Dönmez, güçte 2020’de yaşanan gelişmeleri kıymetlendirdi. 2020’nin dünya tarihi açısından unutulmaz gelişmelere sahne olduğunu belirten Dönmez, yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgınının yılın son çeyreğinde tekrar şiddetlendiğini lakin aşı ve ilaç çalışmalarında gelinen noktanın 2021’e umutla girilmesini sağladığını söz etti.
Dönmez, salgının en çok global ekonomileri vurduğuna dikkati çekerek, “2020, güç ve olağan kaynaklar kesimleri açısından kıymetli gelişmelere sahne oldu. Pek çok zorluğa karşın, 2020 milletimize muştular verdiğimiz, rekorlarımızı tazelediğimiz, Mavi Vatan’daki egemenlik haklarımızı pekiştirdiğimiz ve güç teknolojilerinin yerlileştirilmesi ismine büyük adımlar attığımız bir yıl oldu.” değerlendirmesinde bulundu.
FATİH’İN DEV DOĞALGAZ KEŞFİ
2020’de yalnızca güç dünyasının değil ülke gündeminin de kıymetli haberlerinden birinin Fatih’in 405 milyar metreküplük keşfi olduğunu vurgulayan Bakan Dönmez, “Türkiye’nin derin deniz aramacılığındaki 50 yıllık uğraşı, azmi ve sabrı Tuna-1 kuyusunda gerçekleştirdiğimiz keşifle değişik bir istikamete yanlışsız evrildi. Milletimizin uzun vakittir hasretle beklediği haber muştularla, umutlarla, sevinçlerle geldi. Tuna-1 kuyusu bizim için başlangıç. Sakarya Gaz Alanı’ndaki çalışmalarımız devam ediyor.” diye konuştu.
Dönmez, Fatih sondaj gemsinin Türkali-1 kuyusundaki çalışmalarını hedeflenen derinlikte tamamladığının altını çizerek, “Bugüne kadarki yapılan test ve tahlil çalışmaları Tuna-1 kuyusundaki bilgilerin çabucak hemen emsal biçimde Türkali-1 kuyusunda da tekrarlandığını gösterdi. 1-2 haftalık test sürecinin akabinde kuyu açmaya devam edeceğiz. Yasal de Filyos Limanı’ndaki hazırlıklarının akabinde yeni yılın birinci aylarında Sakarya Gaz Alanı’ndaki misyonuna başlayacak.” bilgisini paylaştı.
Sismik arama ve sondaj faaliyetlerinin yanı sıra Mavi Vatan’daki hak ve hukuku korumak için hem alanda hem de masada büyük bir uğraş verildiğini belirten Dönmez, Libya ile imzalanan deniz yetki alanları mutabakatının Birleşmiş Milletler nezdinde tescillendiğini anımsattı.
Dönmez, bölgede Türkiye’yi denklem dışında tutmaya çalışan ülkelerin uğraşlarının “nafile birer girişimden” ibaret kaldığına dikkati çekerek, Türkiye’nin meselelerin tahlilinde her vakit diyalogdan yana olduğunu söz etti.
TÜRKİYE PETROLLERİ’NDEN TARİHİ ÜRETİM
Yalnızca denizlerde değil karada da ağır bir çalışma gerçekleştirildiğini vurgulayan Dönmez, Türkiye Petrolleri’nin bu yıl tarihinin en yüksek yurt içi ve yurt dışı üretimine ulaştığını söyledi.
Bakan Dönmez, 2020’nin birinci haftasına memleketler arası doğal gaz iş birliği açısından kıymetli olan TürkAkım’ın devreye alınmasıyla başlandığını hatırlatarak, şöyle devam etti:
“Yurt içinde de doğal gaz depolama, FSRU (yüzer LNG depolama ve gazlaştırma ünitesi) ve LNG tesislerimizle doğal gaz altyapımızı güçlendirdik. Tuz Gölü Doğal Gaz Depolama Tesisimizin genişletme çalışmaları bu yılda bütün süratiyle devam etti. Ertuğrul Gazi FSRU gemimizin alım işlerini tamamladık. İnşallah gemimiz yıl başından sonra Türkiye’ye gelecek ve doğal gaz arz güvenliğimize kıymetli bir esneklik kazandıracak. Tüm bu altyapı yatırımları ve memleketler arası projelerimiz sayesinde bu yılın Ocak ayında 6,7 milyar metreküplük rekor tüketimi hiçbir kısıntıya ya da kesintiye gitmeden sıkıntısız bir halde karşıladık.”
