AK Parti Kırklareli Milletvekili Selahattin Minsolmaz ve milletvekili arkadaşlarının imzasıyla TBMM Başkanlığına sunulan önergede, dünyanın, tabiat ve insan kaynaklı afetlerin tesirlerinin arttığı bir çağı yaşadığı belirtildi.
Türkiye’nin, jeolojik yapısı, topografyası ve iklim özellikleri nedeniyle afetlerden çok fazla etkilenen ve yüksek derecede risk taşıyan bir coğrafyada bulunduğuna dikkati çekilen önergede, Türkiye’de en çok hasar verici tesire sahip afet çeşidinin sarsıntı olduğu vurgulandı.
ERZİNCAN VE MARMARA SARSINTISI SONRASI AFET IDARESI
Ülkede, 1939 Erzincan sarsıntısından sonra yaşanan en büyük sarsıntı olan 17 Ağustos 1999 Marmara zelzelesinin, afet idaresi açısından milat olarak kabul edildiği söz edilen önergede, Türkiye’nin, bu büyük zelzeleden sonra birçok alanda olduğu üzere afet idaresi alanında da yapısal değişim ve dönüşümler gerçekleştirdiği kaydedildi.
1999 sarsıntılarından sonra zelzele ziyanlarının azaltılması konusunda Türkiye’nin birinci afet strateji evrakı niteliğindeki Ulusal Zelzele Stratejisi ve Aksiyon Planı’nın (UDSEP), AFAD Başkanlığınca 2012 ‘de yayınlandığı ve yürürlüğe koyulduğu hatırlatılan önergede, “TBMM ve bakanlıklarca yapılan değerli tüzel düzenlemeler, imar plan revizyonları, toplu konut uygulamaları, yapı kontrol sistemi, riskli alanlarla rezerv yapı alanlarının tespiti ve 1 milyon 350 bin konutun dönüşümünün tamamlandığı kentsel dönüşüm seferberliğiyle, zelzele tehlike ve risklerini belirleyip, bunlara karşı gerekli önlemleri alarak, yerleşim alanlarımızda, nitelikli yeni yapı stoğu oluşturulması maksadıyla kıymetli ve başarılı işler yapılmış ve yapılmaya devam etmektedir.” tabirlerine yer verildi.
Önergede, Türkiye’nin en değerli sorun alanlarından biri olan zelzelelere hazırlıklı olmak için yapılanlara ek olarak yapılabilecek yeni tüzel, idari, mali ve teknik tahlil tekliflerinin bulunabileceği belirtildi.
“KAYIPLAR MİLLETİN HAFIZASINDA HALA ACI BİR YER TUTUYOR”
Önergenin münasebetinde ise Türkiye’nin büyük kısmının zelzele jenerasyonunda yer aldığı ve türlü yıllarda yaşanan çok sayıdaki zelzelenin sonucunda oluşan can kayıpları, yaralanmalar, ekonomik, toplumsal, ruhsal ve çevresel kayıpların hala milletin hafızasında acı bir yer tuttuğu belirtildi.
Türkiye’nin, jeolojik, tektonik, topoğrafik yapısı ve iklim özellikleri nedeniyle afetlerden çok fazla etkilenen ve yüksek derecede risk taşıyan coğrafik pozisyonda olduğuna işaret edilen münasebette, son 60 yıllık afet kayıtlarına bakıldığında, doğal kaynaklı afetlerin Türkiye’de neden olduğu direkt ve dolaylı ekonomik kayıpların, gayri safi ulusal hasılanın yüzde 3’ü kadar olduğunun görüldüğü tabir edildi.
Türkiye’de en çok hasar verici tesire sahip afet tipinin sarsıntı olduğu vurgulanan münasebette, son 80 yıldaki doğal kaynaklı afetlere bakıldığında, hasarların yüzde 65’ini zelzelelerin oluşturduğuna dikkat çekildi.
AFAD Sarsıntı Dairesi Başkanlığı Zelzele İzleme ve Kıymetlendirme Merkezi bilgilerine nazaran, zelzele istatistiklerine bakıldığında, Türkiye’de 1900-2019 ortasında, yıllık ortalama 24 bin sarsıntı oluştuğu, yıllık ortalama hasar ve can kaybına neden olan 242 sarsıntı yaşandığı, 4.0 ve daha yüksek büyüklükte 14 bin sarsıntı gerçekleştiği, 86 bin 510 vatandaşın hayatını kaybettiği, 604 bin yapının yıkıldığı yahut ağır hasar aldığının görüldüğü kaydedildi.
