Son dakika: TBMM’de kabul edilen Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması Kanunu’na ait kararlar Resmi Gazete’de yayımlandı. Buna nazaran, Güvenlik soruşturması yahut arşiv araştırması sonucunda elde edilen dataların değerlendirildiği Kıymetlendirme Komitesi oluşturulacak.
İşte 17 Nisan 2021 sayılı Resmi Gazete kararı…
BİRİNCİ KISIM
Hedef, Kapsam ve Tanımlar
Emel ve kapsam
HUSUS 1 – (1) Bu Kanun, güvenlik soruşturması ve arşiv araştırmasının yapılmasına ve elde edilecek dataların kullanılmasına ait temel prensipleri, kimler hakkında yapılacağını, araştırma konusu edilecek bilgi ve dokümanların neler olduğunu, bu bilgilerin ne biçimde kullanılacağını, hangi mercilerin soruşturma ve araştırma yapacağını, Kıymetlendirme Komitesinin oluşumu ve çalışma yöntem, temellerini, data güvenliği ile dataların saklanma ve silinme müddetlerini düzenlemektedir.
Tanımlar
HUSUS 2 – (1) Bu Kanunda geçen;
a) Kıymetlendirme Komitesi: Güvenlik soruşturması yahut arşiv araştırması sonucunda elde edilen ferdî bilgilerin vazifeye atanma istikametinden değerlendirildiği komitesi,
b) Kurum ve kuruluş: Güvenlik soruşturması ve/veya arşiv araştırması yapılmasını talep eden kamu kurum ve kuruluşları ile ulusal güvenlik açısından stratejik ehemmiyeti haiz ünite, proje, tesis ve hizmetleri yerine getiren öbür kurum ve kuruluşu,
c) Üst kademe kamu yöneticisi: Atanmasına ait tarz ve asıllar Cumhurbaşkanlığı kararnamesi ile üst kademe kamu yöneticisi olarak belirleneni,
söz eder.
İKİNCİ KISIM
Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması
Hakkında güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması yapılacaklar
UNSUR 3 – (1) Arşiv araştırması, statüsü yahut çalıştırma formuna bağlı olmaksızın birinci kez yahut yine memuriyete veyahut kamu vazifesine atanacaklar hakkında yapılır.
(2) Kurum ve kuruluşlarda, yetkili olmayan bireylerin bilgi sahibi olmaları hâlinde devlet güvenliğinin, ulusal varlığın ve bütünlüğün, iç ve dış menfaatlerin ziyan görebileceği yahut tehlikeye düşebileceği bilgi ve dokümanların bulunduğu kapalılık dereceli üniteler ile Ulusal Savunma Bakanlığı, Genelkurmay Başkanlığı, jandarma, emniyet, kıyı güvenlik ve istihbarat teşkilatlarında çalıştırılacak kamu çalışanı ile ceza infaz kurumları ve tutukevlerinde çalışacak işçi, kamu kurum ve kuruluşlarında çalışacak öğretmenler, üst kademe kamu yöneticileri, özel kanunları uyarınca güvenlik soruşturması ve arşiv araştırmasına tabi tutulan bireyler ile ulusal güvenlik açısından stratejik kıymeti haiz ünite, proje, tesis, hizmetlerde statüsü yahut çalıştırma formuna bağlı olmaksızın istihdam edilenler hakkında güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması birlikte yapılır.
Arşiv araştırması
UNSUR 4 – (1) Arşiv araştırması;
a) Kişinin isimli sicil kaydının,
b) Kişinin kolluk kuvvetleri tarafından hala aranıp aranmadığının,
c) Kişi hakkında rastgele bir tahdit olup olmadığının,
ç) Kişi hakkında katılaşmış mahkeme kararları ve 4/12/2004 tarihli ve 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanununun 171 inci unsurunun beşinci ve 231 inci hususunun onüçüncü fıkraları kapsamında alınan kararlar ile kişi hakkında devam eden yahut sonuçlanmış olan soruşturma ya da kovuşturmalar kapsamındaki olguların,
d) Hakkında kamu vazifesinden çıkarılma ya da katılaşmış memurluktan çıkarma cezası olup olmadığının,
mevcut kayıtlardan tespit edilmesidir.
