İstanbul Aydın Üniversitesi (İAÜ) Lisansüstü Eğitim Enstitüsü ve Diplomasi Araştırmaları Derneği’nin iş birliği ile düzenlenen ‘‘Biden Devrinde Türk-Amerikan Münasebetlerinin Geleceği’’ (The Future of Turkish – American Relations in the Biden Era) isimli webinar, İAÜ resmi YouTube hesabından canlı olarak yayınlandı.
Açılış konuşmasını İAÜ Mütevelli Heyet Lideri Doç. Dr. Mustafa Aydın’ın yaptığı webinarın moderatörlüğünü ise İstanbul Aydın Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. Ragıp Kutay Karaca üstlendi. Webinarda Emekli büyükelçi Matthew Bryza, İAÜ Öğretim Vazifelisi ve ABD-Türkiye Bağlantıları Dış Siyaset Uzmanı Ali Çınar, The Heritage Foundation Dış Siyaset Merkezi Yöneticisi Luke Coffey, TRT World Editörü Yusuf Erim, Hudson Enstitüsünden kıdemli araştırmacı Michael Doran ve Bahçeşehir Üniversitesi Amerikan Araştırmaları Merkezi Lideri Doç. Dr. Burak Kuntay da konuşmacı olarak yer aldı.
DOÇ. DR. AYDIN: “TÜRKİYE İLE ABD AYRILMAZ BAĞLARLA BAĞLI”
Toplantının açılış konuşmasını gerçekleştiren İAÜ Mütevelli Heyet Lideri Doç. Dr. Mustafa Aydın, 18. Yüzyıl’da deniz ticaretiyle başlayan Türkiye-ABD alakalarının II. Dünya Savaşı sonrası NATO ile doruğa ulaştığını ve inişli çıkışlı ilerleyen ilgilerin bugün yeni bir boyut kazandığına dikkat çekti. Doç. Dr. Aydın, “Bugün Türkiye-ABD bağlarında Suriye, Irak, Libya, S-400 füzeleri, F-35 projesi ve FETÖ elebaşının hala ABD’de ikamet etmesi üzere önemli uyuşmazlıklar içeren sıkıntılar bulunuyor. Lakin ben Türkiye ve ABD üzere iki kıymetli NATO müttefikinin birbirine ayrılmaz bağlarla bağlı olduğuna inanıyorum. Bu bağlantıların bugünkü webinar ile ayrıntılı bir formda ele alınacağına inanıyor, tahlil tekliflerinin de değerlendirileceğini düşünüyorum” tabirlerini kullandı.
BRYZA: “PKK’YI PYD/YPG’DEN AYIRMAK MÜMKÜN DEĞİL”
Birinci konuşmacı olarak kelam alan ABD’nin emekli Azerbaycan büyükelçisi Matthew Bryza, Biden periyodunda, eski Lider Trump ile Cumhurbaşkanı Erdoğan ortasında oluşan ikili alakanın ve “arka kapı diplomasisi”nin sona ereceğini düşündüğünü söyledi. Bryza, “Kurumlar ortası ilgilerden doğan diplomatik faaliyetlerin artacağını varsayım ediyorum. Bu durum kısa vadede ikili münasebetlere ziyan veriyormuş üzere gözükse de uzun devirde münasebetlerin güçlenmesine yol açacaktır” dedi. Bryza’nın en dikkat çeken açıklaması ise “Nasıl bir insanın kendini kendinden ayrılması mümkün değil ise, PKK’yı PYD/YPG’den ayırmak mümkün olamayacaktır” oldu.
DOÇ. DR. KUNTAY: “POLİTİKALAR DEĞİL YAKLAŞIMLAR DEĞİŞECEK”
Bryza’dan sonra kelam alan Bahçeşehir Üniversitesi Amerikan Araştırmaları Merkezi Lideri Doç. Dr. Burak Kuntay, konuşmasında şu sözlere yer verdi: “Bölgede büyük bir düzensizlik olmadıkça ilgilerde dramatik bir değişiklik beklemiyorum. Değişen, siyasetlerden çok yaklaşımlar olacaktır. Türkiye ABD ile S-400, Doğu Avrupa Güç sıkıntısı dahil olmak üzere her mevzuda müzakereye açıktır. Fakat PKK/YPG sorunu Türkiye için bir kırmızı çizgidir, bu bahis müzakere dışı olmalıdır.”
DORAN: “DİYALOG VE EMPATİ GEREKLİ”
Hudson Enstitüsünden kıdemli araştırmacı Michael Doran ise, “Dünya artık Obama periyodundaki dünya değil. Bu sebeple de Türkiye-ABD ortası ikili ilgilerde Obama devrindeki tabana dönüş olacağı görüşüne katılmamaktayım. Bilhassa S-400 sıkıntısının tahlilinde diyalog ve empati gerekli. Uzman bir grup kurulması ve sorunun tüm boyutlarıyla tanımlanması halinde tahlil mümkün olacaktır” diye konuştu.
ERİM: “GÜVENLİK MERKEZLİ YAKLAŞIMLARDAN ÇIKILMALI”
Yeni periyotta Soğuk Savaş periyodundaki güvenlik merkezli yaklaşımlardan çıkılması gerektiğini söz eden TRT World Editörü Yusuf Erim, “Türkiye-ABD ortası ikili bağlarda yeni parametreler tanımlanmalı. S-400’ler için Kuzey Kıbrıs’a pozisyonlandırma seçeneği düşünülebilir. Bu türlü bir durumda AB ile sorun yaşama ihtimali kelam konusu olsa da, füzelerin KKTC’ye yerleştirilmesi ABD ile meseleleri ve Türkiye’nin ulusal güvenlik tasasını azaltacaktır. Türkiye ile ilgiler ABD’nin devlet siyasetinin bir kesimi haline gelmeli. Zira ABD’nin bölgedeki çıkarlarına uygun diğer bir aktör mevcut değil” halinde değerlendirmelerde bulundu.
COFFEY: “ORTAK ÇIKAR NOKTALARI TESPİT EDİLMELİ”
The Heritage Foundation Dış Siyaset Merkezi Yöneticisi Luke Coffey konuşmasında; Türkiye-ABD münasebetlerinin 70 yıldır inişli çıkışlı bir seyir izlemekte olduğunun altını çizerek “Son 7 yılı aşkın müddettir uyuşmazlıklar had safhada. Taraflar ortak çıkar noktalarını tespit etmeli ve bu bahislerde masaya oturmalı. Örneğin; NATO’nun genişleme fikri, Ukrayna, güç güvenliği üzere hususlar her iki tarafın da çıkarları etrafında müzakere edilebilir. S-400 meselesinde ise Türkiye’nin hava savunma sistemlerini Azerbaycan’a gönderdiği bir model düşünülebilir” açıklamalarında bulundu.
ÇINAR: “ÖNCE KARŞILIKLI İNANÇ SORUNU AŞILMALI”
ABD-Türkiye Bağları Dış Siyaset Uzmanı ve İAÜ Öğretim Vazifelisi Ali Çınar ise “Taraflar öncelikli olarak karşılıklı itimat problemini aşmalı. Bunu sağlamanın tek yolu da hem politik, hem de askeri kanalları kullanarak bağlantı kurmak olacaktır. Orta Doğu’da Türkiye olmadan tahlil mümkün değildir. Türkiye, PKK/YPG konusunda kararlı duruşunu sürdürmeli. ABD’nin bu konudaki tutumu değişmeden ise tahlil mümkün olmayacaktır” diye konuştu.
Haber7