Türkiye’nin, başta zelzele olmak üzere, insan hayatına müessir çok sayıda afetle karşılaşan bir ülke olarak, zelzele ve başka afetlerle baş edebilme konusunda, Cumhuriyet periyodundan bu yana kıymetli tecrübe ve gelişmeler sağlayan bir ülke olduğuna işaret edilen münasebette, Türkiye’de 1950’li yıllardan sonra, bilhassa büyükşehirlerin maruz kaldığı süratli göç ve sistemsiz yapılaşmanın, ağır ömür alanları olan kentlerin, başta zelzele olmak üzere, doğal ve insan kaynaklı tehditlere karşı, dirençsiz ve savunmasız biçimde büyümesine neden olduğu belirtildi.
“DEPREM TEHLİKE VE RİSKLERİNİN BELİRLENMESİ”
Ülke seviyesinde zelzele risklerinin belirlenmesi ve azaltılmasıyla ilgili, 11. Kalkınma Planı’nın 5 temel ekseninden biri olan, “yaşanabilir kentler ve sürdürülebilir çevre” başlığında, afet idaresi ve sürdürülebilirlik bağının ehemmiyetine atıfta bulunulduğuna işaret edilen münasebette, 11. Kalkınma Planı’nda süratli kentleşmenin; etraf ve ekonomik kaynaklar üzerinde oluşturduğu baskının, her geçen gün insan hayatını ve kalkınma sürecini daha besbelli biçimde etkilediğine değinildiği hatırlatıldı.
11. Kalkınma Planı’nda, kentlerin sürdürülebilir gelişiminin sağlanması için gerekli olan altyapının afetlere ve iklim değişikliğine karşı dirençli hale getirilmesinde, paydaşlar ortası iş birliği ve uyumun kıymetinin vurgulandığı, kentleşmede; aktif yapı kontrolü, kentsel dönüşüm, yeni yapı stoğu oluşturulmasının gerektiğinin ortaya koyulduğu belirtildi.
Sarsıntı tehlike ve risklerini belirleyip, bunlara karşı gerekli önlemleri alarak, kentlerde ve kırsal yerleşim alanlarında, toplumsal hayat kalitesinin yükseltilmesi gayesiyle Türkiye’de kıymetli ve başarılı işler yapıldığı ve yapılmaya devam edildiğine dikkati çekilen münasebette, şunlar kaydedildi:
“Depremlerin neden olabilecekleri fizikî, toplumsal, ruhsal, ekonomik ve çevresel kayıpları önlemek yahut tesirlerini azaltmak; lakin bilimsel doğruları temel alan, şehircilik, mühendislik ve mimarlık prensiplerini gerçek uygulayarak sarsıntıya sağlam, inançlı, hazırlıklı ve sürdürülebilir yeni hayat alanları oluşturmakla mümkün olabilecektir. Yapılan hukuksal düzenlemeler, imar planları, yapı kontrol sistemi, toplu konut faaliyetleri, kentsel dönüşüm seferberliği ve sağlıklı yapı stoğu oluşturulması ile kıymetli kazanımlar sağlanmış olup, mümkün zelzele risklerinin göz önünde bulundurularak; yeni tüzel, idari, mali ve teknik bakış açılarının ortaya konması ehemmiyet arz etmektedir.
Bu kapsamda, ülkemizde muhtemel zelzelelerde can ve mal güvenliğinin sağlanması, sarsıntılar hakkında ferdi ve toplumsal şuurun artırılması, zelzelelerin neden olabileceği fizikî, toplumsal, ruhsal, ekonomik ve çevresel ziyanların en aza indirilmesi için alınması gereken tedbirlerin belirlenmesi, planlı, inançlı, sürdürülebilir ve zelzeleye hazırlıklı ömür alanlarının oluşturulması için yapılacakların tespiti ve tahlil tekliflerinin belirlenmesi gayesiyle Meclis Araştırması açılmasının uygun olacağı bedellendirilmektedir.”
Haber7
