Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Avrupa Birliği (AB) dayanışmasının sıklıkla suistimal edildiğini belirterek “Son vakitlerde İrini Operasyonu, Türkiye’ye karşı bir araç olarak kullanıldı. 22 Kasım’daki operasyon, bizim ön müsaademiz olmadan Türk bayraklı bir ticari gemiye çıkma buyruğu verdi. Bu, memleketler arası hukukun açık bir ihlaliydi.” dedi
TRT World Forum 2020’nin ikinci günü, Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu’nun “Kovid-19 Sonrası Dış Alakalar ve Devletlerarası Alakalarda Yeni Gerçekler” oturumundaki konuşmasıyla başladı. Çavuşoğlu, TRT World’ün yalnızca 5 yıl içinde değerli bir global haber kaynağı haline geldiğine işaret ederek TRT World Forum’un da şimdiden dünyanın önde gelen konuşmacılarını bir ortaya getiren, tanınmış bir platform olduğunu belirtti.
Mevlüt Çavuşoğlu, bu yılın en değerli konusunun salgın olduğunu belirterek: “Pek çok hayat kayboldu ekonomiler sarsıldı, sıhhat sistemi zorlandı. Bu beklenmeyen bir krizdi. Salgın birebir vakitte fırsatlar getirdi. Biz geleceğimize yönelik düşünelim. Bunu yapmak için gerçekleri bilmemiz gerekir aslında forumun başlığı da bu. Şu anda çok taraflı sistemin zayıf olduğunu görüyorum. Bu pandemi vaktinde güçlü kurumlar değerli olacaktır. Örneğin G20 ve MİKTA da birebir halde milletlerarası işbirliğini düşündük,” sözlerini kullandı.
Çavuşoğlu, Kore, Meksika ve Avusturalya ile bir tepe davetiyle milletlerarası işbirliği gerçekleştirilirken tıpkı vakitte bilhassa aşı mevzuunun ele alındığı İslam Konferansı ve BM toplantılarına da iştirak sağlandığını belirtti.
Mevlüt Çavuşoğlu: “AB Konferansına da katıldık. Hiç kimse inançlı olamaz herkes inançlı olana kadar. 150 ülke ve 11 memleketler arası tertibe takviye sağladık. Yaptığımız yardımlarda zirveydik. Tüm dünyada ilaç dayanağı açısından yardımda birinci olduk. Biz tarihimizdeki öteki ulusları da unutmadık. 5500 yabancıyı 67 ülkeden ülkemize çağırdık. THY çok güçlüydü. 5. en büyük ağa sahip olmamız ve uçak alanında 4. ağa sahip olmamız bize yardımcı oldu,” sözleriyle Türkiye’nin global salgındaki iş birliğinde ne derece etkin rol üstlendiğini vurguladı.
“Gemide silah ambargosunu ihlal eden hiçbir şey bulunamadı.”
Doğu Akdeniz’de, Yunanistan ve Güney Kıbrıs Rum İdaresi (GKRY) tek taraflı ve maksimalist yaklaşımlarını empoze etmeye çalışırken Türkiye’nin, birincil sorununun, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin (KKTC) yanı sıra Türkiye’nin haklarını korumak olduğunu söyleyen Çavuşoğlu, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Bu üyelerin (Yunanistan ve GKRY) milliyetçi gündemini desteklemek için AB dayanışmasının nasıl suistimal edildiğini sık sık görüyoruz. Son vakitlerde İrini Operasyonu, Türkiye’ye karşı bir araç olarak kullanıldı. 22 Kasım’daki operasyon, bizim ön müsaademiz olmadan Türk bayraklı bir ticari gemiye çıkma buyruğu verdi. Bu, milletlerarası hukukun açık bir ihlaliydi. Mürettebat üyelerine makus davranıldı ve rahatsız edildi. 11 saat süren aramanın sonunda, gemide silah ambargosuna muhalif hiçbir şey bulunamadı. Bu yasa dışı aksiyonu şiddetle protesto ediyoruz. Libya silah ambargosuna ait BM Güvenlik Kurulu kararları, seyrüsefer serbestisini geçersiz kılmaz. Cevap vermek için mevcut her yasal ve legal araca başvurma hakkımızı gizli tutuyoruz. Her durumda, Doğu Akdeniz’de diyalog ve iş birliğine hazırız. Bu nedenle, Kıbrıslı Türkler dahil olmak üzere tüm kıyı devletlerinin iştirakiyle bir Doğu Akdeniz Bölgesel Konferansı için davette bulunduk.”
