Suriye’de önümüzdeki günlerde değerli gelişmeler yaşanabilir. Yeni Birlik Gazetesi Muharriri Faruk Aktaş, bugünkü yazısında yaşanan gelişmelere ait değerli sözler kullandı. Aktaş, 4 gün içinde bir gelişme yaşanmazsa Washington ve Paris idarelerinin Türkiye karşısında havlu atabileceğini yazdı. Aktaş’ın, “Türkiye’ye karşın olmadı, olmuyor, olmayacak” başlıklı yazısı şöyle:
Suriye’nin geleceği ile ilgili tüm tarafların üzerinde anlaşabileceği bir anayasa oluşturulması fikri birinci olarak Türkiye, Rusya ve İran ortasında yürütülen Soçi görüşmelerinde Ocak 2018’de gündeme getirilmişti.
Suriye’de 9 yılı aşkın müddettir devam eden iç savaş ve siyasi kaosun sona erdirilmesi çerçevesinde yürütülen en değerli diplomatik teşebbüslerden biri olan Cenevre görüşmeleri uzun bir ortadan sonra yine başlıyor.
Kasım 2017’de 8’inci yapılan Cenevre görüşmelerinin 9’uncusu bu hafta başında başlayacak.
Fakat bu görüşmeler evvelkilerden farklı.
Evvelki 8 görüşmede taraflar ortasında siyasi hususlar ele alınmıştı.
Bu görüşmelerde ise temel husus anayasa.
Suriye’nin geleceği ile ilgili tüm tarafların üzerinde anlaşabileceği bir anayasa oluşturulması fikri birinci olarak Türkiye, Rusya ve İran ortasında yürütülen Soçi görüşmelerinde Ocak 2018’de gündeme getirilmişti.
Birleşmiş Milletler’in (BM) de sürece dâhil edilmesinin akabinde Eylül 2019’da Suriye Anayasa Komitesi kurulmuştu.
150 bireyden oluşan Anayasa Komitesi’de Suriye rejimini ve muhalifleri 50’er kişi temsil edecek. Öteki 50 kişi de BM’nin belirleyeceği Suriye’deki sivil toplum kuruluşları temsilcilerinden oluşacak.
İşte hafta başında başlayacak bu görüşmeler bu Anayasa Komitesi’nin birinci toplantısı olacak.
Bu toplantı ile ilgili en çok merak edilen mevzulardan birisi PKK’nın Suriye kolu PYD’nin bu görüşmelerde yer alıp almayacağı.
Çünkü daha evvelki görüşmelerin tümüne ABD, PYD’yi dâhil etmek istemiş lakin Türkiye’nin kararlı duruşu karşısında bu gayesini hayata geçirememişti.
Mevzu geçtiğimiz günlerde ABD’nin Suriye Özel Temsilcisi James Jeffrey’e soruldu.
Jeffrey, “Suriye Anayasa Komitesi’nde yer alanlar, müzakerelere katılanlar, tüm ülke genelinden seçiliyor. Iştirak spesifik, örgütsel bir yapıya dayanmıyor. Kuzey Doğu Suriye’de yaşayanların temsili konusu periyot dönem gündeme geliyor. Size söyleyebileceğim şu, olması gerektiği üzere, bunu dış güçler değil, Suriyeli farklı muhalif ögeler, Kuzeydoğu Suriye’deki siyasi ve hükümet güçlerinin temsilcileri ile şu anda bu mevzuyu tartışıyor” dedi.
Daha evvelki Suriye toplantılarına PYD’nin katılıp katılmayacağı sorulduğunda Jeffrey dâhil tüm ABD’li yetkililer “Bunu Türkiye ile ortamızda konuşup bir sonuç almaya çalışıyoruz” diyorlardı.
Jeffrey bu kere o denli demiyor.
“Bu bahis dış güçlerin konusu değil, muhaliflerin kendi ortalarında tartıştığı bir konu” diyor.
Yani Ankara’nın PYD’nin iştirakine müsaade etmeyeceğini bildikleri için farklı arayışlar içindeler.
Biz bu arayışları, 21 Mayıs tarihli bu köşemizde “PKK’yı Cenevre’ye taşıma oyunu” başlıklı yazımızda gündeme getirmiştik. (http://gazetebirlik.com/yazarlar/pkkyi-cenevreye-tasima-oyunu/)
Kelam konusu yazıda, ABD ve Fransa’nın Suriye’deki muhalif Kürt kümeleri ile PYD ve ona yakın PKK’nın uzantısı kümeleri uzlaştırıp “Kürt Ulusal Birliği Partileri” isimli yeni bir oluşum kurduğunun haberini vererek, Washington ve Paris’in bu eforlarının en kıymetli gayesinin PYD’yi Suriye görüşmelerine dâhil etmek olduğuna dikkat çekmiştik.
