Myanmar’da askeri darbe ve seçilmiş hükümet üyelerinin gözaltına alınmasına karşı düzenlenen protestolara güvenlik güçlerinin silahlı müdahalesi sonucu neredeyse her gün açıklanan can kayıpları, ülkedeki tansiyonu giderek artırıyor.
Ülkede 1 Şubat darbesinden günler sonra başlayan ve 6 Şubat’tan itibaren pek çok kente yayılan protestolara, Myanmar ordusu gerçek mermilerle karşılık veriyor.
Protestocuların yanı sıra sivil itaatsizlik hareketi yapan darbe terslerini da maksat alan ordu, mesken baskınlarıyla darbeye karşı çıkanların özel mülklerini yağmalıyor.
Myanmar ordusu 15 Şubat’tan itibaren protestolara müdahale için sokaklara inmeye başladı.
Birinci can kayıpları, 19 ve 20 Şubat’ta kayıtlara geçti
Birinci can kayıpları 19 ve 20 Şubat’ta açıklanırken, 28 Şubat’ta güvenlik güçlerinin Yangon ve Mandalay’da 18 protestocuyu öldürmesi dünyanın reaksiyonuna neden oldu.
Türkiye başta olmak üzere çok sayıda ülke, güvenlik güçlerinin barışçıl protestoculara orantısız güç kullanımını kınadı.
Memleketler arası reaksiyonlar ile ABD, İngiltere ve Kanada üzere ülkelerin yaptırım kararlarına karşın Myanmar ordusu, protestoculara şiddetten geri adım atmazken, marttan itibaren çabucak hemen her gün protestolarda can kayıpları meydana geldi.
AA muhabirinin, protestoları takip eden insan hakları kümelerinden topladığı bilgilere nazaran, 3 Mart’ta kimi kentlerdeki olaylara Myanmar ordusunun silahlı müdahalesi sonucu 25 gösterici hayatını kaybederken; 11 Mart’ta 13, 13 Mart’ta 18, 14 Mart’ta 90 protestocu hayatını yitirdi. 15 Mart’ta 39, 16 Mart’ta 13, 17 Mart’ta 10, 19 Mart’ta 14, 22 Mart’ta 16, 25 Mart’ta 11 protestocu hayatını kaybetti.
27 Mart’ta 114 kişi öldürüldü
Myanmar’ın 1945’teki Japonya işgaline karşı askeri direnişe başlamasını temsil eden “27 Mart Silahlı Kuvvetler Günü”nün bu yıl dönümü ise “şimdiye kadar darbe zıddı protestolarda bir günde en çok can kaybının meydana geldiği gün” olarak kayıtlara geçti.
Ülkenin 320 kentinde 27 Mart’ta gerçekleşen darbe aykırısı protestolara Myanmar ordusu çok sert müdahale etti ve bir günde 114 kişi hayatını kaybetti.
Mandalay’da 40, Yangon’da 27, Sagaing’de 11, Bago’da 9, Magway’da 6, Tanintharyi’de 5 kişi vurularak öldürülürken; Ayarwaddy, Kachin, Mon ve Shan bölgelerinde 16 kişi Myanmar ordusunun silahlı müdahalesi sonucu can verdi.
Birleşmiş Milletlerin (BM) datalarına nazaran, can kayıplarından 7’sini çocuklar oluşturdu.
Türk Dışişleri Bakanlığı, güvenlik güçlerinin barışçıl protestoculara yönelik şiddetini sert bir lisanla kınarken; ABD, Avustralya, Kanada, Almanya, Yunanistan, İtalya, Japonya, Danimarka, Hollanda, Yeni Zelanda, Güney Kore ve İngiltere savunma bakanları da Myanmar ordusunun ölümcül şiddetine reaksiyon gösterdi.
BM Soykırımın Önlenmesi Özel Danışmanı Alice Wairimu Nderitu ve BM İnsan Hakları Yüksek Komiseri Michelle Bachelet, milletlerarası toplumun Myanmar halkını vahşet kabahatlerinden müdafaa sorumluluğu bulunduğunu hatırlatarak, memleketler arası toplumu “bu mevzuda bir an evvel harekete geçmeye” davet etti.
Şovlarda bugüne kadar 459 kişinin ömrünü yitirdiği iddia ediliyor
Bir aydan fazladır süregelen protestolara, güvenlik güçlerinin ölümcül şiddetinin sonuçları ise her geçen gün ağırlaşıyor.
Ülkede internet erişiminin kasıtlı olarak yavaşlatılması ve Myanmar ordusunun kimi bölgelerde öldürdüğü protestocuların cesetlerine el koyması nedeniyle toplam kaç protestocunun hayatını kaybettiği net olarak tespit edilemiyor.
Protestoları takip eden kümelerden Myanmar Siyasi Tutuklulara Yardım Kuruluşunun (AAPP) bilgilerine nazaran, toplam can kaybı sayısı en az 459’a ulaştı.
AAPP’nin raporuna nazaran, can kayıplarının 170’i Yangon’da, 84’ü Mandalay’da meydana gelirken; öteki vefatlar Monywa, Myingyan, Bago, Pathein ve Aungban üzere kentlerde tespit edildi.
Myanmar ordusuna karşı “federal ordu” ve “sivil hükümet” planı
Darbe aksisi siyasetçiler, ülkedeki etnik kümelerle ittifak kurarak Myanmar ordusunun sivillere yönelik şiddetini durdurmaya ve ülkeye demokrasiyi geri getirmeye çalışıyor.
Muhalif milletvekillerince sivil hükümeti geri getirmek için kurulan Ulusal Meclisi Temsil Komitesi (CRPH), 9 Kasım 2020 seçimleri temel alınarak darbe aykırısı siyasi partilerle “sivil hükümet” kurabilmek için görüşmelerini sürdürüyor.
CRPH, halkı Myanmar ordusuna karşı koruyabilmek için darbeye karşı çıkan etnik silahlı kümelerin yardımıyla bir “federal ordu” kurmak istiyor.
Şimdiye kadar Kachin Bağımsızlık Ordusu ve Karen Ulusal Birliği, protestocuları koruyacaklarına dair açıklama yaparken; Arakan Ordusu başta olmak üzere öbür kimi etnik silahlı kümelerin da federal orduda yer alması bekleniyor.
Haber7
