Brexit’in resmi olarak yürürlüğe gireceği 1 Ocak 2021’den itibaren Avrupa Birliği’nin (AB) güney hududu olacak Cebelitarık ile ilgili birtakım bahislerde İspanya, İngiltere ve Cebelitarık özerk idaresi uzlaşma sağlasa da malların ve şahısların hür sirkülasyonu başta olmak üzere tahlil bekleyen birçok mevzuda görüşmeler devam ediyor.
Yaklaşık 34 bin kişinin yaşadığı, 6,7 kilometrekarelik yüzölçümüne sahip Cebelitarık Yarımadası, besin gereksiniminde yüzde 100 dışa bağımlı bulunuyor.
Rastgele bir muahede sağlanmaması halinde, Cebelitarık ile İspanya arasında mal alışverişi 1 Ocak’tan itibaren önemli ekonomik sonuçları olan tarifelere tabi olacak.
Yaklaşık 10 aydır süren müzakerelerde taraflar, kasım ayında İspanya tarafında ikamet eden ve iş için her gün Cebelitarık’a giriş yapan 15 bin kadar AB vatandaşının (bunlardan 10 bini İspanyol) günlük giriş ve çıkış müsaadelerinin çalışma sertifikasıyla yasal yere oturtulması konusunda mutabakat sağlamıştı.
İspanya’nın El Pais gazetesi yayımladığı haberde, Brexit’in resmi olarak yürürlüğe gireceği 1 Ocak’tan itibaren Cebelitarık sonundaki yasal geçiş haklarıyla ilgili muahedeye varıldığını sav etmişti.
Haberde, İngiltere’nin denizaşırı topraklarından Cebelitarık Yarımadası’na seyahat edecek İngilizlerin pasaport denetiminden geçeceği, İspanyollara ise şimdiye kadar olduğu üzere özgür giriş hakkı tanınacağı öne sürülmüştü.
Cebelitarık’ın birinci defa Schengen muahedesine dahil olacağı ileri sürülen haberde, yarımadada yaşayanlara İspanya’ya ve 26 Schengen ülkesine hür giriş yapma müsaadesi sağlanacağı belirtilmişti.
Haberde, 1 Ocak’tan itibaren AB’nin güney hududu olacak Cebelitarık’taki liman ve havalimanı denetimini bundan bu türlü yalnızca Cebelitarık polisi ile AB sınır güvenliğibirimi Frontex’in yapacağı, İspanyol polisinin “geçici olarak” bölgeden çıkacağı tez edilmişti.
“BİZİM SONUMUZ OLACAK”
Brexit sonrası AB ile İngiltere’nin ticari bağlantılarının belirlendiği, 24 Aralık’ta varılan muahedenin akabinde basına kıymetlendirme yapan İspanya Dışişleri Bakanı Arancha Gonzalez Laya, “1 Ocak’a kadar muahede sağlanmazsa, onlarca yıldır birlikte yaşadıktan sonra Cebelitarık bizim hududumuz olacak.” diyerek, yarımadadaki belirsizliğin devam ettiğine dikkati çekmişti.
Laya, “İspanya son ana kadar müzakerelere devam edecek fakat bir muahede sağlamak için İngiliz dostlarımızın yardımına gereksinimimiz var zira her iki taraf da uzlaşmazsa bir muahede olmaz. İspanya ve Cebelitarık vatandaşları için en iyisi ortak bir refah alanı inşa etmek olacaktır.” tabirini kullanmıştı.
İngiltere’ye bağlı Cebelitarık’ın özerk idare lideri Fabian Picardo ise yaptığı yazılı açıklamada, Brexit’teki ticari muahedenin Cebeliatarık’ı kapsamadığını hatırlatarak, 1 Ocak’a çok az kalmasından “Müzakereler saate karşı devam ediyor.” ikazında bulunmuştu.
Picardo, “Cebelitarık ile ilgili olarak AB ile İngiltere ortasında önerilen muahede gereği İspanya ile müzakereyi sonuçlandırmak için İngiltere ile el ele çalışmaya devam ediyoruz.” değerlendirmesini yapmıştı.
CEBELİTARIK’IN GEÇMİŞİ
İngiltere, 1973’te şimdiki adı Avrupa Birliği olan Avrupa Ekonomik Topluluğu’na girdiğinde, Cebelitarık da dış ilgileri İngiltere’ye bağlı Avrupa toprağı olarak dahil olmuştu.
Cebelitarık, AB’nin Gümrük Birliği’nin, vergi anlaşmalarının ve Ortak Tarım Siyaseti’nin dışında tutuluyor.
Birleşmiş Milletlerin (BM) “özerk olmayan ülke” listesinde yer alan, İspanya’nın güneyindeki Cebelitarık özerk bölgesinin egemenliği, 1713’te imzalanan Utrecht Antlaşması ile İspanya tarafından İngiltere’ye devredilmişti.
İspanya bu mutabakatta boğaz ve kara suları ile ilgili bir karar olmadığını savunurken, İngiltere Cebelitarık’ın bütün olarak kendisine bırakıldığını belirtiyor.
İspanya Cebelitarık sıkıntısına karşı BM’nin toprak bütünlüğü ve dekolonizasyon ile ilgili kararlarını münasebet gösterirken, İngiltere yarımadanın kendi siyasi statüsünü belirleme hakkına sahip olduğunu savunuyor.
Cebelitarık’ta egemenlik haklarıyla ilgili bu vakte kadar iki kere halk oylaması yapıldı.
Birinci 1967 yılında düzenlenen halk oylamasında yüzde 96 üzere çok büyük bir oranla Cebelitarıklılar İngiltere’ye bağlı kalmak istediklerini söylemişti.
Cebelitarık özerk idaresi tarafından 2002’de yapılan referandumda da Cebelitarıklıların yüzde 98,97’si İngiltere ve İspanya ortasında ortak egemenliğe karşı çıkmıştı.
Cebelitarık’ın iktisadı, “off-shore” bankacılığı, internet üzerinden bahis ve turizme dayanıyor. İspanya’nın güneyindeki 6,7 kilometrekarelik kara modülü, askeri ve diplomatik münasebetlerle vakit zaman İspanya ile İngiltere ortasında gerginliğe yol açıyor.
Haber7