Güvenlik soruşturması
HUSUS 5 – (1) Güvenlik soruşturması, arşiv araştırmasındaki konulara ek olarak kişinin;
a) Vazifenin gerektirdiği niteliklerle ilgili kolluk kuvvetleri ve istihbarat ünitelerindeki olgusal datalarının,
b) Yabancı devlet kurumları ve yabancılarla ilişiğinin,
c) Terör örgütleri yahut hata işlemek gayesiyle kurulan örgütlerle aksiyon birliği, irtibat ve iltisak içinde olup olmadığının,
mevcut kayıtlardan ve kişinin vazifesine yansıyacak konuların kontrole elverişli olacak sistemlerle yerinden araştırılmak suretiyle tespit edilmesidir.
Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırmasını yapacak üniteler
UNSUR 6 – (1) Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması, Ulusal İstihbarat Teşkilatı Başkanlığı, Emniyet Genel Müdürlüğü ve mahalli mülki yönetim amirlikleri tarafından yapılır.
(2) Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması yapmakla vazifeli üniteler, kendilerine iletilen taleple sonlu olarak güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması kapsamında bakanlıklar ile kamu kurum ve kuruluşları arşivlerinden ve elektronik bilgi süreç merkezlerinden gerekli bilgi ve dokümanlar ile bu Kanunun 4 üncü unsurunun birinci fıkrasının (ç) bendi kapsamındaki karar ve kayıtları almaya yetkilidir.
(3) Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması yapmakla vazifeli ünitelerde yetkilendirilmiş işçi, hukuka ters olarak elektronik ortamda yahut bilgisayar loglarında şahsî bilgilerle ilgili sorgulama yapamaz, log kayıtlarını değiştiremez yahut silemez, bu biçimde elde edilen bilgileri paylaşamaz yahut yayın yoluyla duyuramaz. Misyonu gereği öğrendiği yahut edindiği ferdî bilgi yahut dokümanları yetkisiz şahıslarla paylaşamaz ya da basın ve yayın kuruluşlarına yahut öbür irtibat kanallarına veremez. Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması yapmakla vazifeli üniteler tarafından bu konulara ait gerekli önlemler alınır.
Kıymetlendirme Kurulu
HUSUS 7 – (1) Yaptırılan güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması sonucunda elde edilen dataların kıymetlendirilmesi hedefiyle Kıymetlendirme Kurulu kurulur. Kıymetlendirme Kurulu; Cumhurbaşkanlığında İdari İşler Liderinin görevlendireceği bir üst kademe yöneticisinin, Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığında genel sekreter yardımcısının, bakanlıklarda bakan yardımcısının, öbür kamu kurum ve kuruluşlarında en üst yöneticinin görevlendireceği bir üst kademe yöneticisinin, üniversitelerde rektör yardımcısının, valiliklerde vali yardımcısının başkanlığında, teftiş/denetim, işçi ve hukuk üniteleri ile uygun görülecek öteki ünitelerden birer üyenin iştirakiyle lider dahil en az beş bireyden ve tek sayıda olacak formda oluşturulur. Ulusal güvenlik açısından stratejik kıymeti haiz ünite, proje, tesis ve hizmetlerde istihdam edilecekler hakkındaki kıymetlendirme, ilgili bakanlık ya da kamu kurumları bünyesindeki Kıymetlendirme Komitesince yapılır.
(2) Memuriyet yahut kamu misyonlarına uygunluğunun değerlendirilmesini sağlayacak yorum içermeyen olgusal bilgiler, güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması yapmakla vazifeli ünitelerce ilgili kurum ve kuruluş bünyesinde kurulan Kıymetlendirme Komitesine iletilir.
(3) Kıymetlendirme Komitesi kendisine iletilen datalara ait objektif ve gerekçeli değerlendirmelerini yazılı olarak atamaya yetkili amire sunar. Mahkemeler tarafından istenildiğinde bu bilgiler sunulur.
