Dış Ekonomik Alakalar Şurası (DEİK) Türkiye-Almanya İş Kurulu Lideri ve Bosch Türkiye ve Orta Şark Yöneticisi Steven Young, medya konferans metoduyla AA muhabirinin, yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgınının dünya ticaretine tesiri, Türkiye-Almanya ticari bağları, yatırımlar ve ortak girişimlere ilişkin sorularını yanıtladı.
“SALGININ DÜNYA TİCARETİNE TESIRLERINI KIYMETLENDIRIR MİSİNİZ?”
Steven Young: “Salgından çok dal olumsuz etkilendi. Olumlu etkilenen bölümler de oldu. Beşerler konutlara kapandığı ve seyir halinde olamadıkları için ulaştırma dalı ve hususide hava yolları çok önemli etkilendi. Hava yolları şirketlerinin trafik hacimleri yüzde 80-90 nispetinde düştü. Geri kalanında ise kargo taşıdılar. Birçok hava yolu şirketi bu nedenle finansal ıstırap yaşıyor. Devletler, yardım paketlerinin kayda paha bir kısmını havacılık bölümü için ayıracaklar. Buna karşın bu kesimdeki şirketler küçülecekler. Maatteessüf önümüzdeki 2-3 yıl arasında virüsün açısı ve tedavisi tamamen bulununcaya, tüm ekonomiler olağan seyre dönünceye ve kişilerin inancı tekrar gelinceye kadar vakit alacaktır. Online ticaret (e-ticaret) salgın periyodundan çok olumlu etkilendi. Kişiler fiziki olarak dışarı çıkamayınca, mağazalara gidemeyince e-ticarete yöneldi. Türkiye’de milyonlarca yeni hesap açıldı, milyonlarca yeni kredi kartı başvurusu yapıldı. Türkiye, salgın devrinde çok başarılı test verdi. Yurt dışında süpermarketlerin raflarının boşaldığını, marketlerin önlerinde kilometrelerce kuyruklar gördük. Türkiye’de bunların hiçbirini görmedik. Zira altyapı çok müsaitti ve beşerler da süratli adapte oldu. Bu manada ezayı en az seviyeye indirecek biçimde tedarik devam etti. Sıhhat dalı çok iyi gitti. Bütün memleketler istisnasız az veya çok ekonomilerini desteklemek için bütçe ayırdı. Bu formda devam edecekler. Devletler ve ekonomiler tekrar açılıyor. Lakin ‘salgın bitti’ diyemeyiz. Yıl sonuna kadar bu husus bizleri ve tüm ekonomileri ilgilendirmeye devam edecektir.”
“DİJİTAL TEKNOLOJİLERİN KNOW-HOW GELİŞTİRMESİNİ BİRLİKTE YAPACAĞIZ”
“Türkiye ve Almanya değerli ticari iki ortak. Ticaretin artırılması ve geliştirilmesi için ne üzere adımlar atılabilir?”
Steven Young: “Almanya, Türkiye’nin en büyük ticaret ortağı. Türkiye’de 7 bin civarında Alman menşeli ya da Almanya ile irtibatlı firmalar faaliyet gösteriyor. Almanya, Türkiye’nin en eski ticaret ortağı. Bizim ticaretin ötesinde kültürel ve tarihi bağlarımız var. Türkiye de Almanya için çok kıymetli bir pazar. Yatırım ve satış manasında… İki devletin ticaret hacmi 40 milyar dolara yanlışsız gidiyor. Bu ticaret hacmini artırmak için Türkiye-Almanya İş Kurulu olarak birtakım girişimler başlattık. Bu periyotta fırsatlar görüyoruz. Almanya’da pahalı firmalar var. Bu firmalar start up ya da faaliyetlerinin birinci 3 yılındalar. Bu firmalar, koronavirüs salgınıyla birlikte nakit akış külfetine giriyorlar. Lakin ellerinde iyi teknoloji ya da eser var, müşteri portföyleri de hayli cazip. Batmamaları gerekiyor. Bankalardan borç almak için de yerinde varlıkları yok. Bu tip şirketlerle iş paydaşlığı yapılabilir, kısmen satın alınabilir ya da külliyen satın alınabilirler. Bu odaklandığımız bahislerden bir tanesi. 2. husus, Almanya’da 1. nesilden sonra 2. nesilde bir devamlılık sorunu var. Örnek vermek gerekirse, savaştan sonra genç tekniker, şirketini kurmuş ve 40 yıl yönetmiş. 60-70 yaşına gelmiş, evladı yok ya da varsa da şirketi yönetmek istemiyor. Fakat şirketinin cazip eserleri ve müşteri portföyü var. Almanya’da bu tip şirketler de var. Bu şirketler KOBİ seviyesinde… 10-50 milyon avro ciroları var. Biz DEİK olarak Almanya’daki karşı STK kümesi ile KOBİ’ler üzerinde ağırlaşıyoruz. Bu mealde ilgili bakanlığımızla görüşüyoruz. Gerek finans gerekse sübvansyon konusunda Eximbank’ı da işin içine dahil ederek Türkiye’deki firmalar, Almanya’daki firmaların tümünü, bir kısmını yahut haklarını satın alabilirler. Böylelikle teknoloji aktarımı yapılabilir. Bir anda süratli ve yeni müşteri portföyüne ulaşılabilir. Eser gamı güçlendirilir ve çeşitlendirilir.