Çünkü Suriye görüşmelerine Kürtleri temsilen, Türkiye’nin desteklediği Suriye muhalefetinin içinde yer alan Suriye Ulusal Kürt Kurulu (ENKS) esasen katılıyordu.
ABD’nin Suriye’de ENKS ile PYD’yi birleştirmek suretiyle Türkiye’ye karşı yeni oyunlar planladığını vurgulamıştık.
Türkiye, bu oyunları gördü.
Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Ankara’da ENKS yetkilileriyle görüşerek Türkiye’ye karşı PYD ile ortak hareket etmemeleri konusunda uyardı.
Geçen üç aylık mühlet içinde Washington ve Paris bu “terör birliği”ni sağlamak için büyük uğraş gösterirken Türkiye bir yandan Kürt kümeleri uyarmaya devam etti bir yandan da Kuzey Irak’ta PKK’ya karşı geniş kapsamlı Pençe-Kartal ve Pençe Kaplan operasyonlarını başlattı.
Tekrar bu köşedeki 16 Haziran tarihli “Bir gece ansızın” başlıklı yazımızda kelam konusu operasyonların en kıymetli gayelerinden birinin, Kuzey Irak’taki Barzanilerin KDP’si ve Suriye’de onlara yakın olan ENKS’ye yönelik “Sakın PKK/PYD ile birlikte hareket etmeye yeltenmeyin. Yoksa birebir akıbet ile karşılaşırsınız” uyarısı olduğunu lisana getirmiştik.
PKK İLE KDP KARŞI KARŞIYA GELDİ
Ihtarlar değerli ölçüde sonuç verdi.
KDP, Türkiye’nin operasyonları konusunda tepkisel bir tavra girmedi.
Hatta alanda vakit zaman Türkiye ile iş birliği de yaptı.
Bu durum PKK ile KDP’yi karşı karşıya getirdi.
PKK yaklaşık iki aydan bu yana “Neden operasyonlara reaksiyon göstermiyorsun, Türkiye’ye karşı neden bizim yanımızda yer almıyorsun?” diye Erbil idaresini tehdit ediyor.
Gerginlik o denli bir boyuta ulaştı ki Irak Kürdistan Bölgesel Idaresi (IKBY) Dış Münasebetler Sorumlusu Sefin Dizeyi geçtiğimiz günlerde “PKK ile savaşmamak için uğraş gösteriyoruz” diye bir açıklama yaptı.
Bu tansiyon Kuzey Irak ile sonlu kalmadı ve Kuzeydoğu Suriye’ye de sıçradı.
Hafta sonu PYD’nin kontrolündeki Kamışlı’da yaklaşık 100 kişilik bir küme, KDP’nin Suriye kolu KDP-S’nin binasını basarak ateşe verdi.
Bu vaka sonrası ABD ve Fransa’nın öncülüğünü yaptığı PYD ile ENKS görüşmeleri bir kere daha sekteye uğradı.
Hasebiyle 24 Ağustos’ta Cenevre’de yapılacak Anayasa Komitesi toplantılarına kimlerin katılacağı tartışmalarına bu tansiyon ortamında girildi.
James Jeffrey’nin kelamını ettiği görüşmeler de kelam konusu gerginlikler sürerken toplantılara katılacak isimlerin belirlenmeye çalışıldığına ilişkindi.
Jeffrey, hafta başında bu açıklamayı yaparken muhakkak ki mevzu şimdi netleşmemişti.
Lakin dün PKK’nın yayın organı ANF’de yer alan bir haber, görüşmelere PYD’nin katılmayacağının netleştiğini gösteriyor.
“Suriye krizi için yeni bir Cenevre denemesi daha…” başlıklı haber, “Suriye Anayasa Komitesi toplantıları, 24 Ağustos’ta Kürtler ve Kuzey-Doğu Suriye temsilcileri olmadan Cenevre’de başlıyor” spotuyla verildi.
Son dört gün içinde rastgele bir değişiklik olmaz ve görüşmeler PYD’nin iştiraki olmaksızın gerçekleşirse Washington ve Paris bir kere daha Ankara karşısında havlu atmış olacak.
Haber7