ÜÇÜNCÜ KISIM
Şahsî Dataların Korunması
Şahsî dataların korunmasına ait temel prensipler
UNSUR 8 – (1) Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması kapsamında kişinin istihbari faaliyetlere mevzu olmayan kendisiyle ilgili ferdî bilgileri hakkında bilgilendirilmesi, bu datalara erişmesi, bunların düzeltilmesi ve silinmesi taleplerine ait önlemler alınır.
(2) Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırmasına mevzu ferdî bilgilerin hakikat ve yeni olması temeldir. Bu datalar, işlendikleri maksatla irtibatlı, hudutlu ve ölçülü olarak kullanılır.
(3) Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması kapsamında yürütülen iş ve süreçlerde, 24/3/2016 tarihli ve 6698 sayılı Ferdî Dataların Korunması Kanununun 4 üncü hususunda belirtilen genel unsurlara ters hareket edilemez. Fakat ulusal savunma, ulusal güvenlik, kamu güvenliği, kamu nizamı ve ekonomik güvenlik ile ilgili istihbarat faaliyetleri kapsamında elde edilen bilgiler şahsa verilemez.
Ferdî bilgi güvenliği ve zımnilik
UNSUR 9 – (1) Bu Kanunda belirtilen güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması yapmakla misyonlu üniteler ile kıymetlendirme kurulları, data güvenliğine ait tedbirleri alır.
(2) Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması süreçlerinin her evresinde kapalılığa uyulur. İlgili bilgi ve evraklar yasal olarak bilmesi gerekenlerden diğerine verilmez ve açıklanmaz.
(3) Bu Kanun kapsamında elde edilen ferdî bilgiler maksadı dışında işlenemez ve aktarılamaz.
Şahsî dataların silinmesi ve yok edilmesi
UNSUR 10 – (1) Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması sırasında elde edilen ferdî datalar, işlenme gayesinin ortadan kalkması hâlinde yahut her durumda iki yılın sonunda kıymetlendirme komitelerince silinir ve yok edilir.
(2) Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırmasını yapan ünitelerdeki istihbari faaliyete husus olmayan ilgilisine ilişkin güvenlik soruşturması ve arşiv araştırmasına ilişkin bilgiler iki yılın sonunda silinir ve yok edilir.
(3) Bu bilgiler, sürece karşı dava açılması hâlinde karar katılaşmadan silinemez ve yok edilemez. Mahkemelerin bu bahisteki talepleri, Kıymetlendirme Komitesinin bünyesinde bulunduğu ilgili kurum ve kuruluş tarafından karşılanır.
DÖRDÜNCÜ KISIM
Çeşitli Kararlar
Cezai kararlar
HUSUS 11 – (1) Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması yapılması ve değerlendirilmesinde misyonlu olanlar tarafından ferdî datalarla ilgili kabahat işlenmesi hâlinde, fiil daha ağır cezayı gerektiren diğer bir cürüm oluşturmadığı takdirde 6698 sayılı Kanunun 17 nci hususu kararları uygulanır.
(2) Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması yapılması ve değerlendirilmesinde vazifeli olanlar tarafından ferdî datalarla ilgili kabahat işlenmesi hâlinde 6698 sayılı Kanunun 18 inci unsuru kararları uygulanır.
Yönetmelik
UNSUR 12 – (1) Devletin güvenliğini, ulusun varlığını ve bütünlüğünü iç ve dış menfaatlerinin ziyan görebileceği yahut tehlikeye düşebileceği bilgi ve evraklar ile zımnilik dereceli kamu çalışanı ile meslek kümelerinin tespiti, ünite ve kısımların tariflerinin yapılması, güvenlik soruşturmasının ve arşiv araştırmasının tarz ve temelleri ile bunu yapacak üniteler ve kıymetlendirme komitelerinin çalışma yordam ve temelleri ile uygulamaya ait öbür konular Cumhurbaşkanınca yürürlüğe konulacak yönetmelik ile düzenlenir.