YENİLENEBİLİR GÜÇTE REKOR YILI
Bu yıl yaklaşık 4 bin 500 megavatlık ek şurası güçle toplam heyeti gücün 95 bin 500 megavata yükseldiğini belirten Dönmez, nisanda 2000’den bu yana aylık bazda en yüksek yerli kaynaklardan elektrik üretiminin gerçekleştiğini söyledi.
Dönmez, 12 Nisan’da güneş ve rüzgar gücünün saatlik bazda toplam üretimin yüzde 34’ünü karşıladığını anımsatarak, 24 Mayıs’ta da elektrik üretiminin yüzde 90’ının yerli ve yenilenebilir kaynaklardan karşılandığını kaydetti.
Mayısta elektrik üretiminin yüzde 5,6’sının güneş gücünden sağlandığını aktaran Dönmez, “Hazirana ise lisanssız üretim damga vurdu. 5 Haziran’da günlük azamî lisanssız üretimi gerçekleştirdik. 3 Eylül’de elektrik üretimimiz 1 milyar kilovatsaati aşarak tüm vakitlerin rekorunu kırdı. Kasım ise rüzgarın en fazla güce döndüğü ay oldu. 25 Kasım’da 153 bin 35 megavatlık üretimle 6 Kasım’daki 151 bin 325 megavatlık rekorumuzu egale ettik.” tabirlerini kullandı.
Dönmez, yenilenebilir güçteki atılımlara da değinerek, “Bu yıl devreye aldığımız toplam şurası güç içerisindeki yenilenebilir kaynakların hissesi yüzde 95’i aştı. Toplam şurası güç içerisinde yenilenebilir kaynakların oranı yüzde 51,21’e yükselerek tüm vakitlerin en yüksek sayısına ulaştı. Yalnızca 2020’de devreye aldığımız yenilenebilir şurası gücümüzle, Avrupa’da 21 ülkenin toplam yenilenebilir heyeti gücünü geride bıraktık.” dedi.
AKKUYU NÜKLEER GÜÇ SANTRALİ 2023’E YETİŞECEK
Akkuyu Nükleer Güç Santrali’nde birinci reaktörün 2023’e yetiştirilmesi için çalışmaların tüm süratiyle sürdüğünü vurgulayan Dönmez, bu sene birinci ünitenin reaktör kabı ve 4 buhar üreticinin alana getirildiğini söyledi.
Dönmez, ikinci ünitenin reaktör binasının temelinin atılmasının akabinde en değerli modüllerden biri olan kor tutucu montajının yapıldığını tabir ederek, üçüncü ünitenin inşaat lisansının alındığını ve dördüncü ünitenin inşaat lisansı için müracaat yapıldığını kaydetti.
GÜÇ TEKNOLOJİLERİNE YERLİ VE ULUSAL DAMGASI
Bakan Dönmez, güç teknolojilerinin yerlileştirilmesi ismine son yıllarda sürdürülen Ar-Ge faaliyetlerinin birinci somut çıktılarınının bu yıl alındığna dikkati çekerek, Türkiye’nin ve Avrupa’nın birinci ve tek tam entegre güneş paneli üretimi yapan fabrikasının açıldığını hatırlattı.
Keban HES’te birinci yerli jeneratörün devreye alındığının altını çizen Dönmez, şunları kaydetti:
“EÜAŞ Elektrik Otomasyon Sistemiyle artık santrallerimizi hem sibere karşı daha esnek bir duruma getiriyoruz hem de tesislerimize uzaktan izleme ve denetim kabiliyetleri kazandırıyoruz. Yeniden EÜAŞ tarafından yürütülen MİLHES, Yerli Rüzgar Türbini, santral sistem ve ekipman durumlarının online izlenmesi ve tahlilini sağlayan Durum İzleme Sistemi, yerli bakım idare sistemi yazılımları üzere ithal ettiğimiz pek çok ekipman, yazılım ve sistemi yerlileştirdik. Doğal gaz tarafında ise BOTAŞ eliyle, Ulusal SCADA Sistemi, SCADA sistemine bağlı olmayan ölçüm istasyonlarının SCADA’ya entegrasyonunu içeren RTU, vanalar, hot-tap kesici materyalleri, boru, kazan, brülör, tubing, boru sınırlarının temizlenmesi ve bakımında kullanılan ekipmanlar, doğal gaz basınç düşürme ve ölçüm faaliyetlerini yapan ekipmanlar üzere bir çırpıda sayabileceğimiz pek çok ekipmanı ve yazılımı yerlileştirdik.”
