Dünyanın en iyi kanser araştırma ve tedavi merkezleri arasında birinci sırada bölge alan ve son 15 yıldır her yıl en iyi merkez seçilen, ABD’de kanser konusunda en çok klinik denemelerin yapıldığı Teksas Üniversitesi MD Anderson Kanser Merkezi Deneysel İlaçlar ve Kanser Tıbbı kısmında 26 yıldır hizmet yapan Türk doktor Prof. Dr. Bülent Özpolat ve ekibi, ileri evre dirençli göğüs kanserlerine deva olacak ilaç geliştirme girişiminin klinik öncesi son aşaması için yaptıkları müracaatta onlarca araştırma arasından sıyrılarak 2.1 milyon dolarlık fon almayı başardı.
Amerikan Ulusal Sıhhat Enstitüsü NIH (National Institute of Health) ve Ulusal Kanser Enstitüsü NCI (National Cancer Institute) tarafından sağlanan bu fon sayesinde Prof. Dr. Özpolat ve ekibinin geliştirdiği ilaç, hayvan deneylerinin akabinde birkaç yıl içinde hastalarda test edilmeye başlanacak. Sonuçlar beklendiği üzere olursa, klinik denemelere geçilecek ve Türk bilim kişilerinin imzası ile milyonlarca meme kanseri hastasının hayatı kurtulacak. Prof. Dr. Özpolat, ekibiyle birlikte yürüttükleri araştırmanın detaylarını DHA’ya anlattı.
NOBEL ARMAĞANLI DR. ALLISON DA ARAŞTIRMALARINI BU LABORATUVARDA SÜRDÜRÜYOR
MD Anderson Kanser Merkezi, kanser tedavisinde çığır açan ve bağışıklık sistemini harekete geçirerek vücudun kanser hücreleriyle savaşmasını hedefleyen “immunoterapi”yi geliştiren laboratuvara konut sahipliği yapmasıyla biliniyor. 1200 bağımsız laboratuvarın gece gündüz kansere deva aradığı merkezde kendi laboratuvarında çoğunlukla Türk meslektaşlarını ağırlayan Prof. Dr. Özpolat, “Amerika’nın bu yerdeki tahminen de en büyük Türk laboratuvarı da bizimki. Son yıllarda kanser terapilerinde çokça öne çıkan ve bizim de üzerinde çalıştığımız immünoterapi sayesinde hastalarda iyi sonuçlar almayı başaran Nobel armağanlı Dr. Jim Allison da araştırmalarını hala burada yürütüyor. ” dedi.
“KÖTÜ GENLERİ VURACAK NANOTEKNOLOJİK PROSEDÜRLER GELİŞTİRDİK”
Mahsusen 2000’li yıllarda insan gen haritasının ortaya çıkması ile birlikte gen terapisi üzerine ağırlaştıklarını anlatan Prof. Dr. Özpolat, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Biz, kanserde gen susturma terapisi üzerine çalışıyoruz. Bunun için binlerce hastanın tümörlerini inceledik, bunların gen profillerine bakıp istenilmeyen genleri belirlemeye çalıştık. Hastalarda mahsusen ömrü kısaltan genlerden bahsediyoruz. Kimi genlerin aktivasyonu nedeniyle hastalar tıpkı ilaçları alsalar dahi, kimi hasta 5 ya da 10 yıl daha fazla yaşarken, kimisi tam bilakis, daha az yaşıyor. Bu genler tıpkı devirde kanser hücrelerinin daha süratli büyümesine, yayılmasına ve kemoterapiye ya da radyoterapiye direnç göstermesine de neden oluyor. Bilhassa göğüs kanserinde binlerce hastanın genetik profillerini inceledik ve birkaçını belirleyerek 10 yıl evvel bunlara odaklanıp ilaç çalışmalarına başladık. 1.6 milyon dolar fon kazanarak yürüttüğümüz bu araştırmalarda birinci başta bu genlerin kanser hücrelerinde ne işe yaradığını anlamaya yoğunlaştık.”
“UMUT VAAT ETTİĞİ İÇİN BU FON VERİLİYOR”
Daha sonra hayvan deneylerinde bu genleri susturarak tedavinin aktifliğini artırıp arttıramayacaklarına baktıklarını anlatan Prof. Dr. Özpolat, “Bunun için de nanoteknolojik moleküller kullandık. Zira bu gen susturucu ilaçların, kandaki ömürleri çok uzun değildi. Çok çabuk degradasyona (bozunmaya) uğruyorlardı. Bu nedenle ayrıyeten kimi nanoteknolojik teknikler geliştirdik. Bu formda ilaçlara nanoteknolojik tesirli moleküller ekleyerek tümör hücrelerine girebilecek biçimde düzenledik. Üstelik kimi hayvan deneylerimizde bu usulün hiçbir yan tesirinin de olmadığını gözlemledik. Bu nedenle de çalışmamıza pre-klinik denemeler için FDA müsaadesi çıktı. Sonra fon için NIH ve NCI’ya başvurduk. Geçtiğimiz haftalarda da müracaatımızın fon kazandığını öğrendik. Umut vaat eden bir araştırma olduğu için de devamını yapabilmek için tekrar fon kazanmayı başardık” dedi.
