İşte TBMM’de kabul edilen muhalefetin ‘Derneklere kayyum atanmasının önünü açan teklif’ diye lanse ettiği ‘Yardım Toplama ve Dernekler Kanunu ile ilgili Yeni Düzenlemeler’ hakkında İçişleri Bakanlığı’nın yaptığı açıklama;
DEĞİŞİKLİKLERE NEDEN GEREKSİNİM DUYULDU?
Düzenleme ile daha tesirli bir kontrolle şeffaflığın sağlanması, vatandaşlarımızın hayır hislerinin suiistimalinin engellenmesi ve sivil toplum kuruluşlarının daha faal ve daha muteber olması amaçlanmakta; ayrıyeten üyesi olduğumuz ve terörizmin finansmanı ile çaba konusunda siyasetler geliştiren Financial ActionTask Force-FATF (Mali Aksiyon Misyon Gücü)’in tavsiyeleri de karşılanmaktadır.
BU KANUN KARARLARI İLE YARDIM TOPLANMASI ZORLAŞTIRILMAKTA MIDIR?
Hayır.
Yardım Toplama Kanununda var olan düzenlemeye ait zorlaştırıcı rastgele bir karar getirilmemiştir. Mevzuatta açıkça karar bulunmayan, berbata kullanımı açık olan ve sıkça başvurulan internet üzerinden müsaadesiz yardım toplanmasının önüne geçilmesine yönelik düzenleme yapılmıştır.
Ayrıyeten her türlü müsaadesiz yahut tarzına uygun yapılmayan yardım toplama faaliyetleri ile ilgili idari para cezalarının üst limiti artırılmıştır.
YURT DIŞINA YAPILACAK YARDIMLARA AİT BİR SONLANDIRMA BULUNMAKTA MIDIR?
Hayır.
Gerçek ve hukukî bireylerin yurt dışına yapacakları yardıma ait hiçbir sonlandırma bulunmamaktadır. Yalnızca derneklere yurt dışına yapacakları yardımların ölçüsünü ve gideceği yeri kanunda belirtilen merciye bildirme zaruriliği getirilmektedir.
DERNEKLERE ÜYE OLUNMASI KONUSUNDA BIR SINIRLAMA GETİRİLMİŞ MİDİR?
Hayır.
Yeni düzenleme ile hiçbir sınırlama getirilmemiştir.
DERNEK ORGANLARINDA HANGİ DURUMLARDA VAZİFE ALINAMAZ?
Terörizmin finansmanı, uyuşturucu ve kara paranın aklanması hatalarından mahkûm olanlar, derneklerin idare ve kontrol heyetinde vazife alamazlar. Bu şahıslar yasaklanmış hakların geri verilmesi (memnu hakların iadesi) durumunda misyon alabilirler.
VAKIFLAR, DERNEKLER KANUNU KAPSAMINA ALINMAKTA MIDIR?
Merkezleri yurt içinde bulunan vakıflara ait rastgele bir düzenleme yapılmamıştır. Yalnızca merkezleri yurt dışında bulunan vakıfların Türkiye’deki faaliyetleri kanun kapsamına alınmıştır.
DÜZENLEMEDE ÖRGÜTLENME ÖZGÜRLÜĞÜNE ALIŞILMAMIŞ BİR KONU BULUNMAKTA MIDIR?
Hayır.
Yapılan düzenleme ile ne dernek kurulmasına ne derneklere üye olunmasına ne de derneklerin faaliyetlerine yönelik rastgele bir kısıtlama getirilmemektedir.
DÜZENLEME, ANAYASA YA VE AVRUPA İNSAN HAKLARI MUKAVELESİNE UYGUN MUDUR?
Düzenleme, Anayasa’nın “Dernek Kurma Hürriyeti” başlıklı 33’üncü unsurunun “…Dernek kurma hürriyeti fakat, ulusal güvenlik, kamu tertibi, kabahat işlenmesinin önlenmesi, genel sıhhat ve genel ahlâk ile oburlarının hürriyetlerinin korunması sebepleriyle ve kanunla sınırlanabilir.
…Dernekler,… Lakin, ulusal güvenliğin, kamu sisteminin, hata işlenmesini yahut kabahatin devamını önlemenin veyahut yakalamanın gerektirdiği hallerde gecikmede sakınca varsa, kanunla bir merci, derneği faaliyetten men ile yetkilendirilebilirhükmü ile Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin “Toplantı ve Dernek Kurma Özgürlüğü” başlıklı ll’inci hususunda belirtilen “ulusal güvenliğin, kamu güvenliğinin korunması, kamu sisteminin sağlanması ve cürüm işlenmesinin önlenmesi, sıhhatin yahut ahlakın yahut oburlarının hak ve özgürlüklerinin korunması için gerekli olanlar dışındaki sınırlamalara tabi tutulamaz” asıllarına mutlaka uygun olarak yapılmıştır.
