Son vakitlerde iyi incelendiğinde kâğıt para kullanımının bilhassa geçmişe oranla önemli formda azaldığını söylemek mümkün. Dünyada dolaşan kâğıt paralar artık tüm paraların neredeyse yüzde onu, yani cebimizdeki 10 liranın dokuz lirasını ATM’den çekmeden ve para hesaplarımızda iken harcıyoruz. Yani paramızı Eft, havale yaparak yahut kredi kartlarına aktararak hülasa biz paramızı sanal ortamda dönüşüme sokuyoruz. Ve sanal yapılan tüm ödemelerimiz banka ve gibisi özel finans şirketleri üzerinden gerçekleşiyor. Haliyle, bu şirketler finansal sistemin giriş kapıları haline geliyorlar. İşte bu finansal şirketlerin tahtını birinci deviren ise Bitcoin isimli kripto para ünitesi oldu. Bitcoin dijitalde direkt şahıstan bireye ödemenin yapıldığı birinci para olarak doğdu. Yani aracısız bir ödeme aracı olarak finansal sisteme dahil oldu. Doğuşundan bugüne geçen 11 sene içerisinde binlerce farklı kripto para ortaya çıktı. Ve Bitcoin çok önemli bir yol kat etti. Tabi beraberinde birçok Altcoinler yaratarak bu seyahati çok farklı bir noktaya getirdi.
Kripto paralar gelecek vaat ediyor mu?
Kripto paraları genel olarak programlanabilir, erişime açık dijital paralar olarak tanımlayabiliriz. Bilhassa geçmişte internetin kullanımının yayılma suratı bize bugün tıpkı döngüyü kripto paralar ve finansal sistem içinde gözlemlenebilir kılıyor. Birkaç yıllık şirketlerin, açık protokoller ve bağımsız uygulamalar üzerinden kimseden müsaade almaksızın finansal sistemi tekrar inşa etmelerine şahit oluyoruz. Bu merkeziyetsiz uygulamalarda geçerli olan binlerce kripto para ile borç alma/verme, portföy idaresi, teminat alma/verme üzere birçok hizmete erişmek mümkün. Bu istikameti ile bakıldığında aslında kripto paralar günümüz açıklarını kapatıyor. Ve bir muhtaçlığı karşılıyor üzere görünüyor. Yani gelecekte daha fazla ve daha kullanışlı bir biçimde bulunmaları kuvvetle olası bir ihtimal üzere görünüyor aslında.
Öte yandan ortalarında Elon Musk’ın başını çektiği Tesla, Jeff Bezos’un Amazon’u ve Facebook, JP Morgan üzere devlerin de olduğu esaslı şirketler de mevcut müşterilerine sunmak üzere kendi dijital para projeleri üzerine çalışıyor. Ayrıyeten ellerinde aşikâr kripto paralara yatırım yaptıkları da artık bilinen bir gerçek. Dahası birçok firma ödemelerini muhakkak kripto paralar üzerinden kabul edebileceğini açıklamış durumda. Facebook, geçen yıllarda duyurduğu “küresel ödeme sistemi” Libra projesini, ortalarında Uber, Spotify ve Visa’nın da bulunduğu bir koalisyon ile yönetmeyi amaçlıyordu. Bu durum bile gelecekte bu şirketlerin kendi dijital para ünitelerini çıkarmalarını sağlayacağını gösteriyor. Ayrıyeten rastgele bir merkeze bağlı olmaması ve takip edilemeyen bir sistem olması dolayısı ile bireylerin bağımsız ve müdahale edilemez olmasını bir tercih sebebi olarak gördüğü anlaşılıyor. Aslında genel olarak özgür piyasa iktisadına en fazla uyan para olduğunu söylemek yanlış olmaz. Lakin bu kadar özgür olması onu ülkelerin gerçek kağıt paralarından daha oynak yapıyor buda bazen yatırım olarak düşünen bireyler için risk olarak görülebiliyor.
Lakin bilhassa Bitcoin, Ethereum, Polkadot, Chanlink üzere kripto paraların vadettiği hudut ötesi, global eğilim, 7/24 herkesin erişimine açık, herkesin yenilik katabildiği açık Blok zincir teknolojisinin gelecekte daha fazla istek görmesi kaçınılmaz üzere duruyor.
Kripto paralar hayatımıza girse de girmese de yakın bir gelecekte ödemelerimizin tamamını dijitalden gerçekleştireceğiz. Sırf dev finansal kurumların nezareti altında alışveriş yapmak zorunda kalabileceğimiz, bilgilerimizin tek merkezde toplandığı, erişimimizin yeniden bu kurumların siyasetleri doğrultusunda sınırlanabileceği bir dünyada açık sistemlere sahip kripto paralar bize kimse tarafından denetim edilmeyen açık finansın kapısını aralıyor.
Haber7