“AB Türkiye’yi izole etmek yerine Türkiye ile çalışmalıdır.”
Salgına karşın mümkün olduğunca çok ülkeye gitmeye çalıştığını söyleyen Çavuşoğlu, hükümetleri ve muhalefet partilerini bir ortaya getirdikleri ve AB ile yapılan çalışmaların meyve verdiğini söz etti. Çavuşoğlu, AB’nin Türkiye’yi izole etmek yerine Türkiye ile çalışma yolunu seçmesi gerektiğini vurguladı.
Nijerya’ya gittiğini ve birtakım Afrika ülkelerini de ziyaret ettiğini belirten Çavuşoğlu: “Tabii pandemi bizim çalışmamızı da etkiledi. TRT mesela bu forumu dijital düzenliyor. Hazırlıklıyız yeni olağana. 68 görüntü konferansına katıldım. Yeni bir teknoloji denedik. Tüm dünyadan bütün büyükelçileriyle çevrimiçi toplantılar yaptık. Sonuçtan memnunum İstanbul Arabuluculuk Konferansı da online yapıldı,” dedi.
Çavuşoğlu salgın sebebiyle zorlukların olduğunu fakat Türkiye’nin elinden geleni yaptığını ve yola devam ettiğini belirterek: “Pandemi sonrası dünyaya baktığımda, Türkiye’nin teşebbüsçü ve insani diplomasisine olan muhtaçlık her zamankinden daha büyük olacaktır,” tabirlerini kullandı.
“Libya Hükümeti’ne eğitim ve danışmanlık dayanağımız iç savaşı önledi”
Çavuşoğlu, Türkiye’nin yürüttüğü askeri operasyonlarla Suriye’de 8 bin kilometrekareyi aşkın alanın DEAŞ ve PKK/YPG’den temizlendiğini belirterek Türkiye’nin uğraşları sayesinde 411 binden fazla Suriyelinin konutlarına döndüğünü söz etti.
Türkiye’nin İdlib’deki varlığının, bir diğer insani felaketi ve göç dalgasını engellediğini söyleyen Çavuşoğlu, “Astana Garantörleri olarak BM ile birlikte uğraşlarımız, Anayasa Komitesi’nin çalışmalarının önünü açtı.” dedi.
Çavuşoğlu, Libya’da da öteki bir insani felaketi önlemek için Türkiye’nin inisiyatif aldığını belirterek “Türkiye’nin BM tarafından tanınan Libya Hükümeti’ne verdiği eğitim ve danışmanlık dayanağı bir iç savaşı önledi. Bu, birebir vakitte BM önderliğindeki siyasi sürecin yolunu da açtı.” dedi.
“Türkiye barışı muhafaza ve ateşkesi izleme rolünü de üstlenecek”
Azerbaycan topraklarının beşte birinin, 1990’ların başından beri yasa dışı işgalinin, “donmuş çatışma” olarak kabul edildiğine dikkati çeken Çavuşoğlu, “Son gelişmeler, donmuş bir çatışma olmadığını göstermiştir. Çatışma, çatışmadır ve her an tırmanabilir. Donmuş olan bu çatışmalar değildir. Donmuş olan, çatışmaların tahlilleridir.” diye konuştu.
Çavuşoğlu, Ermenistan’ın saldırganlığını sürdürmesi sonucunda çatışmanın yine şiddetlendiğini hatırlatarak Türkiye’nin, Azerbaycan’ın toprak bütünlüğü ve egemenliği temelinde, memleketler arası hukuka ve BM Güvenlik Kurulu kararlarına dayalı müzakere edilmiş bir tahlili desteklediğini belirtti.
Ermenistan, Azerbaycan ve Rusya ortasında imzalanan ortak bildiriyi memnuniyetle karşıladıklarını söyleyen Çavuşoğlu, “Azerbaycan’ın talebi üzerine Türkiye barışı muhafaza ve ateşkesi izleme rolünü de üstlenecek.” dedi.
