İşte Resul Kurt’un o yazısı:
Bir evvelki metnimizde yüksek emekli maaşının püf noktalarını paylaşmıştık.
Yüksek emekli maaşının en akıllıca yolu, sigorta primlerinin yüksek fiyatlardan yatmasından ve buna bağlı olarak çıkarların yüksek olmasından geçiyor.
Yüksek emekli maaşında tesiri olan düzenlemelerden birisi de aylık bağlama nispetleridir (ABO). 4/a, yani SSK’lıların emekli aylığı hesaplamasında üç farklı periyot ve üç munfasıl hesap var. Buna nazaran aylık bağlama nispetleri çalışma periyotlarına nazaran farklılık arz ediyor. Üç periyottaki aylık bağlama nispetleri emekli maaşını direkt etkiliyor.
1. 2000 YILI ÖNCESİ İÇİN ABO
Bu periyotta Ortalama Yıllık Kar üzerinden belirlenen gösterge sistemi kullanılmaktadır. Ortalama yıllık kar, ödenen sigorta primi dikkate alınarak hesaplanmaktaydı. Sigortalının 2000 yılı öncesine ilişkin son 5 takvim yılındaki (üst göstergeden aylığa hak kazananlar için 10 takvim yılındaki) sigorta primleri yekununun 5’e ( ya da üst göstergeden aylığa hak kazananlar için 10’a) bölünmesiyle belirlenmekteydi.
Beş yıldan az hizmeti olan sigortalı için yekun matrah hizmet yıl sayısına bölünerek ortalama yıllık yarar ve buna karşılık gelen gösterge tespit edilmektedir.
31.12.1999 gününe kadar olan periyot için sistemde sıradan koşullarda 5.000 prim günü için göstergeden aylık bağlanacak ise Aylık Bağlama Orantısı yüzde 60’dır. Üst gösterge için nispet göstergeye bağlı olarak yüzde 50 ile yüzde 59,90 aralığındadır. En üst gösterge için bu orantı yüzde 50’dir. Aylık Bağlama Nispeti, 5.000 prim gününden sonra her tam 240 gün için yüzde 1 ve başkaca bayanlar için 50, erkekler için 55 yaşından sonraki her tam yaş için de tekrar yüzde 1 orantısında arttırılmaktaydı.
Sigortalının bu devirde hesaplanacak aylığı Gösterge x memur maaş Katsayısı x ABO (Aylık Bağlama Oranı) formülüne nazaran belirlenir.
2. 01.01.2000-30.09.2008 TARİHLERİ ARASI ABO
Bu periyotta gösterge katsayı sistemi kaldırılarak, yenileştirilmiş prim esasına dayanan farklı bir sistem getirilmişti. Sigortalının 2000 ve daha sonraki yıllara ilişkin prime esas yıllık çıkarları; karın ilişkin olduğu yılı takip eden takvim yılları için TÜİK tarafından açıklanan yıllık TÜFE ve GH ile münferit başka çarpılarak aktüel pahası bulunmaktadır.
Aylık Bağlama Nispeti, sigortalının yekun prim ödeme gün sayısının birinci 3600 günün her 360 günü için % 3,5, sonraki 5400 günün her 360 günü için % 2 ve daha sonraki her 360 gün için % 1,5 nispetlerinin yekunundan oluşmaktadır.
Bu periyoda ilişkin bütün güncellenmiş yararlar toplanır ve bu periyoda ilişkin prim gün sayısına bölünerek OGK (Ortalama Günlük Kazanç) bulunur. OGK 360 ile çarpılarak OYK (Ortalama Yıllık Kazanç) hesaplanır.
Bu devir için Aylık Bağlama Orantısı, sigortalının yekun prim ödeme gün sayısının;
• Birinci 3600 günün her 360 günü için % 3,5,
• Sonraki 5400 günün her 360 günü için % 2,
• Daha sonraki her 360 gün için % 1,5 orantılarının yekunundan oluşmaktadır.
Aylık ise ortalama yıllık çıkarın 12’de birinin ABO ile çarpımı sonucu bulunan fiyattır.
3. 01.10.2008 TARİHİ SONRASI ABO
Bu periyotta en düşük aylık bağlama orantısı bulunuyor. Aylık Bağlama Orantısı her 360 gün için %2 olarak belirlenmiştir. Lakin, 1.10.2008 tarihinden evvel 3600 prim gün sayısını doldurmamış olan sigortalılar için 1.10.2008 tarihinden sonra geçen 3600 güne tamamlayan hizmet müddetlerinin her 360 günü için % 3 nispeti esas alınacak. Olağan bir örnekle 9000 gün prim ödeyen sigortalı için;
– 1999 öncesi 9000 gün için yüzde 76,
– 01.01.2000-30.09.2008 devrinde ise 9000 gün için yüzde 65,
– 1.10.2008 sonrası 9000 gün için yüzde 50 aylık bağlama nispeti uygulanacak.
Aylık bağlama nispetinin düşük olması, emekli aylığının tek başına düşük aylık bağlanması mealine gelmez. Sistem değiştiği için nispet da değişmiştir. Yüksek meblağda sigorta primi ödenmişse yüksek emekli aylığı bağlanır. Örneğin, 2000 yılından evvel en yüksekten 35 yıl prim ödeyerek emekli olan bir sigortalı için bugün emekli maaşı 4 Bin TL civarında. Meğer artık 35 yıl en yüksekten prim ödeyene 8 bin 500 TL civarında emekli maaşı bağlanabiliyor.
Haber7
