Danıştay 10. Dairesi, Ayasofya’nın camiden müzeye dönüştürülmesine dair 24 Kasım 1934 tarihli Bakanlar Şurası kararını iptal etti. Danıştay’ın münasebetinde, Ayasofya’nın Fatih Sultan Mehmet Han Vakfı mülkiyetinde olduğu, cami olarak topluluğun hizmetine sunulduğu belirtildi. Cumhurbaşkanı Erdoğan, “24 Temmuz 2020 Cuma günü, cuma namazı ile birlikte Ayasofya’yı ibadete açmayı planlıyoruz” dedi.
AYASOFYA DÜNYANIN GÜNDEMİNDE
Mevzu ile alakalı çeşitli devletlerden açıklamalar yapılırken, dünyaca ünlü gazete ve sitelerde Ayasofya haberleri manşetten düşmedi.
ABD’DEN PEŞ PEŞE AÇIKLAMALAR
ABD Dışişleri Bakanlığı, karardan “hayal kırıklığına” uğradığını duyurdu. Bakanlık Sözcüsü Morgan Ortagus, “Türk hükümetinin Ayasofya’nın statüsünü değiştirme kararından hayal kırıklığı duyuyoruz” deyip ekledi: “Türk hükümetinin Ayasofya’yı tüm ziyaretçilerin girişine açık tutma kararlılığının sürdüğünü anlıyor ve bu mekana herkesin hiçbir badireye uğramadan erişimini sağlama planlarını duymayı merakla bekliyoruz.”
ABD Senatosu Dış Bağlantılar Komitesi Lideri Senatör Jim Risch ve Komitenin kıdemli üyelerinden Demokrat Senatör Bob Menendez, ortak yazılı bir açıklama yaptı. İki siyasetçi, Ayasofya’nın camiye dönüştürülmesinin İslam ve Hristiyanlık arasında köprü kurma eforlarına zarar verdiğini savundu ve kararın değiştirilmesini istedi.
ABD Lideri Donald Trump’ın rakibi ve Obama periyodunda yönetici yardımcılığı yapan Joe Biden ise, Ayasofya’nın UNESCO Dünya Kültür Mirası listesinde mekan aldığını hatırlattı. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’a davet yapan Biden, karardan kaygı duyduğunu bu adımdan geri dönülmesini talep etti.
EN SERT REAKSIYON YUNANİSTAN VE RUM IDARESINDEN GELDİ
Yunanistan Başbakanı Kyriakos Miçotakis, Ayasofya’nın tekrar cami olmasının yalnızca iki devlet alakalarını değil, Türkiye’nin AB sürecini de etkileyeceğini sav etti. Yunan Cumhurbaşkanı Katerina Sakellaropoulou, kararın “kışkırtıcı” olduğunu, hoşgörü ve diyaneti diyalog kıymetlerini onarılamaz halde zayıflatacağını ileri sürdü. Yunanistan Dışişleri Bakanı Nikos Dendias, Twitter hesabından paylaştığı iletide Ayasofya kararının UNESCO’ya karşı bir “meydan okuma” olduğunu savundu. Güney Kıbrıs Dışişleri Bakanı Nikos Hristodoulides, kararın Türkiye’nin milletlerarası yükümlülüklerini ihlal ettiğini savundu.
AVUSTURYA VE FRANSA
Avusturya Dışişleri Bakanı Alexander Salenberg, derin üzüntü duyduğunu belirterek kararın Türkiye’yi Avrupa’dan uzaklaştırdığını savundu. Avrupa Birliği’nin bir diğer üyesi Fransa da, Türkiye’nin kararından “üzüntü” duyduğunu bildirdi. Fransa Dışişleri Bakanı Jean-Yves Le Drian mevzuyla ilgili açıklamasında, “Dini, mimari ve tarihi açıdan bir mücevher; inanç özgürlüğü, hoşgörü ve çeşitliliğin de sembolü olan Ayasofya’nın bütünlüğü korunmalı” dedi.
FİLİSTİN VE MALEZYA
Filistin’deki Hamas Hareketi, yazılı açıklama yaparak “Ayasofya’nın ibadete açılması, tüm Müslümanların gurur duyacağı bir adımdır” dedi. Malezya İslam Teşekkülü Istişare Konseyi (MAPIM) Umumi Yöneticisi Mohd Azmi Abdul Hamid ise yaptığı yazılı açıklamada “Türkiye’nin Ayasofya’yı yine camiye çevirme hakkı, hiçbir dış memleket tarafından sorgulanmamalıdır” sözlerini kullandı.
