Ziraî üretimin kıymeti koronavirüs salgınıyla daha iyi anlaşıldı. İşte tam bu periyotta ‘tarım ilaçları’ da ‘Bayer/Monsanto davası’ ile yine gündemin en tartışmalı konusu oldu.
Tüm dünyada olduğu üzere Türkiye’de de çiftçilerin ağır olarak kullandığı ‘glifosat’ etken unsurlu ilaçların kansere yol açabilecek kadar zararlı olduğu tartışılıyor.
Bunun dışında farklı ‘zararlı’ etken unsurları olduğu tez edilen ilaçlar da var. Türkiye, Avrupa’da en az pestisit (tarım ilacı) kullanan devlet olarak biliniyor. Ama merdiven altı üretim ve kaçak yollardan giren ilaç tasarrufu olduğu da biliniyor.
REÇETEYİ KİM YAZSIN?
Üreticiye ‘doğru ilaç ve doz’ içeren reçete, teftişte ise ‘kararlılık’ öneriliyor. Aksi takdirde bu ilaçların, topluluk ve toprak sıhhati açısından önemli problemlere yol açabileceği vurgulanıyor.
Alman ilaç devi Bayer, ‘Roundup’ tarım ilacındaki ‘glifosat’ın kansere yol açtığı savıyla açılan davalardan feragat edenlere 11 milyar dolar ödeyecek. Davaların nedeni ise, bu etken unsurun kansere yol açtığı iddiaları!
Türkiye’de ‘mezar kurutan’ diye de bilinen ilaç; karayolu etrafı, kaldırımlar, çalılık yerler ve velev mezarlıklarda yabani otları yok etmek için kullanılıyor.
Türkiye’de Avrupa’ya nazaran tarım ilacı tasarrufu daha az olsa da, tasarruf yanlışlarının toprağı ve sıhhati ‘zehirleyebileceği’ kaydediliyor. Mevcutta tarım ilaçları çiftçiye bir ‘reçete’ ile veriliyor. Çiftçi sıkıntısını anlattıktan sonra gittiği ziraat mühendisi ona reçete yazıyor.
Fakat pratikte değerli yanlışlar olduğunu vurgulayan Tarım Muharriri Ali Ekber Yıldırım, “Reçeteli satış sistemi sağlıklı yürümüyor. İlaç bayii daha fazla satmak istiyor, çiftçi de en etken olanı almak istiyor. Muhtaçlık fazlası kullanıyor. Velev reçeteyi ilaç bayisi bile yazabiliyor. Öncelikle Tarım ve Orman Bakanlığı’nın daha evvel gündeme getirdiği ‘her köye bir ziraat mühendisi’ başta olmak üzere etken çalışmalarını hızlandırması lazım” diye konuştu.
ALMAN DEVİNDEN SIHHAT KUMARI!
Alman ilaç ve kimya devi Bayer’in yabani otlara karşı kullanılan ‘Roundup’ isimli ilacındaki glifosat unsurunun kansere yol açtığı tezleri nedeniyle başı dertten kurtulmuyor. Reuters’te konum alan habere nazaran, Bayer ‘Roundup’ ilacıyla ilgili artık riskli bir hamle hazırlığında. Buna nazaran Bayer ilacı raflardan çekmeden gelecekte açılabilecek davaların da önünü kesebilecek bir plan yaptı.
Haberde, “Şirket, Roundup’taki canlı bileşen olan glifosatın ziraî tasarruf için inançlı olduğunu sav eden ilmî kanıtlar üzerinden hesaplı bir kumar oynamaya karar verdi” denildi. Haber şöyle devam etti:
“ABD Etraf Muhafaza Ajansı ve Avrupa Kimyasallar Ajansı da dahil olmak üzere dünya çapında düzenleyici kurumlar, glifosatın kanserojen olmadığına karar vermişti. Lakin Dünya Sıhhat Örgütü’nün kanser araştırma kısmı, herbisiti 2015 yılında ‘olası bir kanserojen’ olduğunu belirledi ve 2018’den bu yana, her iki taraftan ilmî kanıtları dinleyen 3 farklı ABD jürisi, ilacın kansere neden olduğu kararını açıkladı.”
4 YIL SÜREBİLİR
Bayer’in planına nazaran, üzerinde uzlaşılacak bilim kişilerinden bağımsız bir panel oluşturulacak. Şirket, panelin araştırmalarında kullanması için 1.25 milyar dolar verecek. Araştırmanın en az 4 yıl sürmesi bekleniyor. Panelin bulduğu sonuçlar Bayer’i ve Roundup kullanmış ama kanser olmayan herkesi bağlayacak.
