Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde (KKTC) tarihi bir gün yaşanıyor. 46 yıldır kapalı olan Maraş’ın kamuya ilişkin olan kıyı kısmının bir kısmı ve Demokrasi Caddesi 15 yıllık bir çalışmanın sonunda bu sabah prestijiyle halkın kullanımına açılıyor. KKTC ve Türkiye’nin yürüttüğü çalışmalar kapsamında binlerce kütük defteri ve evrak ile 13 milyon doküman incelenerek Maraş’ın tapusunun üç Osmanlı Vakfı’na ilişkin olduğu belgelendi. Daha sonra yürütülen tüzel çalışmalar sonucunda hak sahipleri belirlendi. Envanter çalışmaları 1 yıl kadar kısa bir müddette tamamlandı.
KARAR COŞKUYLA KARŞILANDI
Kıbrıs Türk halkı Maraş’ın açılması kararını büyük bir coşkuyla karşıladı. Başbakan Ersin Tatar’ı Türkiye dönüşünde büyük bir kalabalık karşıladı. Dün ise Maraş’a giriş için yeni bir kapı ve denetim noktası yapılmaya başlandı. Gazimağusa Belediye takımları paklık çalışmaları yaptı. İş makinaları ise asfaltlama çalışmalarına başladı.
BARIŞ HAREKATINDAN SONRA KAPANDI
Gazimağusa’da bulunan ve Kıbrıs’ın en ünlü bölgesi olan Maraş, Barış Harekatından çabucak sonra kapatıldı. 1974 öncesi Akdeniz’in en ünlü tatil merkezlerinden biri olan Maraş, Birleşmiş Milletler (BM) tarafından denetlenen ve Kıbrıs adasını ikiye ayıran “Yeşil Hat” tampon bölgesinde bulunuyor. Üç Osmanlı vakfına ilişkin olan Maraş bölgesinin tapuları ise KKTC Vakıflar İdaresi’nde bulunuyor. Maraş, Lala Mustafa Paşa Vakfı, Abdullah Paşa Vakfı ve Bilal Ağa Vakıflarına ilişkin. 1990’larda rastgele bir binada Maraş’ın kütükleri bulundu. Bu evrakları Rumlar kaçırmak istedi ancak yakalandılar. Tüm bu dokümanlar mahkeme sunuldu ve vakıf malı olduğuna karar verildi. Envanter çalışmaları bu tapular üzerinden gerçekleştirildi.
MİLYONLARCA EVRAK İNCELENDİ
Kapalı Maraş’ın yine açılması için 15 yıldır yürütülen çalışmalar kapsamında Türkiye’den bir takım gitti. 2005’te Türkiye’den giden Osmanlıca bilen bir grup, geçmişe dönük bütün tapuları incelemeye başladı. 1571’den 1974’e kadar bütün vakıf malları tek tek masaya yatırıldı. 2 bin 443 kütük defteri, 13 bin evrak ve 8 milyon evrak incelendi. Bu incelemelerden 20 milyon bilgi çıkartıldı, tüm bu datalar bilgisayar ortamına aktarıldı. Ayrıyeten toplam bin 744 gigabayt’ı bulan 424 bin doküman ve binlerce fotoğraf da kaybolma ve ziyan görme istimaline karşı koruma altına alındı.
VAKIF KANUNU’NA İNGİLİZLER DE UYDU
1878’de İngilizler adaya geldiğinde ‘Vakıf malları, vakıf kanunlarına nazaran yönetim edilecek’ diye imza attı. Lozan’da da tıpkı imza atıldı, Kıbrıs Cumhuriyeti kurulurken de bu imza atıldı. KKTC devleti Osmanlı vakıf kanunlarına birebir formda devam ediyor.
OSMANLI’YA ILIŞKIN HER ŞEY YIKILDI
Osmanlı Devleti’nin 1878 yılında adanın idaresini fiilen İngilizlere bırakmasıyla Ada’da adeta kültürel soykırım yaşandı. Türkler adada mülkiyet hakkı argüman edemesin diye Osmanlı yapıtları bir bir yok edildi. İngilizler 1960’lı yıllara kadar devlet yönetimlerine yerleştirdikleri Rumlara Osmanlı vakıf mallarını peşkeş çekti. KKTC’nin kurulmasının akabinde da ikiye bölünen Ada’nın güneyinde kalan vakıf malları Rumlar tarafından yıkılarak ve bakımsız bırakılarak yok edildi. Adada İngilizlerin karar sürmeye başladığı 1878 yılında Kıbrıs’ta 596 Türk mezarlığı, 400 cami ve 109 evkaf çiftliği bulunuyordu. Artık ise bu sayı iki elin parmaklarını geçmeyecek kadar azaldı.
RUMLAR PANİKTE
Kapalı Maraş’ın açılmasına Rumlardan reaksiyon gecikmedi. Maraş’ın açılmasıyla ilgili kelamda Maraş Belediyesi bir miting düzenleyecek. Eski Dışişleri Bakanı Erato Kozakou Markoulli, hükümetin derhal Güvenlik Konseyi’ne açık bir oturuma başvurması ve bir tahlil istemesi gerektiğini söyledi. DİKO Lideri Nikolas Papadopulos ise, hükümeti Güvenlik Kurulu, Avrupa Kurulu ve AB’ye başvurmaya ve yaptırımların uygulanmasında ısrar etmeye çağırdı. Maraş’ın açılması kararı, Rum medyasında da geniş yer buldu.
Haber7