RUS ORTODOKS KİLİSESİ, AB VE UNESCO
Rus Ortodoks Kilisesi ise, kararı “esefle karşıladıklarını” açıkladı. Kiliseye nazaran, kelam konusu karar kararın mevcut ayrışmaları derinleştirebilir. Kilisenin sözcüsü Vladimir Legoida, “Rus Ortodoks Kilisesi ile başka Ortodoks kiliselerinin tasalarına kulak verilmemiş olması çok üzücü” tabirini kullandı. Kararı eleştiren AB Dış Ilgiler ve Güvenlik Siyaseti Yüksek Temsilcisi Josep Borrell, laf konusu adımı “esef verici” olarak niteledi. “Ayasofya’nın statüsünün değiştirilmesinden üzüntü duyuyoruz” açıklamasını yapan UNESCO ise, Dünya Kültür Mirası listesinde mahal alan Ayasofya’nın statüsünün bir sonraki içtimada gözden geçirileceğini açıkladı.
DÜNYA BASININA YANSIYAN HABERLER
Alman basını, Ayasofya’nın tekrar camiye dönüştürülmesi kararını kıymetlendirdi. Frankfurter Allgemeine, İstanbul’da bulunan Ayasofya’nın yine cami yapılacağını aktardı. Gazetenin başlığında “Erdoğan, “İstanbul’un 2. Fatihi’ mi?” sözüne mahal verildi. Haberde, “Hiç elbet, Cumhurbaşkanı Erdoğan, bu tarafta adım atacak” denildi. Türkiye düşmanlığı ile biline Alman Die Welt gazetesi ise, mevzuya ait haberinde “Tüm bunlar Erdoğan’ın halihazırda ne kadar da sıkışmış olduğunu da gösteriyor” değerlendirmesinde bulundu.
NYT: DÜNYADA SANSASYON YARATACAK
Kararın memleketler arası “sansasyon” yaratabileceğini belirten New York Times, Ayasofya’yı camiye çeviren Cumhurbaşkanlığı kararının Danıştay’ın kararını açıklamasının akabinde “dakikalar içinde” alındığına dikkat çekti.
FINANCIAL TIMES BİZANS GEÇMİŞİNİ HATIRLATTI
Financial Times ise Ayasofya’nın dünyanın en değerli Bizans Hristiyan mimari örneklerinden biri olduğuna vurgu yaptı. İslam’da insan ve hayvanların resmedilmesinin yasak olduğunu lisana getirdi.
GUARDİAN: HALK ŞAD
İngiliz Guardian gazetesi, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Ayasofya’yı camiye çevirme kararının halkı çok mutlu ettiğini yazdı.
“OSMANLI KÜLLERİNDEN DOĞAN TÜRKİYE’NİN EN BÜYÜK REFORMU”
Londra merkezli Arapça ve İngilizce yayın yapan Asharq Al-Awsat da, Ayasofya’nın camiden müzeye çevrilmesinin Osmanlı İmparatorluğu’nun küllerinden doğan yeni Türkiye Cumhuriyeti’nin en değerli ıslahatlarından biri olduğu belirtti. Haberde ayrıyeten Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın son yıllarda Osmanlı’nın Bizans’ı yendiği savaşlara büyük değer atfederek, İstanbul’un fethinin büyük merasimlerle kutlandığı aktarıldı.
BLOOMBERG: ERDOĞAN GAYESINE ULAŞTI
ABD merkezli Bloomberg, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın son kararla kritik maksadına ulaştığını yazdı. Erdoğan’ın uzun vadedir bugünü beklediği tabir edilen metinde, Ayasofya’nın müze olarak kalmasına yönelik memleketler arası davetlerin görmezden gelindiği belirtildi. Kararın açıklanmasının akabinde yüzlerce kişinin Ayasofya’nın önüne koştuğuna dikkat çekilirken, tekbirler eşliğinde sloganlar atıldığı ve akabinde Ayasofya’nın önünde namaz kılındığı vurgulandı.
CNN, ERDOĞAN’IN LAFLARINI ÖN PLANA ÇIKARDI
ABD merkezli CNN International, Ayasofya’nın Danıştay’ın kararının akabinde Kültür ve Turizm Bakanlığı’ndan Diyanet İşleri Başkanlığı’nın idaresine geçtiğini aktardı. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın karardan sonra ulusa sesleniş konuşması yaptığı belirtilen haberde, “Müze statüsü değiştiği için giriş fiyatlarını kaldırıyoruz. Tüm camilerimizde olduğu üzere Ayasofya’nın kapıları da Müslüman ya da değil herkese açık olacak” kelamlarına mahal verildi.
KATHIMERINI ÜÇ CAMİYİ HATIRLATTI
Yunanistan’ın çok okunan gazetelerinden Kathimerini, karara reaksiyon gösteren açıklamalara geniş konum verdiği haberinin yanı sıra, Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın’ın laflarını de okuyucularına duyurdu. Gazetenin aktardığı kısımda Kalın, “Sultan Ahmet, Fatih ve Süleymaniye camilerimiz hem ziyaretçilere hem de ibadet edenlere açık. Ayasofya’nın ibadete açılması turistlerin ziyaretine beis değil. Bu nedenle Dünya Mirası statüsünden bir şey kaybetmesi kelam konusu değil” tabirlerini kullandı.
Haber7