Panel glifosatın kanserojen olmadığını tespit ederse, kullanıcılar artık dava açamayacak. Panel, glifosatın kansere neden olduğunu belirlerse, Bayer çok sayıda yeni davayla karşılaşabilecek.
‘ALARM’DA TÜRKİYE BIRINCI SIRADA
Ali Ekber Yıldırım, Avrupa Birliği’ne ihracat yapan memleketlerin zerzevat meyvelerinde iyi bulunmayanların ‘erken alarm’ sistemi ile açıklandığını hatırlatırken, duyurulan ve iyi bulunmayan parti sayılarına (RASFF 2019) bakıldığında birinci sırada Türkiye’nin olduğunu söyledi.
Örnek veren Yıldırım, “AB’ye zerzevat meyve ihracatı 10 milyar dolar olan Hollanda’nın 2019’da 31 parti eseri iyi bulunmazken, 1.5 milyar dolarlık ihracat yapan Türkiye’nin 85 parti eseri iyi bulunmadı.
Bu durumda 2 yol izleniyor; Almanya’ya ihraç ettiğiniz eser kalıntı kıymetleri Alman standardına nazaran fazla ise, standardı daha yüksek olan Fransa’ya gönderilebiliyor. Yahut ihracatçı geri getirip bakanlığa başvuruyor ve iç piyasada pahalandırmak istiyor” dedi.
DAVASI 10 TEMMUZ’DA…
Türkiye’de de Bayer/Monsanto’nun ‘glifosat’ etken unsurlu ‘Roundup’ ilacı için bir dava açıldı. Mevzu, Milliyet’ten Gürkan Akgüneş’in Ağustos 2019’daki haberiyle de gündeme taşınmıştı. Dava, 10 Temmuz’da Ankara’da görülecek.
Davayı açan ise Avukat Senih Özay. Ankara 18. Yönetim Mahkemesi’nin çeşitli kurum ve kuruluşlardan ilaca ve tesirlerine dair kıymetlendirme istediğini anlatan Özay, “Ülkemizde de tespit edilmesini istiyoruz” dedi.
ZİRAAT MÜHENDİSSİZ ÇOK İLAÇ FİRMASI VAR
Ziraat Mühendisleri Odası (ZMO) Lideri Baki Remzi Suiçmez, Türkiye’de 7 bin ziraî ilaç satan firma olduğunu söyledi. ‘Bunların yaklaşık yüzde 25’inde hala ziraat mühendisi yok’ diyen Suiçmez, “Zirai uğraş ilaçları akıllıca kullanılmazsa zehirdir”dedi. Doğal savaşın temel maksat olması gerektiğini anlatan Suiçmez, 3 ‘doğru’ya dikkat çekti: “Doğru ilacı, gerçek vakitte, yanlışsız dozda verirsek zehrin tesiri en az olur.”
‘KAÇAK’ GİRİŞ ENGELLENMELİ
Türkiye’nin bir de kaçak ve merdiven altı üretilen tarım ilacı sorunu var. Buna nazaran, yurt içinde merdiven altı tabir edilen geçersiz ilaçlar ve hudut yerlerinden kaçak girişler biliniyor. ZMO Lideri Baki Remzi Suiçmez, “Ziraat mühendislerinin daha aktif rol alınması sağlanarak, geleceğimizi korumak için harekete geçmeliyiz. Aktif kontroller yapıp, kaçak ilaçların girişini engellemeliyiz” dedi.
Ali Ekber Yıldırım ise, “İçeride müsaadesiz imalat, dışarıdan ise kaçak girişi var. Sanıyorum Suriye, Irak hudutlarından. Tarım ilacı kolu de şikâyetçi. Natürel ilaçlar pahalı. Çiftçiler de gayrısına iyi gelen bir yolu kullanma yoluna gidebiliyor” diye konuştu.
‘SAHTESİNİN AMBALAJI AYNI’
Şanlıurfa Ziraat Odası Ahmet Eyyüpoğlu, kaçak ve uydurma ilaç tasarrufuna yönelimin, ilaç fiyatları artınca daha çok olduğunu belirterek, “Öyle bir yapıyorlar ki, ambalajı bile birebir oluyor. Fakat ilaç geçersiz, tahminen sair zararı var. Kaçak da birebir halde. Bunun önüne sıkı teftişler ile geçebiliriz” diye konuştu.
Haber7