DERNEKLERDE VAZİFEDEN UZAKLAŞTIRMA HANGİ DURUMLARDA MÜMKÜNDÜR?
a) Terörizmin Finansmanının Önlenmesi Hakkında Kanunda yer alan hatalar,
b) Türk Ceza Kanunu’nda yer alan uyuşturucu yahut uyarıcı unsur imal ve ticareti,
c) Türk Ceza Kanunu’nda yer alan cürümden kaynaklanan malvarlığı bedellerini aklama
hatalarından ötürü idare ve kontrol heyetlerinde vazifeli olanlar ve ilgili işçi hakkında mahkeme tarafından dava açılarak kovuşturma başlatılması halinde, bu şahıslar yahut bu bireylerin misyon yaptığı organlar süreksiz bir önlem olarak İçişleri Bakanı tarafından misyondan uzaklaştırılabilir. Bakan tarafından misyondan uzaklaştırılanların yerine fakat mahkeme tarafından görevlendirme yapılır.
EVVELKİ MEVZUATTA MİSYONDAN UZAKLAŞTIRMA BULUNMAKTA MIYDI?
Evet.
Kamu faydasına çalışan derneklerin kontrolleri sonucunda mahpus cezası verilmesi gerektiren cürümlerin işlendiğinin tespiti halinde, Dernekler Kanunu’nun 27’nci unsuruna nazaran dernek yöneticileri İçişleri Bakanı tarafından vazifeden uzaklaştırılabilmekteydi.
DERNEKLERİN FAALİYETTEN ALIKONULMASI HANGİ DURUMDA MÜMKÜNDÜR?
Üstteki hususta sayılan nedenlerle uygulanan misyondan uzaklaştırma önleminin kâfi olmaması ve gecikmesinde sakınca bulunan hallerde İçişleri Bakanı derneği süreksiz olarak faaliyetten alıkoyabilir ve derhal mahkemeye başvurur. Mahkeme 48 saat içinde faaliyetten süreksiz alıkoymaya ait kararını verir.
EVVELKİ MEVZUATTA DERNEKLERİN FAALIYETTEN ALIKONULMASINA AİT DÜZENLEME BULUNMAKTA MIYDI?
Evet.
Türk Uygar Kanunu’nun 115. unsuruna istinaden vakıflar, Anayasa’da öngörülen hallerde İçişleri Bakanı tarafından faaliyetten süreksiz olarak alıkonulabilmekteydi. Misal düzenleme dernekler için de yapılmıştır.
BAŞKA ÜLKELERİN MEVZUATINDA VAZİFEDEN ALMA VE FAALİYETTEN ALIKOYMAYA AİT DÜZENLEME BULUNMAKTA MIDIR?
Evet.
Yurt dışında da emsal uygulamalar bulunmakta olup örneğin; anayasal tertibe karşı işlenen kabahatler ile ırkçılık, ayrımcılık, terör vb. cürümlerinin işlenmesi halinde Almanya’da İçişleri Bakanı, Fransa’da Bakanlar Heyeti ve İngiltere’de Hayırseverlik Kurulu tarafından dernekler hakkında faaliyetten men, misyondan uzaklaştırma ve süreksiz yönetici ataması yapılabilmektedir.
KONTROLLERDE NEDEN UZMAN GÖREVLENDİRİLEBİLMEKTEDİR?
Dernek kontrollerinde uzmanlık gerektiren bahislerde durumun tespiti için eksper görevlendirilebilecektir. Bunların kontrol ve karar alma yetkisi bulunmamaktadır.
DERNEKLERIN ÖTEKİ KAMU GÖREVLİLERİNCE DENETLENMESİ YENİ BİR UYGULAMA MIDIR?
Kamu vazifelilerinin mevcut durumda da Vilayet Yönetimi Kanununa nazaran dernek kontrolünde görevlendirilmesi mümkündür. Yeni durumda bu konu Dernekler Kanunu’na işlenerek kontrolde vazife alacak kamu vazifelilerinin eğitim, nitelik, bilgi ve maharetlerinin artırılması amaçlanmıştır.
DERNEK KONTROLLERİNDE DOKÜMAN VE BİLGİ İSTENEBİLMESİNE YÖNELIK DÜZENLEME FERDÎ BİLGİLERİN KORUNMASI KANUNU’NA TERS MIDIR?
Hayır.
Kontrol için elde edilen bilgi ve evrakların Şahsî Bilgilerin Korunması Kanunu kararlarına uygun bir biçimde istenmesi ve korunması zaruridir
Haber7
