Türkiye Sıhhat Enstitüleri Başkanlığı Biyoteknoloji Enstitüsü Aşı Bilim Şurası Üyesi ve AÜ Ziraat Fakültesi Enzim ve Mikrobiyal Biyoteknoloji Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Tarlan Mammedov ile 20 kişilik takımı, koronavirüs aşı çalışmasında sona geldi. 3 laboratuvar, 1 iklim odasında ‘Transient Bitki Ekspresyon Sistemi’ kullanarak, yeni jenerasyon aşı çalışmalarını gerçekleştiren Prof. Dr. Mammedov, bir cins tütün bitkisi olan Nicotiana Benthamiana’nın, iklim odasında 22-24 derecede yüzde 50-60 nem düzeyinde özel formülasyon içeren gübrelerle yetiştirilerek belirli büyüklüğe ulaşmasını sağladıklarını anlattı.
Bitkiye, tekrar düzenleme yapılıp bitki yaprağının içine solüsyon verilerek yapraklarından protein ürettiklerini belirten Prof. Dr. Tarlan Mammedov, gerekli tahliller sonucunda 5 aşı çeşidi ürettiklerini aktardı. Prof. Dr. Mammedov, protein içerikli üretilen aşıların koronavirüsün tüm mutasyonlarına karşı tesirli olduğunu vurgulayarak, hayvanlar üzerindeki deneylerde başarılı olduklarını, artık beşerler üzerinde aşı denemelerinin başlayacağını açıkladı.
3 AŞI ADAYI HAYVANLAR ÜZERİNDE BAŞARILI OLDU
Prof. Dr. Tarlan Mammedov, nisan ayında başlayan aşı çalışmalarında muvaffakiyet elde ettiklerini belirterek, 5 aşı adayı geliştirdiklerini anlattı.
Aşı adaylarının 3’ünün hayvan testlerinden geçtiğini aktaran Prof. Dr. Mammedov, “Hayvanlar üzerindeki test sonuçlarına nazaran koronavirüse karşı aşı adaylarının hayvanlarda yüksek ölçüde işlevsel antikor ürettiğini kanıtladık. Bundan sonra beşerler üzerinde testlere geçebiliriz” dedi.
KORONAVİRÜSÜN TÜM MUTASYONLARINA KARŞI TESİRLİ
Protein temelli aşılar geliştirdiklerini aktaran Prof. Dr. Mammedov, “Bitki yapraklarından protein ürettik. İstenilen bir geni bitki yapraklarının hücrelerine aktararak, bu genlerin eserleri olan enzimleri ürettik. Geliştirdiğimiz aşıların öbür aşılardan özellikleri, üstünlükleri ve avantajları var. Bu aşılarda virüs ve bakteri yok. Protein temelli aşılar inançlıdır. 1500’ten çok koronavirüs proteininin tahlillerini yaptık ve ona nazaran çalışmalarımızı sürdürdük. Koronavirüsün birçok mutasyonuna karşı çok tesirli olacağını düşünüyoruz” diye konuştu.
ANTİKOR DÜZEYİNİ ÖLÇEN 3 BAŞKA KİT GELİŞTİRİLDİ
Koronavirüs hastalarının antikor düzeylerinin belirlenmesinin çok kıymetli olduğunu vurgulayan Prof. Dr. Tarlan Mammedov, “Eğer antikor düzeyleri yüksek olursa bu şahısların koronavirüse yakalanma riskinin az olduğu manasına gelir. Antikor düzeyi az olursa bu insanların tekrar koronavirüs hastalığına tutulma ihtimali, riski çok yüksektir. Onun için Covid-19’a karşı antikor düzeyinin tayin edilmesi çok kıymetli. Bu bahisle ilgili 3 kit geliştirdik. Bu kitler Covid-19’a karşı antikor düzeylerini belirlemek için kullanılabilir” dedi.
KORONAVİRÜS HASTALARINDA AZALAN ACE2 ENZİMİNİ BİTKİLERDEN ÜRETTİLER
İnsan bedeninde değerli bir yere sahip olan anjiyontensin dönüştürücü enzim 2 (ACE2) üzerine çalıştıklarını aktaran Prof. Dr. Tarlan Mammedov, “Covid-19’un özelliklerinden biri MERS virüsünün reseptörüdür. ACE2 enzimi virüs tarafından bloke olur. ACE2 enziminin vücutta az ölçüde olması insanlarda büyük sorunlara neden olabilir. Bilhassa ağır bakımda olan hastalar, bu enzim ölçüsünün az olması nedeniyle hastalığı ağır geçiriyor olabilir. Bu enzimi Transient Bitki Ekspresyon Sistemi’nde yüksek ölçüde oluşturulmasını sağladık” diye konuştu.
Enzimin genetik mühendislik yoluyla bitkiden üretildiğini aktaran Prof. Dr. Mammedov, yüksek ölçüde üretilmesinde başarılı olduklarını açıkladı.
Prof. Dr. Mammedov, “500 grama kadar çıkan ACE2 enzimini, 1 kilogram bitki yaprağından üretebildik. Covid-19 nedeniyle bilhassa ağır bakımda kalan hastalara uygulanabilir. Bu türlü bir enzimin insan bedenine önemli ölçüde dahil edilebilmesi bu insanların hayatını kurtarabilir” dedi.
Haber7
