Global borç düzeyinin 2007-2009 finansal krizinin tesirlerinin azaldığı düşünülen 2012 yılından günümüze kadar 52 trilyon dolar ile yaklaşık yüzde 23 artış göstermesi, mevcut borçların ödenebilirliğine ait kaygıların artmasına yol açıyor. Son olarak pandemi sonrasında mecburen atılan ekonomik ve finansal adımların yarattığı büyük yük, karamsar ihtimalleri güçlendiriyor.
Dünya Bankası Lideri Malpass, Kovid salgınından evvel rekor düzeylerde olan, hem iç hem de dış borç yüklerinin gelişmekte olan ekonomilerdeki yıkıcı daralma nedeniyle çok daha ağır hale geldiğini söz etmişti. Malpass, Dünya Bankası’nın “dördüncü borç dalgası” olarak isimlendirdiği durumun üstesinden gelmek için kapsamlı bir dizi siyaset müdahalesine muhtaçlık olduğunu lisana getiriyor. Yakın geçmişteki emsal borç dalgaları, 1980’lerdeki Latin Amerika borç krizi ve 1990’lardaki Asya mali krizi ve 2007-2009 yıllarındaki Avrupa borç krizleriyle sonuçlanmıştı.
PANDEMİ SONRASI GELİŞMELER
Salgının başlangıcından bu yana, hükümetler, geniş tabanlı kapanmalar ve toplumsal aralık tedbirleriyle alakalı ekonomik faaliyetteki keskin düşüşleri telafi etmek için genişletici para ve maliye siyasetlerine yük verdiler. Uluslararası Para Fonu (IMF) ve Dünya Bankası üzere çok fonksiyonlu memleketler arası finansal kurumlar tarafından verilen kredilerdeki artış, gelişmekte olan iktisatların acil sıhhat durumlarına yönelik müdahaleleri finanse etmeye yardımcı olmasına karşın, daha varlıklı ülkeler krize yanıt verme hünerlerinde besbelli bir avantaja sahip oldu.
IMF’nin 2020 Aralık ayında yayınlanan siyaset notlarında da dikkat çekildiği üzere, 2007-2009 krizinden farklı olarak, dünyanın birçok iktisadında bankalar makroekonomik teşvikleri çeşitli süreksiz kredi operasyonlarıyla desteklediler. Bu tedbirler, istihdam kaybı ve gelirde düşüş yaşayan hane halklarının yanı sıra, kitlesel kapanma ve olağan faaliyetteki genel aksaklıklardan kaynaklı tesirleri azaltmaya çalışan işletmeler için bir ölçü nefes alma fırsatı sağladı. Fakat önümüzdeki devirde pandeminin yarattığı tesirler süratli biçimde ortadan kalksa dahi hem özel bölüm finansal kuruluşlarını hem de hükümetleri bekleyen yüksek borç stoklarının mevcut kaynaklarla ne oranda karşılanabileceği belirsizliğini koruyor.
PROBLEMLİ KREDİLER TIRMANIŞTA
Dünyanın dört bir yanındaki finans kurumlarının, önümüzdeki süreçte sıkıntılı kredilerde bariz bir artışla müsabakaya devam edeceğine ait görüşler tartı kazanıyor. Salgının ekonomik olarak birinci etapta zayıflattığı kitleler ortasında, düşük gelirli hane halkları ve kendilerini iflasa karşı koruyabilecek daha az varlığa ve yedek akçeye sahip küçük firmaların yer aldığı görülmektedir. Birçok gelişmekte olan ülkede KOBİ işletmelerinin iktisat içindeki hissesinin ortalama yüzde 80’ler düzeyinde olduğu ve bu işletmelerin yüksek borçluluk oranları dikkate alındığında, iktisatların karşılaşabileceği beklenen bir borç krizinin global ölçekte ne derece önemli tesirler doğurabileceği daha iyi anlaşılabilir.
Haber7