“Türkiye güçlü bir NATO müttefikidir ve geleceğini Avrupa Birliği’nde görüyor”
Çavuşoğlu, bu cins istikrarsızlaştırıcı gelişmeler karşısında Türkiye hareketsiz kalsaydı, çok daha büyük meselelerle karşı karşıya kalınacağını belirterek, şöyle devam etti:
“Aslında yaptığımız şey NATO için de iyidir. Bugün İttifak’ın Dışişleri Bakanları bünyesinde toplantılarımıza devam ediyoruz. Ne yazık ki, her keresinde, her vakit en baştan başlamak ve arkadaşlarımızın apaçık olanı görmesini beklemek zorunda kalıyoruz. Türkiye güçlü bir NATO müttefikidir ve geleceğini Avrupa Birliği’nde görüyor. Çoğunlukla Avrupa tarafında bulunan baş karışıklığının üstesinden geldiğimizde, Türkiye’nin AB’ye iştirakine ait tarihi adımının atılabileceğine inanıyorum. Bu tıpkı vakitte bölgemiz üzerinde de dönüştürücü bir tesire sahip olacaktır.”
Pakistan ve Finlandiya Dışişleri Bakanları TRT World Forum’a katıldı
Çevrim içi düzenlenen oturuma, Çavuşoğlu’nun yanı sıra Pakistan Dışişleri Bakanı Şah Mahmud Kureyşi ve Finlandiya Dışişleri Bakanı Pekka Haavisto da katıldı.
Pakistan Dışişleri Bakanı: “Dünya korumacılığa geçti ve tek taraflılık arttı.”
Pakistan Dışişleri Bakanı Shah Mahmood Qureshi konuşmasına TRT World Forum’a teşekkür ederek başladı. Forum’un son 4 yılda çok önemli ilerlemeler kat ettiğini söyleyerek; “Çok iyi işler yapılıyor. Forumda Pandeminin bu daraca işlenmesi çok değerli bir husus. Şu ana kadar 1.4 milyon insanın ömrünü yitirdiği bir pandemi bu,” dedi.
Üç dışişleri bakanının bu platformda konuşmasının ehemmiyetini vurgulayan Qureshi Pandemi sonrası siyasetlerle ilgili, memleketler arası iktisat, iklim değişikliğinden, güvenlik, barış hakkında konuşmak gerektiğini söz etti. Pandemiden evvel globalleşmede bir çekilme olduğunu söz eden Pakistan Dışişleri Bakanı; “Yeni bir eğilim vardı, çok taraflılığın azaldığını görmüştük. Sayın Çavuşoğlu da bundan bahsetti. Dış siyasette bir değişiklik vardı. Bu tek taraflılık barışı ve istikrarı bozabilir. Biz birtakım çatışma ve ayaklanmalar da görüyoruz, mesela Kaşmir çatışması güvenlik ajandasında, bununla birlikte yeni ayaklanmalar görüyoruz. Dış siyasete baktığımızda Pandemi esnasında ve sonrasında Çin ve ABD ortasında da tansiyon artıyor. Hem Çin hem ABD’de müttefiklerimiz var. Biz gerekli olan dengeyi nasıl sağlayabiliriz, merak ediyoruz,” açıklamalarında bulundu.
İltica konusu, Avrupa’daki bölünmeler ve Brexit’in ehemmiyetine vurgu yapan Qureshi, memleketler arası stabilizasyonun tehdit edildiğini de söyledi. Bakan; “Hep birlikte çok taraflılığı bölgemizde ve bölgelerimizin ötesinde kurmalıyız. Dünya hazırlıklı değildi. Korumacılığa hakikat geçti ve tek taraflılık arttı. Muhtaçlığımız olan şey; çok taraflı, bütüncül bir hal. Ülkeler birinci olarak kendi iktisadını kendi insanını muhafazaya çalıştı. Hudutları kapattılar. Sayın Çavuşoğlu’nun da söz ettiği üzere, herkes inançta olana kadar hiç kimse inançta değildir. Birbiriyle ilişki halinde ve bağımlı bir dünyayız. Küresel bir zorluk küresel bir tahlil gerektirir,” sözlerini kullandı.
