Dış Ekonomik Ilgiler Şurası (DEİK) / Türkiye-ABD İş Kurulu (TAİK), dördüncü Transatlantic Talks seminerinde ABD’li Senatör Lindsey Graham’ı konuk etti.
Moderatörlüğünü Louisiana eski Senatörü David Vitter’ın yaptığı ve DEİK Yöneticisi Nail Olpak ile TAİK Lideri Mehmet Ali Yalçındağ’ın da katıldığı online seminerde, iki devlet arasındaki ekonomik, ticari ve stratejik hususlar konuşuldu.
“Huawei’ye karşı bir alternatife muhtaçlığımız var”
ABD’li Senatör Lindsey Graham, “Afrika’da yeraltı zenginlikleri çok fazla ve yardıma muhtaçlığı olan hoş kişileri var. Afrika’da güç mealinde büyük meşakkat var. Yüksek teknoloji bir gün Afrika’ya gelecek. Bu teknolojiyi ABD ve ABD’nin müttefiklerinin getirmesini istiyoruz; Çin’in değil. Bizim Huawei’ye karşı bir alternatife gereksinimimiz var. Yalnızca Avrupa’da ve dünyada değil, münhasıran Afrika’da gereksinimimiz var.” dedi.
Türkiye-ABD ilgilerini daha sürdürülebilir hale getirmek istediklerini söyleyen Graham, şunları anlattı:
“Bana ABD-Türkiye bağlantılarını iyi tarafta değiştirmek için yapılması gereken değişikliklik ne diye soracak olursanız bunun özgür ticaret mutabakatı olduğunu söylerim. Fakat buna en büyük mahzurun S400, F35 ve Suriye sorunu olduğunu söyleyebilirim. Bu meseleleri çözmemiz gerekiyor. Bu sıkıntıları çözmeden Türkiye-ABD bağlarının istenilen noktaya ulaşması çetin görünüyor. Türkiye emniyetli bir müttefik. NATO müttefiki olarak pek çok konumu kuvvetlerini gönderdi. Suriye’de kalıcı bir tahlil bulmak zorundayız. Şam’ın İran tarafından yönetilmesini istemiyoruz. Türkiye’nin Libya’da, Rusya tarafından desteklenen güçlerin varlığından duyduğu telaşlarını biliyoruz; ben de bu hususta tasa duyuyorum. Trump idaresi Türkiye ile özgür ticaret muahedesinin temellerini atmak istiyor fakat öncelikle bu meselelerin tahlile kavuşması gerekiyor. İki devletin iktisadı kaynaştıktan sonra Afrika’da çok efektif işler yapabilir. Türkiye ile Afrika’da Çin eserlerine alternatif oluşturacak ve Çin’in tesirini kıracak işler yapmaktan daha hoş bir şey olamaz. Bu gayeye ulaşmak için ekonomilerimizi daha fazla kaynaştırmalıyız. Benim maksadım bu.”
“Türkiye çok istikametli bir iktisada sahip”
Pandemi sonrası süreçten de bahseden Graham, “Kovid-19 süreci boyunca kişilerin daha çok meskenden çalıştıklarına şahit olduk. Gelecekte yapay zeka iş mahallerinde daha fazla kullanılacak. Biz teknolojinin, merkezi bir nokta olmadan çalışma imkanı sunduğunu gördük. Benim umudum tıbbi gereç tedarik zincirinin Çin tarafından daha az denetim edildiği bir sistem kurmak. Ben Türkiye’nin mahallinde olsam, Çin’in ticaretteki tartısını kırmak için Amerika’ya yardım ederdim. Türkiye’nin Çin’e hangi ortamlarda alternatif oluşturabileceğini iyi bilmemiz gerekiyor. Türkiye çok istikametli bir iktisada sahip. Yalnızca tıbbi gereçler konusunda da değil, bizim Çin’e bağımlı olduğumuz başka sahalar için de makbul bu durum. Bu sebeple öncelikle bizim Türkiye’nin ticaretin bütün sahalarında Çin’in yanını alma potansiyelinin ne olduğunu iyi bilmemiz gerekiyor. Türkiye, düşük maliyetli gelgelelim kaliteli üretim konusunda öne çıkıyor. Türkiye Çin’e alternatif olabildiği ölçüde NATO içerisinde de başkan konumuna yükselebilir.” halinde konuştu.
Türk iş dünyasının 5G konusunda Huawei ile hareket etmeyeceğini düşündüğünü vurgulayan Graham, laflarını şöyle sürdürdü:
“Amerika’ya bir müttefiğinin, gerisinde Çin olan Huawei şirketi ile ekonomik muahede yapmasından daha çok neyin zarar vereceğini bilemiyorum. Dünyanın 5G teknolojisine gereğince alternatif üretmediğini biliyorum. Bu hususta alternatifleri oluşturmak için biraz devrana gereksinimimiz var. Biz Çin ile iyi bağlantılar kurmak istiyoruz fakat mutabakatları ihlal eden, koronavirüs konusunda dünyaya yanlış haber veren ve bu sebeple ekonomiyi büyük zarara uğratan bir Çin ile bu çok sıkıntı. Türkiye’nin Çin’in NATO’nun altyapısına yapacağı sızmaları önlemek için yapacağı bütün teşebbüsler tarafımızdan olumlu karşılanacaktır.”
Haber7
