Savunma endüstrinde ulusal ve yerli üretilen eserlerin farklı platformlarda da kullanılması Türkiye’ye büyük avantaj sağlıyor.
Türkiye’nin şu anda parasıyla bile tedarik etmemize müsaade verilmeyen yabancı sistemler olduğunu düşününce bu tıp bir kazanımın ehemmiyeti daha net görünüyor.
Yerli ve ulusal üretimin bir değerli avantajı da yabancı muadiline nazaran neredeyse yarı yarıya daha ucuz olması.
Yabancı bir eserin üzerinde iyileştirme yapmanın yahut lojistik dayanak almanın hem meşakkatli hem de kıymetli olması da kıymetli bir sac ayağını oluşturuyor.
Yerli ve ulusal projelerin art planında çok bedelli bir dönüşüm de yaşanıyor. Üretilen sistemlerin kara, deniz ve hava versiyonları süratlice geliştiriliyor… Uzmanlar, bu sürecin envanter, maliyet, lojistik üzere kritik kazanımları olduğu görüşünde.
Türkiye, yerli ve ulusal savunma sanayii projelerine dolu dizgin devam ediyor. Neredeyse her seferinde kamuoyunu şaşırtacak ve herkesin gurur duymasını sağlayacak işlere imza atan dal, gözleri her daim üzerine çekmeyi başarıyor.
SAVUNMADA İTHALAT AZALDIKÇA ‘BASKILAR’ ARTIYOR
Açıklanan her yeni proje ülkemizin geldiği noktayı göstermekle kalmıyor, madalyonun öbür yüzüne de yakından bakma muhtaçlığı doğuruyor… Örneğin son periyotlarda en çok dikkati çeken bahislerden biri, örneğin kara platformları için üretilen bir sistemin kısa müddette hava ya da deniz projelerine de entegre edilebilmesi.
Zırhlı araç için üretilen bir sistem ATAK helikopterinde, füzeler için üretilen bir radar arayıcı başlık hava savunma sisteminde karşımıza çıkabiliyor.
Savunma Sanayii Araştırmacısı Anıl Şahin ile bu süreci ve tıpkı eserin gereksinimlere nazaran farklı platformlarda kullanılabilmesinin ne manaya geldiğini TRT Haber’e anlattı.
BÜTÜN HAKLAR BİZE İLİŞKİN OLUNCA İŞLEYİŞ DEĞİŞİYOR
Şahin’e nazaran bu sürecin temel yapı taşı bahsi geçen sistemlerin büsbütün yerli ve ulusal imkanlarla geliştirilmesi ve münasebetiyle bütün haklarının Türkiye’ye ilişkin olması… Bu sayede hem hukuksal hem de teknik açısından eserin üzerinde istediğininiz modifikasyonu gerçekleştirmek mümkün oluyor. Sonrasında ise tek yapmanız gereken, gereksiniminize nazaran farklı platformlarla uyumlu hale getirmek…
“Ürünü geliştiren de kullanacak olan da Türkiye” cümlesi ile Şahin aslında kritik bir noktaya dikkat çekiyor. Bu durumun eser bazında hem olumlu taraflarının hem de olumsuz istikametlerinin çok iyi bilinmesi sonucunu getirdiğini anımsatan Anıl Şahin, bir başka hassas noktanın ise ‘mevcut olan ve gereksinim duyulan’ ortasındaki istikrarın büsbütün iç dinamikler üzerinden çözümlenmesi olduğu görüşünde.
Proje başlangıcında bu iki tarafın bir ortaya geldiğini ve geliştirme sürecinin bu formda sağlandığını anlatan Şahin, “Sonuç olarak ortaya çıkan eser büsbütün ilgili kuvvetin gereksinimine hitap ediyor. Lakin, bu basamakta potansiyel kullanıcılar da projeye dahil oluyor ve farklı platformların kullanımı için daima bir açık kapı bırakılıyor” bilgisini paylaşıyor.
