Vatandaşların banka yerine kuyumculara paralarını ve altınlarını bırakması, Türkiye’de on yıllardır gelenek haline gelmiş durumda. Lakin bu emanet sistemi, ülkenin içinde bulunduğu ekonomik kaideler nedeniyle sarsılmaya başladı.
Emanet para ve altınları alan kuyumcular, bunları başta inşaat ve arsa olmak üzere çeşitli alanlarda kıymetlendiriyor. Gayrimenkul dalındaki durağanlık, fiyatların istenilen düzeyde artmaması üzere nedenlerle kuyumcular emanet aldıklarını geri ödemede sorun yaşıyor.
Global altın fiyatlarının son yıllarda süratle artması da kuyumcuları zora sokuyor. 2016’nın Ocak ayında 106 TL’den satılan altının gramı, günümüzde 410 TL’yi aşmış durumda. Emanet aldıkları birikimleri bu süratli artış karşısında çeviremeyen kuyumcular ise iflas etmeye başladı.
YASTIKALTI RİSKE GİRDİ
En son İstanbul Esenyurt, Beylükdüzü ve Yakuplu’da şubeleri bulunan bir kuyumcu ile Kuyumcukent’teki büyük bir toptancı iflas ettiklerini açıkladılar. Yalnızca bir kuyumcuda 11 kilogram altın ve 46 milyon TL’nin kayıp olduğu belirtiliyor. Dal temsilcileri, bu kuyumcuların emanet altınları geri veremedikleri için iflas ettiklerini kaydettiler.
Vatandaşın birikimlerinin bankalar ve ilgili kurumlar dışında saklanması “yastıkaltı ekonomi” olarak söz ediliyor. Bu yastıkaltı birikimlerin değerli bir kısmını da vatandaşlar kuyumculara emanet ediyor. Bilhassa çiftçiliğin geliştiği Balıkesir, Adana, Şanlıurfa ve Konya üzere kentlerde emanet sistemi daha fazla kullanılıyor. Vatandaşlar, birikimlerini 1, 5 yahut 10 yıllık devirler için muhakkak bir kâr karşılığında kuyumculara emanet ediyor.
GURBETÇİLER TESIRLI
Kuyumcuya emanet sistemini yurtdışında yaşayan gurbetçiler de kullanıyor. Avrupa’daki vergi sistemine yakalanmak istemeyen gurbetçiler, birikimlerini döviz olarak Türkiye’ye getirip, kuyumcularda değerlendiriyorlar. Bu yıl pandemi nedeniyle gurbetçilerin gelememesi, kuyumculara hem emanet kaynak akışının kesilmesine hem de olağan satışların düşmesine neden oldu. Türkiye’de ve Avrupa’da düğünlerin salgın nedeniyle yapılamaması, yaz döneminde kuyum bölümünü büyük gelir kaybına uğrattı.
BDDK VATANDAŞI UYARMIŞTI
Kuyumculara emanet edilen para ve pahalı madenler konusunda Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) bu yılın başında yaptığı açıklamada vatandaşları uyararak, mağdur olabileceklerine dikkat çekmişti. Kuyum kesiminde faaliyet gösteren kimi işletmeler üzerinden yüksek kar vaadiyle nakit para ve değerli maden toplanarak mağduriyetler oluşturulduğu belirtilen açıklamada, vatandaşlardan, tasarruflarını kurum ve öteki ilgili merciler tarafından yetkilendirilen finansal kuruluşlarda değerlendirilmeleri istendi.
Haber7