Dönmez, kara ve petrol aramacılığındaki muvaffakiyetin altında yatan en kıymetli etkenlerden birinin de bu alandaki yerli üretim ve yerlileştirme faaliyetleri olduğuna değinerek, Türkiye Petrolleri tarafından hayata geçirilen projelerle Yasal Sondaj Gemisi sertifikasyonu, denizaltı su robotu KAŞİF, hidrolik çatlatma ünitesi, yerli kara sondaj kulesi, çamur tank sistemi, çamur pompası, konteyner ve pnömatik taşıma sistemi, kuyubaşı ekipmanları üzere yurt dışından alınan pek çok ekipmanın artık yerli üretimle karşılandığını aktardı.
Türkiye Güç, Nükleer ve Maden Araştırma Kurumunun da (TENMAK),bu yıl hayata geçtiğini belirten Dönmez, “TENMAK güç ve maden alanındaki inovasyon muhtaçlığını kamu, özel kesim ve akademi iş birliğiyle karşılayacak. Gerek teknolojik gerekse bilimsel çalışmalar koordineli bir formda yürütülecek. Böylelikle güçte Ar-Ge tek çatı altında toplanmış olacak.” sözlerini kullandı.
MADENCİLİK KESİMİNDE YAŞANANLAR
Bakan Dönmez, salgının birinci periyotlarında dezenfektanlara talep arttığını anımsatarak, Eti Maden bünyesinde Ar-Ge’si yürütülen bordan hijyen eserleri serisinin çalışmalarının tamamlandığını belirtti.
BOREL ve BORTAM eserleriyle el, ortam hijyeninin sağlandığını söyleyen Dönmez, yıl sonuna yanlışsız da BORON bulaşık paklık eserlerinin piyasadaki yerini aldığını aktardı.
Dönmez, Türkiye’nin bor cevherini lityuma dönüştüren Eti Maden Lityum Üretim Tesisinin Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın iştirakleriyle devreye alındığına dikkati çekerek, şunları söyledi:
“Yüzde yüz yerli Ar-Ge ile rafine bor üretimi esnasında ortaya çıkan sıvı atıklardan lityum üreteceğiz. Eskişehir Kırka’da hayata geçen pilot tesisimiz birinci etapta yıllık 10 tonluk üretim yapacak. Tesisimiz tam kapasite devreye girdiğinde, yıllık 600 tonluk bir üretimle Türkiye’nin lityum gereksiniminin yarısını buradan karşılayacağız. MTA bünyesinde misyonları yalnızca az toprak elementi (NTE) olan bir grup kurduk. Cevher zenginleştirme, metalürji, kimya ve tahlil mevzularında uzman takımın çalışmalarıyla 7 ender toprak elementini laboratuvar ortamında ürettik. İlerleyen vakitlerde pilot yahut endüstriyel çapta tesis kurulması kurularak NTE elementlerinin ‘uç eser’ olarak üretmeyi hedefliyoruz.”
Tekrar MTA eliyle bu sene Türkiye Yer Bilimleri Data ve Karot Bilgi Bankası’nın (TÜVEK) temelinin atıldığını vurgulayan Dönmez, kelamlarını şöyle tamamladı:
“Madenciliğimizin hafızası olacak TÜVEK’de tüm jeolojik örneklere ilişkin tahlil ve bilgileri çağdaş arşiv ve bilgisayar ortamında saklayacağız. Ülkemizde maden arayan yerli ve yabancı kurumların yaptıkları sondajlardan temsili numuneler alarak Karot Bilgi Bankamızda kaydını tutacağız. Bu sene madenlerimizin işlenmesi için çalışmalarımızı sürdürdük. 2 bin 41 maden alanını ihale ettik. Uç esere yönelik tesis kurallı 11 maden alanımızın ihalesini tamamladık. Yer altı kömür işletmelerimize 200 milyon liralık dayanak verdik. 900 bin metre sondaj yaptık ve havadan jeofizik araştırmalar projemiz kapsamında bu yıl 436 bin kilometrekare uçuş gerçekleştirdik. 2020’deki başarılarımız 2021’e büyük umutlarla girmemizi sağlıyor. Güç ve natürel kaynaklar alanındaki her bir yatırım, her bir proje, her bir tesis Türkiye’nin geleceği için hayati değere sahip. Bu şuurla, gücümüzü bu yıl da yüksek tutarak, milletimiz için gece gündüz durmadan çalışmaya devam edeceğiz.”
Haber7