Değiştirilen ve yürürlükten kaldırılan kararlar
HUSUS 13 – (1) 24/2/1983 tarihli ve 2802 sayılı Yargıçlar ve Savcılar Kanununun ek 1 inci unsurunun birinci fıkrasında yer alan “26.10.1994 tarihli ve 4045 sayılı Kanunun 1 inci hususuna göre” ibaresi “Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması Kanununa nazaran güvenlik soruşturması ve” biçiminde değiştirilmiştir.
(2) 31/7/1970 tarihli ve 1325 sayılı Askeri Okullar, Askeri Öğrenciler, Askeri Fabrikalar ve Kimi Düzenlemeler Hakkında Kanuna aşağıdaki ek unsur eklenmiştir.
“Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması
EK HUSUS 16 – Ulusal Savunma Bakanlığı nam ve hesabına Bakanlıkça belirlenen eğitim kurumları ile Ulusal Savunma Üniversitesine bağlı fakülte, yüksekokul, meslek yüksekokulu ve enstitülerde eğitim görecekler hakkında Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması Kanununa nazaran güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması yapılır.”
(3) 9/6/1930 tarihli ve 1700 sayılı Dahiliye Memurları Kanununa aşağıdaki ek husus eklenmiştir.
“EK HUSUS 6 – Kaymakam adaylığına atanacaklar hakkında Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması Kanununa nazaran güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması yapılır.”
(4) 9/7/1982 tarihli ve 2692 sayılı Kıyı Güvenlik Komutanlığı Kanununun 7 nci hususuna onbirinci fıkrasından sonra gelmek üzere aşağıdaki fıkra eklenmiştir.
“Sahil Güvenlik Komutanlığı nam ve hesabına eğitim-öğrenim görecekler hakkında Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması Kanununa nazaran güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması yapılır.”
(5) 10/3/1983 tarihli ve 2803 sayılı Jandarma Teşkilat, Misyon ve Yetkileri Kanununun 13 üncü unsuruna aşağıdaki fıkra eklenmiştir.
“Jandarma Genel Komutanlığı nam ve hesabına eğitim-öğrenim görecekler ile Jandarma ve Kıyı Güvenlik Akademisi ve buna bağlı eğitim-öğretim kurumlarında eğitim-öğrenim görecekler hakkında Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması Kanununa nazaran güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması yapılır.”
(6) 25/4/2001 tarihli ve 4652 sayılı Polis Yüksek Öğretim Kanununa aşağıdaki ek husus eklenmiştir.
“EK UNSUR 3 – Polis Akademisi ve buna bağlı eğitim-öğretim kurumları ile akademi nam ve hesabına öteki eğitim kurumlarında tahsil görecek öğrenciler hakkında Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması Kanununa nazaran güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması yapılır.”
(7) 7/7/2010 tarihli ve 6004 sayılı Dışişleri Bakanlığı İşçisine Ait Kimi Düzenlemeler Hakkında Kanuna aşağıdaki ek unsur eklenmiştir.
“EK UNSUR 2 – (1) Aday meslek memurluğu ile aday konsolosluk ve ihtisas memurluğuna atanacaklar ile direkt yurtdışı teşkilatında istihdam edilecek işçi hakkında Güvenlik Soruşturması ve Arşiv Araştırması Kanununa nazaran güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması yapılır.”
(8) 26/10/1994 tarihli ve 4045 sayılı Güvenlik Soruşturması, Birtakım Nedenlerle Misyonlarına Son Verilen Kamu İşçisi ile Kamu Misyonuna Alınmayanların Haklarının Geri Verilmesine ve 1402 Numaralı Sıkıyönetim Kanununda Değişiklik Yapılmasına Ait Kanun yürürlükten kaldırılmıştır.
Atıflar
UNSUR 14 – (1) Mevzuatta 4045 sayılı Kanuna yapılan atıflar bu Kanuna yapılmış sayılır.
Yürürlük
HUSUS 15 – (1) Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
UNSUR 16 – (1) Bu Kanun kararlarını Cumhurbaşkanı yürütür.
Haber7