ESNEK YAPININ AVANTAJLARI SAYMAKLA BİTMEZ
Türkiye’nin bu alandaki üretim kabiliyetini öğrendikten sonra kelam konusu sürecin nasıl bir yansıması olduğu da soruyoruz Anıl Şahin’e:
“Bir eserin farklı platformlar tarafından kullanıma alınması, doğal olarak o esere ait talebi artırıyor. Bu sayede de eserin ünite maliyeti düşüyor ve eseri geliştiren şirket, Ar-Ge’ye daha fazla bütçe ayırabiliyor. Kuvvet açısından da çok kıymetli avantajları var… Her şeyden evvel ilgili kuvvet eser sahibi oluyor. Türkiye’nin şu anda parasıyla bile tedarik etmemize müsaade verilmeyen yabancı sistemler olduğunu düşününce bu çeşit bir kazanımın ehemmiyeti daha net görünüyor. Ulusal sistemler sayesinde bu sorun ortadan kaldırılıyor. Ayrıyeten zati ülke içerisinde kullanılan bir eser olduğu için kuvvetin alışması da epey kısa sürüyor.”
ÜNİTE MALİYET ORANLARI NEREDEYSE YARI YARIYA
Sac ayağının ikinci kısmını ünite maliyet oluşturduğunu anlatan Şahin, yerli imkanlarla geliştirilen bir eserin yabancı muadiline nazaran neredeyse yarı yarıya daha ucuz olduğunu söyledi.
Şahin’in burada üzerinde durduğu bir öteki nokta ise böylece kuvvetin ya daha fazla sayıda eser tedarik ederek gereksinimini tam olarak karşılaması ya da eserleri daha ucuza tedarik ettiği için bütçesini farklı eserlere transfer edebilmesi oluyor…
LOJİSTİK KONUSU PAS GEÇİLMEMELİ
Türkiye’nin yakın geçmişte gereksinim duyduğu anlarda karşı taraftan parasıyla dahi sistem ya da silah satın alamadığını sıkça konuşuyoruz. Aslında burada tahminen de ‘arada kaynayan’ bahislerden biri de elimizdeki sistemlerin bakım-onarım üzere lojistik dayanağını dahi alamamamız oluyor.
Tamire giden HERON’ların tamirinde yaşanılan zorluklar, ‘Eşek Arısı’ olarak anılan Black Hornet’lara güncelleme yapılmaması üzere süreçleri hatırlattığımız Anıl Şahin, “İşte bu nedenle sac ayağının üçüncü kısmını lojistik oluşturuyor” dedi.
Yabancı bir eserin üzerinde iyileştirme yapmanın yahut lojistik takviye almanın hem meşakkatli hem de kıymetli olduğunun altını çizen Şahin, ulusal eserlerde ise kullanıcının, geliştiriciyi eser hakkında gereksinimlerine yönelik iyileştirme yapması için çok kısa müddette yönlendirebildiği ve bu nedenle de sonuçların çok çabuk elde edebildiğine işaret ediyor.
HANGİ SİSTEMLERDE MİSAL BİR SÜREÇ İŞLEDİ?
Anıl Şahin, son olarak mevzuya ait kimi örnekler sıralıyor:
“Roketsan tarafından SUNGUR Portatif Hava Savunma Sistemi geliştirildi. Bu eser, birinci olarak bir zırhlı araç üzerine entegre edildi ve karadan-havaya füze olarak kullanıma alındı. Çok kısa bir mühlet içerisinde, omuzdan atılabilecek halde yani MANPADS olarak karşımıza çıkacak. Akabinde, T129 ATAK üzere platformlardan havadan hava füze olarak kullanılacak. Deniz platformlarına entegre edilerek yakın hava savunma maksatlı kullanılabilecek. Sonuç olarak, en az 4 farklı kullanım alanına hitap eden bir eser önümüze çıktı.
TÜBİTAK-SAGE tarafından Türkiye’nin birinci ‘görüş ötesi hava-hava füzesi’ GÖKDOĞAN geliştirildi. ASELSAN bu füzenin radar arayıcı başlığını geliştirdi. ASELSAN tarafından geliştirilen bu arayıcı başlıktan elde edilen deneyim sayesinde, ROKETSAN tarafından HİSAR hava savunma sisteminden de kullanabilecek HİSAR-RF füzesinin arayıcı başlığı geliştirildi. Ayrıyeten TÜBİTAK-SAGE’nin hava-hava füzeleri de HİSAR sistemine entegre edilerek yerden hava füze olarak kullanılabilecek. Dönüşüm ortada…
Son örneği kamu-özel dal işbirliği ehemmiyetine istinaden Meteksan Savunma’dan verelim… HİSAR, UMTAS ve OMTAS füzeleri için bilgi bağı geliştirildi. Görece düşük menzilli bu bilgi ağı bağı SOM ve ATMACA füzelerinde kullanılmak üzere çok uzun menzilli bir haberleşme sistemi olan KEMENT taktik veri link sisteminin temeli oldu.”
Haber7