Gelişmekte olan ülkeler etkilenirse, tüm dünya etkilenir diyen Qureshi, bilhassa de aşı konusunda ticari yaklaşımın bırakılması gerektiğini vurguladı. “Sağlık verisi paylaşımına tıbbı uzmanlık paylaşımına gereksinimler var. Ülkeler birinci periyotta tıbbı materyalleri bulamadı. Parası olsa da alamadı. İş birliği bu yüzden çok değerli. Bu aşı genel olarak halk sıhhati için değerli. Herkesin erişebilmesi gerekiyor bu aşılara,” diyen Bakan ayrıyeten damgalamaya girilmemesi gerektiğini, Covid-19’a Çin virüsü dendiğini, Müslümanlara bu virüsü yayanlar dendiğini; bunlardan ısrarla kaçınmak gerektiğini söz etti.
Finlandiya Dışişleri Bakanı “Şu anda İstanbul’da olmak isterdim.”
TRT World Forum 2020’ye katılan bir başka isim olan Finlandiya Dışişleri Bakanı Pekka Haavisto, Pandeminin yüz yüze toplantıları sekteye uğrattığını bunun da aslında bağlarda çok kıymetli rol oynayan koridor diplomasisini ortadan kaldırdığını söz eden Haavisto, “Şu anda Forum’a katılırken ofisimde olmak yerine İstanbul’da olmak isterdim,” dedi.
Bakan Çavuşoğlu’nun bahsettiği hususlara atfen; “Farklı niyetlerimiz olabilir lakin biz her vakit başkalarının fikirlerini anlamaya, hürmet duymaya çalışıyoruz ve bu, Pandemi vaktinde daha da kıymetli bir şey,” diyen Pekka Haavisto; Pandemi ve aşılanma sonrasında global sıkıntıların ehemmiyetini koruyacağını, barış ve güvenlik, artan mülteci problemini üzere değerli bahislerle çaba etmek gerektiğini tabir etti.
ABD’nin DSÖ’den uzaklaştığını, Finlandiya’nın ise işbirliğine inandığı için dayanağını artırdığını söz eden Haavisto, Doğu Akdeniz konusunun da Finlandiya için büyük kaygı yarattığını, bahsin barışçıl bir tahlile ulaşmasını umduklarını ve her şeyin ötesinde Türkiye ile Finlandiya’nın işbirliğinin çok değerli olduğunu belirtti.
“Kimseyi suçlamaya gerek yok lakin soru sorabiliriz”
Kimseyi suçlamanın bir tahlil olmadığını söyleyen Haavisto, sorgulamaya da muhtaçlık olduğunu belirterek; “Bu kadar muhtaçlık varsa salgının olduğu yerlerde milletlerarası toplum bir şey yapabilir mi? DSÖ’nün rolü ne olabilir bu krizi düzeltmek konusunda? Mesela söylendiği üzere bu aşı konusunda ne yapılacak? Aşı nasıl halka ulaştırılacak? Dünyanın bütün vatandaşları kendilerini virüsten muhafaza konusunda tıpkı haklara sahip mi?” üzere soruların da sorulması gerektiğini söz etti.
Avrupa’nın işbirliği konusundaki tavrına yönelik sorulara ise: “Ben Avrupa’yı diğer ülkelerden, öbür çatışmalardan kaçan çok sayıda mülteciyi kabul etmiş bir kıta olarak görüyorum. O mültecilerin hakkını korumak için çok çaba etmiştir. Ancak tıpkı vakitte teröristlere karşı da uğraş etmiştir. Terörist hücumlara uğrayan ülkeleri desteklemiş ve onları korumuştur. Yani Müslümanların da hakları olduğunu söylemek istiyorum ancak unutmayalım ki tıpkı vakitte sinagoglara ve kiliselere de ataklar oldu. Demek ki bu ortak bir sorun. Toplumsal haklardan bahsediyoruz, bayan haklarından, siyahilerin haklarından… Bütün bunlar dünyayı çok değiştiriyor,” biçiminde karşılık verdi.
Haber7
