Zelzeleler, taraf kabuğunda farklı nedenlere bağlı olarak yaşanan sarsıntılar merkezden başlayarak etrafa dalgalara halinde yayılmaktadır. Sarsıntılar, yeryüzündeki levhaların birbirleriyle sürtüşmesi ve hareket etmesi ile oluşmaktadır. Sarsıntının büyüklüğüne nazaran tahribat ve yıkıma neden olmaktadır. Sarsıntılar, tektonik, volkanik, çöküntü ve tsunami olmak üzere farklı başlıklarda incelenmektedir.
SARSINTI NEDİR?
En umumi tarifiyle mahal altında meydana gelen hareketlenmeler sonucu bölge yüzünde dalgalanmalar halinde oluşan sarsıntılara deprem denir. Levhaların hareket gücüne nazaran tesiri farklı farklı görülen zelzeleler can ve mal kayıplarına neden olabilen tabiat hadiseleridir. Mekan kabuğunu meydana getiren levhaların sıkışması ve çarpışması sonucu oluşan zelzeleler farklı tiplerde görülmektedir. Memleketimizde yaygın olarak görülen ve en tehlikeli olan zelzele tipi tektonik sarsıntılardır. Levhaların hareket etmesi ve sıkışmasıyla oluşan sarsıntılar tüm dünyada görülen zelzelelerin %90’ını oluşturmaktadır.
TÜRKİYE’NİN ZELZELE HARİTASI
Kıtasal hareketliliğin fazla olduğu Anadolu’da levhalardaki hareketlilikten ötürü çok fazla zelzele görülmektedir. Türkiye’de Kuzey Anadolu Fay Hattı, Şark Anadolu Fay Hattı ve Garp Anadolu Fay Hattı olmak üzere 3 büyük fay hattı bulunmaktadır. Bu fay hatlarına bağlı olarak daha küçük çaplı fay hatları olduğundan Anadolu’nun birçok mekanında zelzelelere neden olmaktadır. Memleketimizdeki en faal ve tehlikeli olan fay hattı Kuzey Anadolu Fay Hattı olarak görülse bile en faal olanı Garp Anadolu Fay Hattı’dır.
1- Garp Anadolu Fay Hattı: Garp Anadolu Zelzele Kuşağı olarak da anılan fay hattı, garptan şarka uzanarak ilerleyen ve kuzeyden güneye sıra sıra dizilmiş fay hattıdır. Garp Anadolu Fay Hattına bağlı olan 9 fay hattı bulunmaktadır ve şöyledir:
– Fethiye-Burdur Fayı
– Gökova grabeni
– Cumalı, Yakköy Çayı
– Büyük Menderes Grabeni
– Yavamsu Fayı
– Küçük Menderes Fayı
– Gediz Grabeni
– Simav Grabeni
– Eskişehir Fayı
2- Kuzey Anadolu Fayı: Saroz Körfezinden (Çanakkale) başlayan ve Erzincan’a kadar uzanan 1500 km uzunluktaki canlı fay cürümlerinden biridir. Merkez üssü Gölcük olan 1999 yılında 7.4 büyüklüğündeki sarsıntı de Kuzey Anadolu Fay Hattının kırılmasıyla oluşmuştur. Bundan ötürü en etkin ve tehlikeli olan fay hattı olduğu kabul edilmektedir.
3- Şark Anadolu Fay Hattı: Hatay’da başlayan ve Bingöl’e kadar uzanan fay hattı Karlıova’da Kuzey Anadolu Fay Hattıyla buluşur. Kahramanmaraş, Adıyaman, Malatya, Elazığ üzerinden geçen fay hattı Bingöl’e kadar uzanmaktadır.
TÜRKİYE’DE 1. RADDE RİSK KESIMINDE BULUNAN KENTLER
– İstanbul
– Amasya
– Aydın
– Adıyaman
– Batman
– Sakarya
– Tunceli
– Osmaniye
– Hakkari
– Muğla
– İzmir
– Manisa
– Yalova
– Düzce
– Çanakkale
– Burdur
– Balıkesir
– Erzincan
– Hatay
– Bolu
– Tokat
– Muş
– Siirt
– Isparta
– Van
– Denizli
– Bursa
Haber7
