Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası(TCMB), temel mal pahalılığının tüm alt kümelerde yükselirken, hizmet pahalılığı olağanlaşma sürecinin etkilediği kalemler öncülüğünde arttığını bildirdi.
TCMB Haziran ayına ait ‘Fiyat Gelişmeleri’ raporunu yayımladı.
Raporda, Tüketici fiyatları Haziran ayında yüzde 1,13 orantısında arttığı, yıllık pahalılığın 1,23 puan yükselerek yüzde 12,62 olduğu hatırlatıldı.
Raporda, “Enerji fiyatları memleketler arası petrol fiyatlarındaki toparlanmaya bağlı olarak artarken azık yıllık pahalılığı yatay bir seyir izlemiştir.” denildi.
Bu görünüm altında B ve C göstergelerinin yıllık pahalılığı ve eğilimi yükseldi.
Raporda şu haberler verildi: “Haziran ayında tüketici fiyatları yüzde 1,13 nispetinde artmış ve yıllık enflasyon 1,23 puan yükselerek yüzde 12,62 olmuştur. Bu periyotta B ve C endekslerinin yıllık değişim nispetleri sırasıyla 0,74 ve 1,32 puan artarak yüzde 11,95 ve yüzde 11,64 olarak gerçekleşmiştir. Alt kümelerin yıllık tüketici pahalılığına ekleri incelendiğinde, bir evvelki aya nazaran temel mal, güç ve hizmet ekleri sırasıyla 0,58, 0,45 ve 0,23 puan artmış, besin kümesinin katkısında besbelli bir değişim olmamıştır.
Mevsimsellikten arındırılmış donelerle üç aylık ortalamalara nazaran B ve C göstergelerinin eğilimlerinde artış gözlenmiştir. Bu devirde, hem hizmet hem de temel mal kümesinde pahalılık eğilimi yükselmiştir. Hizmet fiyatları Haziran ayında yüzde 2,09 nispetinde artmış, küme yıllık pahalılığı 0,48 puan yükselişle yüzde 11,76 olmuştur (Grafik 5). Yıllık pahalılık kira dışındaki alt kümelerde artmış, en sarih yükseliş ulaştırma kümesinde kaydedilmiştir (Grafik 6).
Ulaştırma hizmetlerinde sıradanlaşma süreci ile birlikte uçak bileti (yüzde 12,39) ve şehirlerarası otobüs fiyatlarındaki (yüzde 23,52) artışlar öne çıkmıştır. Kapasite sınırlamasına tâbi olan lokanta-otel kümesinde, gerek yiyecek ve içecek hizmetlerinde gerekse konaklama hizmetlerinde fiyatlar yükselmiştir. Vesair hizmetler kümesinde ise eğitim ve paket çeşitler ile berber ve kuaför hizmetleri fiyatlarındaki artışlar dikkat çekmiştir. Haberleşme hizmetleri fiyatlarındaki artışta posta hizmetleri, telefonla görüşme ve internet fiyatı öne çıkmıştır. Kira yıllık pahalılığında yavaşlama eğilimi bu periyotta de devam etmiştir.
Temel mal kümesi yıllık pahalılığı Haziran ayında 2,13 puan artarak yüzde 11,39 olmuştur. Bu periyotta yıllık pahalılık tüm alt kümelerde yükselmiş, fiyatlar üzerinde birikimli döviz kuru etkileri ve salgına bağlı ünite maliyet artışları ile olağanlaşma süreciyle birlikte birtakım kümelere yönelik güçlenen talep de tesirli olmuştur. Dayanıklı mal kümesi fiyatları, araba, beyaz eşya ile öteki elektrikli ve elektriksiz aletlerin öncülüğünde yüzde 2,88 nispetinde artarken, giyim ve ayakkabı kümesi fiyatlarındaki değişim yüzde 1,15 ile tarihî ortalamanın üzerinde gerçekleşmiştir. Bu devirde öbür temel mallarda da fiyatlar bir evvelki aya nazaran bariz bir orantıda artmıştır.