AMAÇ 5 YIL İÇİNDE KLİNİK ÖNCESİ AŞAMAYI TAMAMLAMAK
Prof. Dr. Özpolat, artık bu ilaçların laboratuvar ortamında kimi hayvan tipleri ile deneysel tedavi olarak son periyot hastalarda da test edilmesi gerektiğini anlatarak “Daha sonraki aşamalar için gerekli fonu da alabilirsek 5 yıl içerisinde ilacı klinik olarak tasarrufa hazır hale getirebilmek için çalışacağız. Bunun için de ilacın laboratuvarda değişik hayvanlarda toksisite tesirine bakmamız gerekiyor. Bu formda hem mütenasip ilaç dozunu belirleyeceğiz hem de toksisiteye yol açıp açmadığını bulacağız. Akabinde da hasta denemeleri başlayacak. Bu çerçevede de münhasıran geç periyot göğüs kanseri vakaları içerisinde, öteki tedavi sistemleri denenmiş gelgelelim bunlara direnç geliştirmiş, artık yapılacak hiçbir şey kalmamış vakalar seçilecek. Yani birinci olarak terminal devir dediğimiz dirençli vakalar üzerinde deneyeceğiz. Daha sonra da Amerikan Azık ve İlaç Dairesi FDA’e müracaat yapacağız. Bize verilen bu fonun emeli bu çalışmalarımızı ilaca dönüştürmek” diye konuştu.
AKCİĞER KANSERİNDE DE BERBAT GENİ SUSTURACAKLAR
Prof. Dr. Bülent Özpolat, gen amaçlı tedavi sistemlerini akciğer kanseri için de araştırdıklarını anlatarak geçen yıl da bu meydandaki çalışması için 1,5 milyon dolarlık fon aldıklarını vurguladı.
Bu araştırmanın detaylarını ise şöyle özetledi:
“İnsan genomunda yaklaşık 20 bin tane protein kodlayan gen var. Aslında son 15 yıldır bunlar üzerine ağırlaşmıştı bilim dünyası. Protein kodlayan genlerin sayısının aslında düşündüğümüzün çok daha altında olduğu ortaya çıktı. İnsan genomunun yüzde1,5-2’sini oluşturuyor, bunu keşfettik. Biz, son vakitlerde protein kodlamayan genler yani mRNA ya da non-coding RNA dediğimiz genler üzerine de yoğunlaştık. Zira bu protein kodlamayan genlerin hem tümör baskılayıcı olabileceğini, hem de kanserojen tesiri olabileceğini gösterdik. Akciğer kanseri için ise kanserojen tesir yaratabilecek olan bir mRNA’yı belirledik ve amaç olarak seçtik. Geçen yıl yeniden NIH ve NCI’dan 1,5 milyon dolarlık bir fon kazandık bu araştırmamızı yapabilmek için. Böylelikle belirlediğimiz o mRNA’yı susturarak tümörü geriletmeyi ve hastanın hayat mühletini uzatmayı hedefliyoruz.”
“BİZİM İLACIMIZ ÇOK DAHA UCUZ OLACAK”
Bir ilacın kliniğe taşınmasının çok uzun yıllar aldığına işaret eden Prof. Dr. Özpolat, şöyle devam etti:
“FDA tarafından onaylanıp piyasaya sürülebilmesi için 8-10 yıl velev bazen 15 yıl gerekebiliyor. Bu vade içerisinde harcanan para da 600-700 milyon doları buluyor. Kanser tedavisinin yeni gözdesi bu amaca yönelik akıllı ilaçlar çok pahalı olabiliyor bu nedenle. Fakat bizim geliştirdiğimiz bu prosedür, şu ana kadar sık kullanılan sentetik (monoklonal) antikor tedavilerine nazaran biraz daha ucuz olacak. Zira kanser hücresini hedefleyen bu sentetik antikorlar canlı hücrelerden elde edilerek toplanıyor. Daha sonra kişilerde kullanılıyor. Bizim gen susturucu ilaçlarımız ise makinalarda basitçe sentezlenebiliyor. Bu nedenle de 5-10 kat daha ucuza mal olmasını bekliyoruz. Sonraki aşama klinik denemeler olacak, yani hastalarda denenecek. Bunun için de 4 milyon dolarlık bir fon daha talep edeceğiz. Laboratuvarımızın bir özelliği de en çok Türk’ün bulunduğu laboratuvar olması. Ayrıyeten Türkiye’deki değişik üniversitelerle de mesleksel işbirliği içerisindeyiz mütemadi. Klinik deneme aşamasına geldiğinde Türkiye’den hastaları da bu çalışmaya dahil etmek istiyorum. İnşallah başarılı oluruz ve çaresiz kalan hastalarımıza deva ya da tedavi usulü olarak bizim ilacımız da tasarrufa girer.”
Haber7
