir dayanışma sergiledi. Bu dayanışmanın kodları da öğrenime mevzu olan çek ve senetlerde kendini gösterdi. Son açıklanan datalara nazaran Ocak- Mayıs 2020 periyodunda, protesto edilen yekun senet sayısı 299 bin adet, protesto edilen senet fiyatı ise 5 milyar 600 milyon lira olarak kayıtlara geçti. Kelam konusu periyotta, senet adedi bir öncesi yılın birebir periyoduna nazaran yüzde 27, fiyatı ise yüzde 37 geriledi.
LİSTENİN BAŞINDA İSTANBUL VAR
Geçen yıl adet olarak en fazla senedin protesto edildiği birinci 5 vilayet sırası ile İstanbul, Ankara, Konya, İzmir ve Bursa oldu. Meblağ olarak, Türkiye umumunda protesto edilen senetlerin yüzde 28’ini İstanbul ilindekiler oluştururken, bunu yüzde 10 ile Ankara, yüzde 6 ile İzmir, yüzde 4 ile Konya ve Antalya izledi. Protesto edilen senet fiyatının en düşük olduğu vilayetler ise Tunceli, Bayburt ve Hakkari oldu. Bu yılın birinci 5 ayında da Türkiye umumunda protesto edilen senetlerin yüzde 31,3’ünü İstanbul ilindekiler oluşturdu. Bunu yüzde 11,7 ile Ankara, yüzde 5,1 ile İzmir, yüzde 4,3 ile Konya ve yüzde 3,5 ile Bursa izledi. Protesto edilen senet meblağının en düşük olduğu vilayetler ise Tunceli, Bayburt ve Kilis halinde sıralandı.
BANKALARDA ÇEK TRAFİĞİ HIZLANDI
Alınan tedbirler çeklerde de korkulanın önüne geçildiğini gösterdi. Nakit sorunu çekmeyen ve bir vade daha kendisini döndürebileceğini düşünen birçok iş kişisi geçmiş periyotta kendisine ödemede problem çıkarmayan küçük işletmesinin borcunu öteledi. Bu durum evvel borçlu ile alacaklının telefon trafiğini akabinde da bankalarda çek trafiğini hızlandırdı. Borçlular alacaklı olanlardan borcun ötelenmesini ve çek vadesinin uzamasını istedi.
KARŞILIKSIZ ÇEKLER ÖDENİYOR
Türkiye umumunda geçen yıl 16 milyon 872 bin 175 adet çek bankalara ibraz edildi. İbraz edilen çeklerin büyüklüğü 916 milyar 397 milyon lira oldu. Bu çeklerle banka kredisi alındı, faktoring yapıldı ve cirolanıp ödemelerde kullanıldı. Böylelikle bu rakamın birkaç katı bir ticaret hacmi çekin sağladığı inançla döndü. Çekte vade olmaz diyenlere inat Türkiye’de itimat temeline dayanan bu sistemde vadeler de 180 güne kadar çıkıyor. Tüm bunlar da gösteriyor ki çek Türkiye’nin ticaretinde çok değerli bir ödeme hali. Bu türlü bir kanalın yara alması iktisatta çarkların tüm dişlilerine zarar verebilir. Lakin neyse ki bu cephede de korkulanın olmadığı rakamlarla kendini gösterdi.
UMUMI TABLO DÜZGÜN
Türkiye umumunda Ocak-Mayıs periyodunda ibraz edilen 377 bin keşidiciye ilişkin 5 milyon 600 bin adet çekin yekun meblağı 363 milyar lira oldu. Bu çeklerin de yalnızca yüzde 1,60’lık kısmında denk gelen 5 milyar 800 milyon liralık kısmında sorun yaşandı. Karşılıksız süreci yapılan 8,2 bin keşideciye ilişkin yekun 1 milyar TL fiyatındaki 16,6 bin adet çek daha sonra ödendi. Geçen yılın birebir ayına nazaran, karşılıksız süreci yapılan çeklerin fiyatı yüzde 59, adeti yüzde 67, tekil keşideci sayısı ise yüzde 46 geriledi. Karşılıksız süreci yapılan çek meblağının ibraz edilen çeklere orantısı da bir evvelki yıla nazaran geriledi.
Haber7