Üçüncü girişimimiz de dijital teknoloji… Yeni teknolojiler üzerinde iş birliği… Almanya, yapay zeka için 3 milyar avro harcıyor. Çin, 150 milyar avro harcıyor. Almanya da bunun farkında. DEİK’in Almanya’daki karşı tarafı da bize diyor ki; ‘Gel, sizin genç nüfusunuz var. Yazılım ve kodlama konusunda meyillisiniz. Burada birlikte iş birliği yapalım. Sanayi 4.0, nesnelerin interneti, yapay zeka bahislerinde.’ Tam şu anda karşı tarafla bunların hazırlığı içindeyiz. Karşı kanadımızla 3 husus üzerine mutabakat sağladık. Bir numara ve 2. maddelerde birlikte yürüyoruz. Üçüncü husus için hazırlıklar yapıyoruz. Temmuz ya da ağustos ayında karşı tarafla dimağ jimnastiği ya da atölye çalışması yaparak yol haritası çizeceğiz. Almanya ve Türkiye olarak dijital teknolojilerin know-how geliştirmesini birlikte yapacağız.”
“ÇİN’DE ÜRET, GARPTA TÜKET’ MODELİ BİTTİ”
“Türkiye’ye direkt yatırım yapan memleketlerin başında Almanya geliyor. Piyasaların normalleşmesiyle tekrardan direkt yatırımları görecek miyiz?”
Steven Young: “Doğrudan yatırıma iki formda bakmalıyız; mevcut firmaların gelişmesi ve yeni firmaların gelmesi… Bu mealde birincisi çok daha yüksek ihtimal. Bu firmalar, Türkiye’de Ar-Ge yahut üretim yapmayı, Türkiye’den tedarik yapmayı biliyorlar. Bunların daha çabuk karar verip mevcut kapasitelerini yeni yatırımlarla artırabilme olasılıkları daha yüksek. Sıfırdan bir firmanın buraya gelmesi için öncelikle koronavirüsün tesirlerini üzerinden atması gerekecek.”
“Küresel ticarette tedarik zinciri, koronavirüsle birlikte daha da değerli hale geldi. Türkiye’nin buradaki rolü ne olacak?”
Steven Young: “Türkiye’yi yeni fırsatlar bekliyor. Dünya koronavirüs buhranından bir ders çıkardı. Çin, salgın nedeniyle kasım ve aralık aylarında kapanmaya başlayınca ‘Çin’de üret, garpta tüket’ modeli bitti artık. Birçok firma, ucuz olsun diye Çin’de üretim yapıyordu. Eseri on binlerce kilometre taşıyıp garpta kullanıyordu. Bu devir bitti. Bunu bölgeselleştirmek lazım ya da devlet içinde yapmak lazım. Türkiye olarak Avrupa, Orta Şark ve Afrika (EMEA) bölgesindeyiz. O firmalar Avrupa’nın muhtaçlığını Avrupa’da üretecek. Çin’in muhtaçlığını Çin’de ve Hindistan’ın gereksinimini Hindistan’da üretecekler. Münasebetiyle milletlerarası üretim ağı tekrar yapılanacak. Ortamın muhtaçlığını kesimin içinden tedarik etme siyasetini göreceğiz. Bu mealde Türkiye’nin çok büyük fırsatı var. Almanya’nın ya da Avrupa’nın şu ana kadar Çin’den tedarik ettiği yahut Çin’e yaptığı yatırımlar tahminen kalacaktır ancak ek yeni yatırımlar konusunda, kuvvetle hissediyorum ve sinyallerini de alıyoruz, Türkiye, önemli adayların bir tanesi olacak. Bu bahsettiğim siyaset değişimi yüzünden… Türkiye’nin lojistik avantajları da yeni yatırımlar konusunda kıymetli bir faktör olacaktır.”
“ÜÇÜNCÜ MEMLEKETLERDE İNŞAAT KESIMINI BÜYÜK POTANSİYEL OLARAK GÖRDÜK”
“İki ülkeyi de çok iyi bilen iş kişisisiniz. Hükümetlerden yeni devirde beklentileriniz nelerdir?”
