Türkiye’de bankaların TL mevduatına verdiği nema ile kredilere uyguladığı faiz oranları ortasındaki yüksek farkın bir gibisi; döviz cinsi mevduat ve kredi faizlerinde var. Bankalara kazandıran bu çarkta hem döviz cinsi ticari kredi kullanan işletmeler kaybediyor hem de parasını döviz hesaplarında tutan yatırımcı.
BİNDE 1 VEREN DE VAR YÜZDE 2 VEREN DE
Bankaların dolar ve avro üzere yabancı paralarla açılan Döviz Tevdiat Hesaplarına uygulanacağı azami faiz oranlarının tavan düzeyini Merkez Bankası belirliyor. Her yıl duyurulan oran kimi bankalarca dikkate alınırken, piyasa şartlarında şekillenen döviz hesapları faiz oranı bankadan bankaya değişiyor. Türkiye’deki bankaların döviz mevduatlarını verdiği faiz oranı yüzde 0,10’dan başlayıp, yüzde 2’ye kadar çıktığı görülüyor.
KÜÇÜKLER DAHA BONKÖR
32 günlük vadeli hesaplarda da durum bu türlü, 365 günlük hesaplarda da. Bu tablo; bankalar mevduat toplama konusunda büyük bir yarış içerisinde olduğunu ve bu rekabet ortamında vaat edilen faiz oranları ortasında büyük bir uçurum olduğunu gösteriyor. Birtakım bankalar internetten duyuru ettikleri oranı daha düşük gösterip şubede daha yüksek oran veriyor. Kimileri da internet üzerinden duyurduğu oranları yüksek tutup şube süreçlerinde oranı daha düşük verebiliyor.
DOLAR VE AVRO’DA KALANLAR UMDUĞUNU BULAMADI
Bankaların TL mevduatlarına verdiği faiz oranı yüzde 7-10 ortasında bulunmasına karşın, Türkiye’deki tasarrufların yarısı döviz cinse hesaplarda tutmayı tercih ediyor. Dolar ve Avro üzere para ünitelerinin TL karşısında yükseleceği umuduyla parasını döviz hesaplarında tutanlar 2019’da umduğunu bulamadı. Zira 5,35 düzeyinden 2019’a başlayan Dolar/TL, geçen yılı 5,95 ile kapattı ve yılın tamamında yalnızca 60 kuruş yükseldi. Yüzde 12’lik bir artışa tekabül eden doların geçen yılki değerlemesi, enflasyon oranıyla hudutlu kaldı. Misal bir tablo Avro/TL’de de var. Geçen yıl Avro/TL düzeyi 6,11’den 6,66’ya yükseldi. Avro geçen yıl TL karşısında yüzde 9 pahalandı ve çıkarı enflasyonun 3 puan altında kaldı. Bankaların işletmelere verdiği döviz kredilerinin maliyeti ise yüzde 3 ile 5 ortasında değişiklik gösteriyor.
KAYBETMELERİNE KARŞIN PARALARINI DÖVİZDE TUTUYORLAR
Türkiye’deki bankalarda 3 trilyon liranın üzerinde mevduat var. Merkez Bankası’nın son açıkladığı bültene nazaran; bankacılık dalındaki toplam mevduat; 10 Temmuz 3 trilyon 172 milyar 656 milyon lira. Bunun 1 trilyon 533 milyarı TL cinsinden mevduat, 1 trilyon 528 milyar TL kadarı ise yabancı para cinsinden tutulan mevduatlardan oluşuyor. Yani bankalardaki mevduatın yarısı TL olarak, yarısını ise yabancı paralarda tutuyor.
DÖVİZİN 202 MİLYAR DOLARI TÜRKİYE’DEKİ YERLEŞKELERİN
Bankalarda bulunan toplam yabancı mevduatı 231 milyar dolara karşılık geliyor. Bankalardaki 231 milyar dolarlık dövizin 202 milyar doları yurt içinde yerleşik şahıslara ilişkin. Bu 202 milyar dolarlık paranın da 123 milyar doları yurt içinde yerleşik gerçek bireylere, 79,4 milyar doları ise yurt içinde yerleşik hükmî bireylerin hesaplarından oluşuyor. Bu durumda Türkiye’de ikamet etmeyenlerin bankalardaki paralarının toplamı 29 milyar dolar civarında.
Haber7
