Son yıllarda bölgesel ittifak imgesi veren Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri ortasındaki bağın 2020 yılının başından itibaren kıymetli bahislerde ayrışmaya başladığı görülüyor. Bunda Suudi Arabistan idaresinin bölgesel siyasetlerde daha istikrarlı ve yapan bir rol oynama isteğiyle birlikte, BAE’nin adeta Riyad’ı yönlendirdiği algısına bir son verme isteğinin de rol oynadığı görülüyor. Riyad ile Abu Dabi ortasındaki bağlantının başta Yemen olmak üzere, Katar, İsrail ve Türkiye’yle ilgiler düzleminde yol ayrımına yanlışsız gittiği görülmekte. Bilhassa Yemen’de iki ülkenin stratejisinin 2020 yılıyla birlikte büsbütün farklılaştığı ve BAE’nin ülkede ayrılıkçı bir politikayı yürürlüğe koyduğu görülmekte.
YEMEN’DE BİRİNCİ İŞARET
Abu Dabi idaresi bilhassa 2020 yılının birinci aylarda Yemen’de izlediği siyasette, Riyad’ın maksatlarından ayrıştığı görülüyor. BAE, Yemen’de stratejik Sokotra Adası başta olmak üzere, Güney Geçiş Kurulu üzerinde ayrılıkçı bir gündemi uygulamaya sokmaya başladığı ve Riyad dayanaklı Yemen hükümetinin gücünü zayıflatmaya dönük adımlar attığı görülmektedir. Abu Dabi’nin bu adımıyla Riyad’ı 5 yıldır devam eden ve Yemen’de insani drama neden olan müdahale siyasetinde hem yalnız bıraktığı hem de Riyad’ı stratejik çıkmaza sürüklediği görülmekte.
FİLİSTİN’DE GÖRÜŞ FARKLILIĞI
İsrail’le ilgiler sorunu de iki ülke için üstü örtülü bir bölgesel liderlik ve rekabet problemine dönüşme imgesi vermekte. BAE’nin, Ağustos ayında İsrail’le attığı “ihanet anlaşması” adımıyla Filistin sorununda Suudi Arabistan’ın liderlik üstlendiği “Arap Planı”nın altını boşalttığı, hasebiyle Arap ülkeleri ortasında Riyad’ın liderlik durumunu sarstığı görülüyor. BAE, peşinden sürüklediği kimi Arap ülkeleriyle hem Arap kamuoyunun mevcut rejimlerle bağındaki tansiyonu artırırken, Suud idaresinin bölge halkları nezdindeki meşruiyetini de sorunlu bir pozisyona sürüklemeye çalışıyor.
RİYAD’DAN “NORMALLEŞMEYE” RET
Riyad, Abu Dabi tarafından Filistin sıkıntısında, Yemen’den sonra bir öbür çıkmaza sürüklenmek ve ABD ile karşı karşıya gelmek zorunda bırakıldı. Bilhassa, BAE’nin İsrail’le attığı imza sonrasında Suud idaresi, Washington’dan gelen ağır baskıyla karşı karşıya kalmıştı. Buna rağmen Riyad idaresi, kendi önerisi olan “Arap Planı”na sadık kalacağını ve Filistin sıkıntısında adil tahlil sağlanana kadar İsrail’le ilgileri normalleştirmeyeceğini son aylarda sıklıkla tekrarladı. Son olarak Suud Veliaht Prensi Muhammed bin Selman’ın İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’ya, Filistin problemi çözülmeden ülkesinin olağanlaşmaya sıcak bakmadığını aktardığı ABD medyasına yansıdı.
KATAR’A AMBARGO SONA MI ERİYOR?
Abu Dabi ile Riyad ortasındaki görüş ayrılığının Katar’a yönelik ambargoda da oluştuğu görülmektedir. Haziran 2017’den bugüne devam eden ambargonun sürmesinde Abu Dabi’nin ısrarcı olduğu, buna rağmen Riyad’dan son devirde ambargonun yakın vakitte sona ereceğine ait açıklamalar geldiği dikkat çekiyor. Son olarak Financial Times gazetesinde, ABD’de lider seçilen Joe Biden idaresine bir iyi niyet iletisi olarak Veliaht Prens Muhammed bin Selman’ın Katar’a yönelik ambargoya yakın vakitte son vereceği sav edildi.
TÜRKİYE’YLE YAKINLAŞMA
Riyad’ın BAE’nin İsrail’le yakınlaşan bağlantıları karşısında, tercihini Türkiye’yle bir müddettir tansiyonlu seyreden bağları yine iyileştirme tercihine yöneldiği görülüyor. Abu Dabi idaresi, Türkiye’ye karşı İsrail ve Yunanistan üzere ülkelerle yakınlaşmayı tercih ederken, Riyad bu yönelimi tercih etmedi. Tersine Riyad, Türkiye’yle münasebetlere vurgu yapan birkaç adım attı. Bu tarafta birinci adım İzmir’de yaşanan zelzele sonrasında Suudi Arabistan Hükümdarı Selman bin Abdülaziz’in başsağlığı iletisi yayınlaması ve yardım talimatı vermesiyle geldi. Çabucak akabinde Kasım ayında Riyad’ın konut sahipliğinde gerçekleşen G20 başkanlar tepesi öncesinde Kral Selman ile Cumhurbaşkanı Erdoğan ortasında gerçekleşen telefon görüşmesi geldi.
İLGİLERDE İKİ KRİTİK ADIM
İkili görüşmeden çabucak sonra Suud Dışişleri Bakanı Faysal bin Ferhan Al Suud’un, Türkiye ile iyi ve kusursuz bağlara sahip olduklarını açıklaması, Riyad’ın Abu Dabi’den bölge siyasetlerinde ayrışmasında değerli bir işaret olarak algılandı. Bu iletinin çabucak akabinde Türk Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu’nun, Suud mevkidaşıyla Nijerya’da İslam İşbirliği Teşkilatı toplantısında bir ortaya geldiği ve görüşmenin hayli samimi bir ortamda gerçekleştiği haberi medyaya yansıdı.
Haber7