Güç kümesi fiyatları Haziran ayında yüzde 2,62 orantısında artmıştır. Bu periyotta memleketler arası petrol fiyatlarındaki toparlanmaya bağlı olarak akaryakıt ve tüpgaz fiyatları sırasıyla yüzde 6,59 ve yüzde 3,58 nispetinde yükselmiştir. Ayrıyeten bu devirde şebeke suyu fiyatları yüzde 1,75 nispetinde artış kaydetmiştir. Bu gelişmeler ile güç yıllık pahalılığı 3,89 puan yükselerek yüzde 9,12’ye ulaşmıştır.
Besin ve alkolsüz içecekler yıllık pahalılığı Haziran ayında 0,06 puan artarak yüzde 12,93 olmuştur. İşlenmemiş besin fiyatlarındaki mevsimsel düşüşün geçen yıla kıyasla daha sonlu olması sonucunda küme yıllık pahalılığı yüzde 12,29’a yükselmiştir. Bu gelişmede, taze meyve yıllık pahalılığındaki azalışa rağmen, zerzevat yıllık pahalılığın yüzde 21,39’a yükselmesi belirleyici olmuştur. Öteki işlenmemiş azık kümesinde bakliyat, kuruyemiş ve pirinç fiyatlarındaki yükselişler devam ederken son aylarda sarih olarak artan al et fiyatları Haziran ayında gerilemiştir. İşlenmiş besin kümesinde ise aylık fiyat artışı son periyoda kıyasla daha ılımlı gerçekleşirken (yüzde 0,58), baz tesirinin de desteğiyle işlenmiş besin yıllık pahalılığı yüzde 13,41’e gerilemiştir (Grafik 9). Bu gelişmelerle taze meyve ve zerzevat dışı azık kümesinde yıllık pahalılık azalışını sürdürmüştür.
Taban maktu hususî tüketim vergisinin Mayıs ayında yükseltilmesinin bu periyoda sarkan tesiriyle tütün eserleri fiyatları Haziran ayında yüzde 0,92 orantısında artmış, bu kümede yıllık pahalılık bir ölçü yükselmiştir.
Yİ-ÜFE
Yurt içi üretici fiyatları Haziran ayında yüzde 0,69 nispetinde artmış, yıllık pahalılık yüzde 6,17 olmuştur. Yakın devirdeki döviz kuru görünümüne de bağlı olarak petrol ve ana metal hariç imalat sanayi fiyatlarının mevsimsellikten arındırılmış eğilimi bu devirde azalmıştır.
Ana sanayi kümelerine nazaran incelendiğinde, yıllık pahalılık dayanıklı ve dayanıksız tüketim mallarında gerilerken, güç ve varlık malları kümelerinde yükselmiş, ara malında yataya yakın seyretmiştir. Aylık bazda, güç fiyatlarındaki artışta milletlerarası petrol fiyatlarındaki görünüme bağlı olarak rafine edilmiş petrol eserleri ve ham petrol ile gaz imalatı fiyatları belirleyici olmuştur. Kapital malları kümesinde motorlu kara taşıtları ile kesim ve aksesuarlarının yanı sıra makineler dayanıksız tüketim mallarında fırın eserleri ve unlu mamul fiyatlarındaki artışlar tesirli olmuştur.
Ara malları fiyatlarındaki düşüşte demir-çelik ve ferro alaşımlar, dokuma ipliği, temel kimyasallar ve kâğıt eserleri öne çıkarken dayanıklı tüketim malları fiyatları sair mekanlarda sınıflandırılmamış ulaşım araçları öncülüğünde gerilemiştir. Özetle, Haziran ayında üretici fiyatlarının yıllık pahalılığı artarken ana eğilimi yavaşlamıştır.”
Haber7