Steven Young: “Ortak Ekonomik ve Ticaret Komitesi (Joint Economic Trade Committee-JETCO) ittifakını Ekim 2018’de ilk kez Almanya ile karşılıklı imzaladık. Almanya ve Türkiye arasında iş dünyasındaki iş birliğinin yerini oluşturan bir itilaftır. Burada teknoloji, tedarik ve iş birliği bahislerine eğiliyoruz. Son içtimadan bir örnek vermek istiyorum. DEİK olarak ‘Türk firmalarını Alman firmaları ile eşleştirirsek ve bunlar birlikte üçüncü memleketlerde birbirlerinin güçlerini tamamlayarak büyük bir güç olarak piyasaya çıkarlarsa çok büyük bir sinerji yakalayabiliriz.’ dedik. İnşaat kolunu büyük potansiyel olarak gördük. Hem Orta Doğu hem de Afrika iş yapma açısından güçlükle yerler. Lakin oralarda iş var. Almanlar tek başlarına oralara gitmiyor. Lakin Almanlarda o işi yapacak teknoloji ve finans gücü var. Türkiye’de de o işi yapacak şirketler, saha idaresi, girişim idaresi ve lokal beşerlerle vakası düzenleyebilme becerisi var. Münasebetiyle karşı kanadımızla mutabık kaldık. Bu yerlerde Türk ve Alman şirketleri ile tamamlayıcı iş modelleri kapsamında iş birliği yapmak istiyoruz. Hususî kesim olarak burada büyük bir potansiyel görüyoruz. Her iki memleketin kendi firmalarını motive etmeleri gerekiyor. Bu şirketleri DEİK ve Alman karşı tarafımız tabanında bir araya getirip altyapı, üstyapı ve milyar dolarlık girişimlerde ve gerekirse AB fonlarından da faydalanarak yola çıkarmamız gerekiyor. Bu mevzu gündemimizde. İş kişileri olarak bütün gereksinimlerimizi ilgili bakanlara vakitlice iletiyoruz. Son olarak 4-5 hafta evvel bakanlarla yaptığımız içtimada firma satın alma hususlarını zikrettim. Orada süratli gitmemiz gerekiyor. Türk hükümeti Türk firmalarını sübvanse edecek ya da finansal destek verecekse, Almanya’da kayyumdan bir şirket alacaksanız 3 aylık yasal süreç var. Bu çok uzun mühlet değil. Bu mevzuyu ilgililerle paylaştım ve çok makul buldular. Bu çerçevede içeride çalışmalar yapıyorlar. DEİK olarak köprü hizmeti görüyoruz. İş dünyası olarak holistik bir görüşe sahibiz.”
“(ŞEHİR HASTANELERİ) BÜYÜK BİR ÖNGÖRÜ VAR”
“Türkiye, koronavirüs salgını sürecinde sıhhat manasında değerli bir test verdi. Bu durum yabancı yatırımcılar açısından yeni hikayelerin başlangıcı olabilir mi?”
Steven Young: “Burada bir öngörü var. (Şehir hastaneleri) Bu hastaneler birçok maksat için yapıldı. Bir tanesi de sıhhat turizmine hizmet etmek için yapıldı. Dünyanın her tarafından operasyon için Türkiye tercih ediliyor. Hekimlerimiz ve haber altyapımız pek tecrübeli ve güçlü. Bina ve teçhizat imkanlarımız pek güçlü. Kent hastaneleri de tam devrinde yetişti. Bizim bu mevzuyu minimum kayıpla atlatmamız ve süratli bir biçimde denetim altına almamızın altında da bu yatıyor. Yurt dışındaki memleketlerin eskimiş, klâsik hastaneleri pandemi konusunda ehliyetsiz kaldı.
Türkiye ve Almanya, Osmanlı’dan gelen klasik ve çok pahalı bir alakaya sahip. Burada 100 yıldan fazla müddettir faaliyet gösteren ve Türkiye’yi benimsemiş Alman firmalarımız var. Biz bunlara yeni şirketler katacağız, yeni kesimler açacağız. Almanya da bu mevzuda motivedir. Arada bir ıstırap yaşanıyor görünse de bu çok doğaldır. Değerli olan bu devir içinde kırıp dökmemektir. Önümüzdeki Kovid-19 sonrası dönem çok büyük fırsatlar vadediyor. Varsayım ediyorum, önümüzdeki 3 yıl içerisinde, Türkiye ve Almanya arasındaki tutturduğumuz hem iş hem de siyaset dünyasındaki direkt muhabere sayesinde nispeten güzel yatırımlar ve gelişmeler olacak.”
Haber7
