Dünyada her 20 kişiden 1’i KOAH (Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı) nedeniyle yaşamını yitiriyor. Solunum yollarındaki tıkanmalarla akciğer yapısında değişikliklere neden olan KOAH hastalığı bugün Türkiye’de 40 yaşının üstündeki her 5 kişiden 1’ini etkiliyor. KOAH hastalığının genelde geç teşhis edildiğini vurgulayan Bursa Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Esra Uzaslan hastalığın belirtilerini anlattı:
“KOAH hastalarının en sık yakınmaları nefes darlığı, öksürük ve balgam çıkarmadır. Nefes darlığı yakınması başlangıçta egzersiz yaparken yokuş veya merdiven çıkarken ya da yük taşırken ortaya çıkar. Hasta zamanla düz yolda yürürken ve uzanırken de nefesinde sıkıntı hisseder. Hastalar genelde öksürüğün sebebinin sigara ya da kirli hava olduğunu düşündüğü için hekime geç başvurur. Halbuki hastalığın erken fark edilerek sağlık yardımı alınması ve sigaranın erkenden bırakılması ilerlemeyi durdurabilir.”
Her 4 KOAH hastasından 3’ü yetersiz fiziksel aktivite gösteriyor
KOAH hastalarının çoğunun nefes darlığı nedeniyle zamanla günlük işlerini azalttığını hatta evden çıkmayı tercih etmediğini söyleyen Uzaslan, fiziksel aktivitelerdeki azalmanın hastalığın ilerlemesine neden olduğunu vurguladı:
“Her 4 KOAH hastasından 3’ü yetersiz fiziksel aktivite gösteriyor. Hastalık ilerledikçe bu oran daha da yükseliyor. Halbuki, haftada iki saat ve daha fazla yürüyüş yapan hastalarda hem hastaneye başvuru sayıları hem de ölüm oranları üçte bir azalma gösteriyor. Bu nedenle hem bu hastalığın önlenmesi hem de ilerlemesinin engellenmesi için sigaranın bırakılması, doğru tedaviye ulaşılması ve fiziksel aktivitenin artırılması oldukça önemli.”
10 hastadan 9’unun KOAH olma nedeni sigara kullanımı
Türkiye’de yetişkinlerin neredeyse yarısının sigara içtiğine dikkat çeken Uzaslan beş yıldan uzun süre haftada 40 saatten fazla sigara dumanına maruz kalanlarda KOAH gelişme riskinin yüzde 50 oranında arttığına dikkat çekti. Sigara ve diğer tütün ürünlerinin hastalığın en önemli nedeni olduğunu söyleyen Uzaslan şöyle konuştu:
“Her 10 hastanın 9’unda KOAH olma nedeni sigara ve tütünleri kullanımıdır. Sigara içenlerde içmeyenlere göre KOAH gelişme riski 30 kata kadar artabilir. KOAH nedeniyle gerçekleşen 10 ölümden erkelerde 9’unun kadınlarda ise 7’sinin nedeni sigaradır. Sigaraya başlama yaşı, dumanın yoğunluğu, günlük ve toplam içilen miktar hastalığın gelişimini etkiler. Günlük sigara içilen miktardan bağımsız devamlı sigara içici olmak da KOAH gelişimi için riski artırır. Anne ve babası sigara içen çocuklarda solunum sistemi hastalıklarına ve kronik bronşite daha fazla rastlanır. Otuz yaşından sonra akciğer kapasitesi her yıl azalmaya başlar. Sigara içenlerde bu oran çok daha fazladır, ancak sigaranın bırakılmasıyla akciğer kapasitesindeki bu azalma yavaşlatılabilir. Sigaradan kurtulmaya karar veren kişilerin bu konuda, sağlık merkezlerinden, sigara bırakma polikliniklerinden, hekimlerden, Sağlık Bakanlığı’na bağlı kurumlardan ve Alo 171’den destek almaları son derece önemli.”
KOAH tanısının kolayca uygulanan “nefes ölçüm testi”yle konabildiğini söyleyen Prof. Dr. Esra Uzaslan aşağıdaki 5 sorudan 3’üne “evet” cevabını verenlerin en kısa zamanda hekime başvurması gerektiği konusunda uyardı.
1.Haftanın çoğu günü sık sık öksürüyor musunuz?
2. Haftanın çoğu günü balgam çıkarıyor musunuz?
3. Yaşıtlarınıza göre nefesiniz daha kolay mı daralıyor?
4. Yaşınız 40’ın üzerinde mi?
5. Halen sigara içiyor musunuz ya da eskiden içer miydiniz?
